M4 Toetsstof SE Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

 Overzicht Toetsstof - SE Lezen

December 2023

Overzicht

HS 1 Lezen: Indeling van een tekst (blz 12)

HS 2 Lezen: Verbanden en signaalwoorden (blz 42)

HS 3 Lezen: Feiten, meningen en argumenten (blz 72)

HS 4 Lezen: Leesdoelen en leesstrategieën (blz 102)

Kijk ook achterin je boek bij het hoofdstuk over de voorbereiding voor het examen.

HS 1 Lezen: Indeling van een tekst

Doel:

- je weet dat een goede tekst bestaat uit een inleiding, middenstuk en slot .

- je kunt de functie van de inleiding, middenstuk en het slot van een tekst benoemen

INLEIDING

In de inleiding van een tekst wordt bijna altijd het onderwerp genoemd.

INLEIDING

Naast het onderwerp wordt bijvoorbeeld:

- de aanleiding voor het schrijven van de tekst genoemd

- een voorbeeld bij het onderwerp gegeven

- een leuk, kort verhaaltje (anekdote) verteld

- een belangrijke vraag gesteld

- een mening (over het onderwerp) gegeven

- de hoofdgedachte van een tekst genoemd

-een deskundige over het onderwerp geïntroduceerd

- een korte samenvatting van de tekst gegeven

MIDDENSTUK (KERN)

- bestaat vaak uit meerdere alinea's

- vertelt in elke alinea iets nieuws over het onderwerp (deelonderwerpen)

- elke alinea kan een tussenkopje hebben

SLOT

Dit is de afronding van de tekst

Het laatste deel

SLOT

In de afronding wordt bijvoorbeeld:

- de hoofdgedachte van de tekst genoemd

- een advies gegeven

- een conclusie getrokken

- een korte samenvatting van de tekst gegeven

- een toekomstverwachting genoemd

- een vraag uit de inleiding beantwoord

HS 2 Lezen: Tekstverbanden en signaalwoorden

Doel:

Je kunt veelvoorkomende tekstverbanden herkennen, benoemen en begrijpen aan de hand van de bijbehorende signaalwoorden.

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

je de tekst

beter begrijpt.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

Tekstverbanden

1. Tijd/volgorde

2. Opsomming 

3. Tegenstelling 

4. Oorzaak-gevolg 

5.Voorbeeld/algemene uitspraak 

6. Voorwaarde 

7. Reden/argument 

8. Conclusie 

9. Vergelijking 

10. Doel-middel

Tekstverbanden

1) Nadat hij de motor had gestart ging het alarm van de auto af.

Tijd / Volgorde
- Signaalwoord: Nadat

Andere signaalwoorden: eerst, daarna, toen, vroeger, nu, later

2)  Ik zit op voetbal. Daarnaast ga ik doordeweeks weleens hardlopen.

Opsomming - Signaalwoord: Daarnaast 

Andere signaalwoorden: en, ook, tevens, bovendien, ten eerste, ten tweede, daarnaast

3) Bill Gates is een echte weldoener. Zo schenkt hij elke maand de helft van zijn inkomen aan goede doelen.

Algemene uitspraak / Voorbeeld
- Signaalwoord: Zo

Andere signaalwoorden: Zoals, bijvoorbeeld

Tekstverbanden

4) Corona is heel besmettelijk. Het is dus erg belangrijk om je aan de maatregelen te houden. 

 Conclusie
Signaalwoord: Dus 

Andere signaalwoorden:  Daarom, concluderend, kortom.

5) John heeft zijn auto op Marktplaats gezet, want hij heeft een motor gekocht.

Reden - Signaalwoord: Want

Andere signaalwoorden: Omdat, daarom.

6) Doordat het vliegtuig vertraagd was, kwam de zanger te laat bij het stadion aan.

Oorzaak / Gevolg
- Signaalwoord: Doordat

Andere signaalwoorden: Daardoor, zodat, waardoor, door, zodoende

Tekstverbanden

7) Hoewel Truus een hekel aan hitte heeft, is ze toch naar Turkije vertrokken. 

Tegenstelling - Signaalwoord: Hoewel 

Andere signaalwoorden: maar, echter, toch, daar staat tegenover dat, daarentegen, dat ligt heel anders 

8) Ik mag van mijn moeder naar het feestje in de stad, mits ik word thuisgebracht. 

 Voorwaarde - Signaalwoord: Mits 

Andere signaalwoorden: als, indien, wanneer, tenzij, in het geval dat, als…dan,

9) Jolande verdient met hetzelfde werk minder geld dan ik.

Vergelijking
- Signaalwoord: minder dan

Andere signaalwoorden: net zoals, even … als, in vergelijking met, meer/groter dan, 

10) Om mijn eindexamen te halen, zal ik nog veel moeten oefenen met schrijven.

 Doel-middel
- Signaalwoord: Doel = om eindexamen te halen. Middel = veel oefenen met schrijven

HS 3 Lezen: Feiten, meningen en argumenten

Doel:

•  Aan het einde van de les weet je het verschil tussen een feit en een mening.
  
•  Aan het einde van de les weet je het verschil tussen een mening en een argument.
  

Feiten

1. Kun je bewijzen of controleren:

 ”Die laptop kost bij Mediamarkt 400 euro.”

2. Daarover kun je niet van mening verschillen:

 ”Van regen word je nat.”

 3. Kun je opzoeken:

 ”In een Snickers zitten 321 calorieën.”

Meningen

 Meningen - Geven aan wat iemand vindt. Een ander kan hier heel anders over denken. Je kunt het hier dus mee eens of oneens zijn:

 ”Turnen is een gave sport.”

 ”Rozen vind ik de mooiste bloemen.”

 ”Die muziek is echt te gek!”

 Mening is een ander woord voor standpunt.

 Je kunt er vaak de signaalwoorden ’ik vind’ of ’volgens mij’ voor denken.

Argumenten

Argumenten = Dit zijn redenen die je geeft om je mening te onderbouwen.

 Ik vind turnen een gave sport want er zijn veel verschillende onderdelen.

 Ik vind turnen een gave sport = mening

 Er zijn veel verschillende onderdelen = argument

 Ik vind die film echt gaaf, omdat het tot het laatste moment zo spannend is.

 Ik vind die film echt gaaf = mening

 Het is tot het laatste moment spannend = argument

 Denk aan signaalwoorden: daarom, want, omdat -->  reden/argument.

HS 4 Lezen: Leesdoel en leesstrategie

Doel:

- Je weet welke leesstrategieën er zijn en wanneer je die gebruikt.

- Je kunt een leesdoel bepalen en daarna de juiste leesstrategie.

 

HS 4 Lezen: Leesdoel en leesstrategie

LEESDOEL = Waarom lees je iets?

LEESSTRATEGIE = Hoe lees je iets?

 

H4 Lezen

Opdracht keuze:

• maak opdracht 3
• blz. 

Leesdoel	Leesstrategie	Aandachtspunten
Onderwerp vaststellen. Snel weten of een tekst bruikbaar/interessant is.	Oriënterend lezen	Bekijk de titel, tussenkopjes, illustraties, anders gedrukte woorden, de bron. Lees de inleiding.
Deelonderwerpen vinden.	Globaal lezen	Lees de tussenkopjes. Lees de eerste en laatste alinea. Lees de eerste en laatste zin van alle alinea's.
De tekst helemaal lezen en begrijpen.	Precies lezen	Lees de tekst helemaal. Gebruik woordraadstrategieën. Zoek naar belangrijke zinnen en signaalwoorden. Bedenk wat de hoofdgedachte is.
Informatie zoeken. Het antwoord op een vraag zoeken.	Zoekend lezen	Kijk naar de tussenkopjes en de anders gedrukte woorden. Als je weet waar de informatie is, ga je precies lezen.
Betrouwbaarheid beoordelen.	Kritisch lezen	Beoordeel of: - bron actueel of betrouwbaar is. - schrijver deskundig en onpartijdig is.