Hoofdstuk 13.4 - 13.6

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstukken 13.4: Protozoën, 

13.5: Algen, 13.6: Fungi 

Programma

1. Leerdoel van vandaag
   
2. Uitleg 13.4: Protozoën
   
3. Uitleg 13.5: Algen
   
4. Uitleg 13.6: Fungi (schimmels)
   
5. Tijd over: opdracht verschillende micro-organismen
   

Leerdoel

Je kunt de verschillen en overeenkomsten tussen verschillende micro-organismen benoemen

Hoofdstuk 13.4: protozoën

• Eencellige, eukaryote micro-organismen
  
• Beweeglijk en heterotroof
  
• Sommigen zwemmen in water door middel van trilharen en/of flagellen
  
• Sommigen, zoals amoeben, kunnen niet zwemmen maar kruipen langs oppervlak door uitstulpende delen van de cel
  

Nuttige en schadelijke effecten

Protozoën komen overal in de natuur voor, speciaal in vochtige milieus

• Nuttig: trilhaardiertjes helpen bij vertering van gras in pensmaag van koeien
  
• Schadelijk: Plasmodium kan door muggen verspreid worden en malaria veroorzaken
  

Hoe bewegen protozoën in het water?

1. Door middel van uitstulpingen
2. Door middel van flagel en/of trilharen
3. Door middel van vinnen
4. Door aanhechting aan een gastheer

Hoofdstuk 13.5: Algen

• Eencellige plantaardige cellen
  
• Meer dan 20.000 soorten bekend
  
• Veel zijn eencellig maar kunnen ook kolonies vormen en dan draadvormig zijn

Wat zijn kenmerken van plantaardige cellen?

Vorige keer gehad over cyanobacteriën (blauwalg). Waarom is dat een bacterie en geen alg?

1. Het heeft geen bladgroenkorrels
2. Het heeft geen celwand
3. Het heeft geen celkern
4. Het kan geen fotosynthese

Nuttige en schadelijke effecten

• Nuttig: vormen de basis van voedselketen in het water en kunnen gebruikt worden als verdikkingsmiddel in levensmiddelen zoals custard of het maken van agar
  
• Schadelijk: waterleidingen verstoppen, toxische stoffen afgeven of in zwemwater groeien
  

Hoofdstuk 13.6: fungi

• Eukaryote organismen met stevige celwand en kunnen een- of meercellig zijn
  
• Te onderscheiden van algen doordat ze geen bladgroenkorrels hebben
  
• Grote fungi: paddestoelen
  
• Kleine fungi: schimmels (13.6.1) en gisten (13.6.2)
  

Opbouw schimmels (13.6.1)

Nuttige en schadelijke effecten

• Nuttig: sommige schimmels hebben een antibacteriële werking, zoals Penicillium notatum en gebruiken wij dus als antibioticum
  
• Schadelijk: verrotting van hout, voedselbederving en doordat sporen in grote getalen door lucht ''zweven'' zijn ze algemene laboratoria-besmetters
  

Gisten (13.6.2)

• Gisten zijn eencellige Fungi
  
• Rond/ovaal en groei vindt plaats door knopvorming
  
• Geen mycelium, zijn losse cellen
  

Waardoor zijn gistcellen te onderscheiden van bacteriën?

1. Ze zijn groter
2. Ze hebben geen celwand
3. Bacteriën zijn niet rond
4. Ze hebben een celkern

Nuttige en schadelijke effecten

• Nuttig: bakkersgist wordt gebruikt bij het rijzen van brood, en gist wordt in wijn en bier gebruikt voor het omzetten van suiker naar alcohol
  
• Schadelijk: roze gist groeit op douchegordijnen/vochtige muren of kunnen zelfs ziekteverwekkend zijn zoals Candida albicans in de mond (witte aanslag op tong) of vagina
  

Leerdoel

Je kunt de verschillen en overeenkomsten tussen verschillende micro-organismen benoemen