eindtoets thema 5 erfelijkheid en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Bevruchting

DNA

is een kookboek

vol recepten (genen)

om eiwiten mee te maken.

Van gen, naar eiwit, naar fenotype

Begrippen uit de paragraaf

Genenpaar

Variatie

Mutatie (gemuteerd)

Mutagene invloeden

Kanker (tumor - uitzaaiing)

Genenpaar

Het gen van de vader en het gen van de moeder vormen samen het genenpaar. Ieder genenpaar is verantwoordelijk voor 1 erfelijke eigenschap. Bijvoorbeeld: oogkleur.

Mutaties

foutjes in de celdeling

door mutagene invloeden

Albino

kanker

Mutagene invloeden

kanker

oefentoets

we gaan nu oefenen met de stof voor volgende week
dat zijn de basisstoffen 1,2 en 3 van hoofdstuk 5

In tekening 1 van afbeelding 1 is een jong van een Maleise tapir getekend. In tekening 2 is hetzelfde dier twee jaar later getekend.

Het jonge dier heeft hetzelfde fenotype als het volwassen dier.

1. juist
2. onjuist

In tekening 1 van afbeelding 1 is een jong van een Maleise tapir getekend. In tekening 2 is hetzelfde dier twee jaar later getekend.

Het jonge dier heeft hetzelfde genotype als het volwassen dier.

1. juist
2. onjuist

Alle kinderen uit één gezin hebben hetzelfde DNA.

1. juist
2. onjuist

Door geslachtelijke voortplanting ontstaan organismen met nieuwe genotypen.

1. juist
2. onjuist

Bacteriën planten zich meestal niet geslachtelijk voort, maar door deling.
Bacteriën die uit één ouder ontstaan door deling, hebben hetzelfde genotype.

1. jusit
2. onjuist

In de kern van een lichaamscel van een mens zitten 46 chromosomen.

1. juist
2. onjuist

Een albino is een mutant.

1. juist
2. onjuist

Als een gen aan staat, maakt de cel een bepaald eiwit.

1. juist
2. onjuist

Bij de productie van bier en zuurkool wordt biotechnologie toegepast.

1. juist
2. onjuist

De eerste levensvormen leefden op het land.

1. juist
2. onjuist

Elke celkern in de longen van een koe bevat de complete informatie voor alle erfelijke eigenschappen van die koe.

1. juist
2. onjuist

Straling is een mutagene invloed.

1. juist
2. onjuist

In de kern van een cel van een kat zitten 19 chromosomen.
Deze cel is een lichaamscel.

1. juist
2. onjuist

Alle eicellen van een vrouw hebben hetzelfde genotype.

1. juist
2. onjuist

Een labradorhond en een herdershond behoren tot dezelfde soort.

1. juist
2. onjuist

Thea en Nico doen de volgende beweringen over chromosomen.
Nico: ‘Chromosomen bevatten veel genen.’
Thea: ‘Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA.’

Wie heeft, of wie hebben gelijk?

1. Alleen Nico.
2. Alleen Thea
3. Thea en Nico hebben beide gelijk
4. Thea en Nico hebben beide ongelijk

Het klein robertskruid is een plant uit de ooievaarsbekfamilie.
De eicellen van deze plant bevatten 16 chromosomen.

Hoeveel chromosomen bevat een cel van een blad van het klein robertskruid?

1. 8
2. 16
3. 32
4. 64

Op welk moment komt het genotype van een baby tot stand?

1. Op het moment van de vorming van de eicel.
2. Op het moment van de vorming van de zaadcel die de eicel bevrucht
3. Op het moment van de bevruchting van de eicel.
4. Op het moment van de geboorte van de baby.

Wat is evolutie?

1. Evolutie is het ontstaan van nieuwe soorten doordat organismen met de oorspronkelijke vorm uitsterven.
2. Evolutie is de ontwikkeling van leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
3. Evolutie is de grotere overlevingskans van individuen met een betere aanpassing aan het milieu.

Bij mensen zitten in iedere celkern 46 chromosomen.
Een ouderpaar heeft twee dochters. De dochters berekenen hoeveel van hun chromosomen, in theorie, precies hetzelfde kunnen zijn.

Hoeveel chromosomen kunnen er maximaal hetzelfde zijn bij de twee dochters?

1. 22
2. 23
3. 45
4. 46

Bij de mens is de vorm van de oorlelletjes erfelijk bepaald. Er is een gen voor oorlelletjes die vastzitten aan het hoofd en een gen voor oorlelletjes die loshangen. Een man heeft loshangende oorlelletjes en heeft voor deze eigenschap twee ongelijke genen. Drie cellen van deze man zijn:
1 een cel in een oorlelletje;
2 een cel in de wand van een gehoorgang;
3 een zaadcel.
In welke van deze cellen is in de celkern zeker het gen voor vastzittende oorlelletjes aanwezig? Ga ervan uit dat er geen mutaties zijn.

Is gebeurtenis 1 noodzakelijk voor het ontstaan van de twee soorten?
En gebeurtenis 2? Leg je antwoord uit.
(klik op afbeelding voor groter)

Kalle zegt: ‘Als een gen in een cel actief is, maakt die cel een bepaald eiwit’.
Heeft Kalle gelijk? Leg je antwoord uit.

(deze vraag is alleen voor GL)

Welke genen kunnen niet actief zijn in een levercel?
(deze vraag is alleen voor GL)

1. de genen die ervoor zorgen dat DNA gekopieerd kan worden
2. de genen die ervoor zorgen dat gal wordt gemaakt
3. de genen die ervoor zorgen dat hoofdhaar wordt gemaakt

Wordt bij de productie van yoghurt biotechnologie toegepast? Leg je antwoord uit.
(deze vraag is alleen voor GL)

Leg uit wat transgeen betekent.
(deze vraag is alleen voor GL)