Het geheugenpaleis

• Mentorles
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

N.b. voor deze les is het advies om eerst de les 'Onthouden - visualiseren' te geven.

Let op: Voor deze les heb je per leerling twee lege blaadjes nodig en pennen/potloden/stiften.

Module inzicht: Je kunt overal beter in worden.
Les inzicht: Door gebruik te maken van een geheugenpaleis kan ik beter worden in rijtjes onthouden.

Leerdoelen. De leerling...

• Kent de techniek van het geheugenpaleis.
• Kan zelf een geheugenpaleis maken.
• Kan informatie plaatsen in zijn/haar geheugenpaleis.
• Weet waarvoor hij/zij het geheugenpaleis kan gebruiken.

Extra informatie

In het boek ‘Het geheugenpaleis’ schrijft Joshua Foer (2011) over zijn bevindingen die hij heeft vernomen in het jaar dat hij zijn geheugen ging trainen. In het boek wordt gesteld dat een herinnering naar boven kan komen, als deze gestimuleerd wordt door een andere herinnering of gewaarwording. Dit zet het geheugenpaleis in door in te spelen op onder andere visueel denken en ruimtelijke navigatie. Op deze manier maakt een leerling verschillende gewaarwordingen of herinneringen aan, zodat er meer kans is dat een stimulus de herinnering naar boven haalt.

Start.

Probeer de volgende cijferreeks te onthouden in 10 seconden.

Ga daarna 5 minuten iets anders doen.

310830042704

Waarom bespreken we leerstrategieën?

Met inzicht in leerstrategieën krijg jij meer zicht op je leerproces. Deze kennis motiveert en biedt meer kansen om leerdoelen te behalen.

Hoe gaan we dit doen?

Je krijgt inzicht in de werking van het brein tijdens het leren en er worden strategieën besproken.

Wat gaan we doen?

Je krijgt instructie, je probeert een geheugenpaleis te bouwen.

Begrijp hoe je brein werkt

De werking van het brein: van zintuiglijke waarneming naar langetermijngeheugen.

Je werkgeheugen aan het werk zetten: leerstrategieën.

Wat werkt beter?

1. 2 x 60 minuten leren
2. 5 X 10 minuten leren

Wat werkt beter om woordjes te leren?

1. de woordjes overschrijven
2. de woordjes overtypen

Als je woordjes goed wilt leren, dan kun je het beste.....

1. Één methode gebruiken
2. Verschillende methodes afwisselen

Woordjes kun je het beste....

1. Op één volgorde leren
2. Zoveel mogelijk door elkaar heen husselen

Het geheugenpaleis

In het volgende filmpje wordt

'het geheugenpaleis' uitgelegd:

een techniek die

geheugenkampioenen gebruiken

om beter te onthouden.

• Lees de slide voor.
• Introduceer het filmpje.

• Speel het filmpje af.

Weet je het nog? 

310830042704

Boodschappenlijstje onthouden

1. chocomel

2. keukenrol

3. appels

4. ketchup

5. rijst

6. krentenbollen

7. tomaten

8. ijsthee

9. ontbijtkoek

10. beschuit

11. kipfilet

12. mozzarella

• Lees de slide voor.
• Introduceer het filmpje.

Welke boodchappen weet je nog? En ken je ook nog de volgorde?

Boodschappenlijstje onthouden

1. chocomel

2. keukenrol

3. appels

4. ketchup

5. rijst

6. krentenbollen

7. tomaten

8. ijsthee

9. ontbijtkoek

10. beschuit

11. kipfilet

12. mozzarella

• Lees de slide voor.
• Introduceer het filmpje.

Wat helpt om plaatjes/woorden nog beter
te onthouden?

1. Het gek maken
2. Het grappig maken
3. Het sexy maken
4. Het groot maken

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Geef het goede antwoord: Alle vier manieren kunnen helpen. Hoe gekker een beeld is, hoe beter je deze kan onthouden.

Bedenk welk woord of woorden uit het Engels/Frans/Spaans/Duits je lastig vindt om te onthouden, en bedenk hiervoor een plek in het geheugenpaleis inclusief gek beeld.

Rijtjes onthouden

Vandaag gaan we aan de slag met het geheugenpaleis om rijtjes te 

onthouden. 

De les bestaat uit twee onderdelen:

1. De woordjes onthouden

2. De volgorde onthouden

• Lees de slide voor.
• Introduceer het filmpje.

Denken in plaatjes

Je hersenen zijn heel goed in het 

bedenken en onthouden van plaatjes. 

Dit is handig voor onderdeel 1: 

de woordjes onthouden.

• Lees de slide voor.

Extra informatie

Tijdens veldwerk kwam Joshua erachter dat de vergeetcurve minder van toepassing was als de personen plaatjes moesten onthouden. Sterker nog, de proefpersonen konden zich 90% van de 2500 afbeeldingen nog herinneren.

Plaatjes maken!

We gaan plaatjes maken van de 

de geologische tijdschaal. 

Die plaatjes zijn je geheugensteuntje.

• Lees de slide voor.

Voorbeeld 'precambrium'

Bij precambrium denk ik aan voor de prehistorie. 

toen er niks was. Mijn geheugensteuntje wordt een plaatje van een vulkaan.

precambrium

• Lees de slide voor.

Zelf aan de slag

Teken plaatjes om de verschillende tijden te onthouden. 

Denk niet te lang na,

het eerste wat in je op komt werkt

vaak het beste!

• Lees de slide voor.

Geologische tijden

1. precambrium 

2. cambrium 

3. ordovicium

4. sliuur  

5. devoon 

6. carboon

7. perm

8. trias

9. jura

10. krijt

11. tertiar

• Laat de slide zien.
• Laat de leerlingen plaatjes tekenen van elk woord.

Jouw paleis bouwen

In drie stappen ga je een eigen

geheugenpaleis bouwen.

• Lees de slide voor.

Extra informatie

Eleanor Maguire was een neurowetenschapper die onderzocht of het werk van taxichauffeurs van Londen invloed had op het brein. Taxichauffeurs in Londen hebben een opleiding moeten volgen waar ze de locatie en verkeersrichting van alle 2500 straten, met 1400 monumenten moesten onderhouden. Eleanor kwam tot de ontdekking dat het hersengebied dat een rol speelt bij ruimtelijke navigatie 7% groter was dan normaal. Dit wijst op neuroplasticiteit van het brein. De verwachting vanuit daar was dus ook dat geheugenkampioenen een ander breinstructuur zouden hebben. Dit bleek niet zo te zijn, maar er lichten twee hersenendelen op die bij de controlegroep niet deden: Het visueel geheugen en ruimtelijke navigatie.

Stap 1: Plattegrond tekenen

Teken de plattegrond van jouw 

slaapkamer of huis Het hoeft niet mooi te 

zijn, als jij maar weet waar alles staat. 

Op de volgende slide staat 

een voorbeeld van een appartement.

• Lees de slide voor.
• Klik door naar de volgende slide voor een voorbeeld en de timer.

• Laat het voorbeeld zien.
• Zet de timer aan.

Stap 2: Plekken zoeken

Zet puntjes (geen nummers) op 11

plekken in jouw slaapkamer of huis.

Elke plek is goed, als het maar

iets is dat er altijd staat! Denk aan

je bed, een raam, de bank of een poster.

• Lees de slide voor.
• Klik door naar de volgende slide voor een voorbeeld en de timer.

• Laat het voorbeeld zien.
• Zet de timer aan.

Extra informatie

Als leerlingen moeite hebben met genoeg plekken vinden kan je hen een duwtje in de rug geven door suggesties te doen, zoals een raam, verschillende kastdeurtjes, een vloerkleed.

Stap 3: Route maken

Hoe zou jij langs alle punten in deze

kamer of dit huis lopen?

Stippel deze route uit en zorg dat je

overal maar één keer langs komt.

Nummer de plekken van 1 t/m 11.

• Lees de slide voor. 
• Klik door naar de volgende slide voor een voorbeeld en de timer.

• Laat het voorbeeld zien.
• Zet de timer aan.

Volgordes onthouden

Je hebt net acht plaatjes bedacht

voor de geologische tijden. 

Zet deze plaatjes op de elf plekken 

in je slaapkamer, om ze op de juiste 

volgorde te onthouden.

• Lees de slide voor.

Jouw paleis!

We gaan één keer een proefrondje

lopen door jouw paleis. 

Doe je ogen dicht en loop langzaam 

langs de elf plekken op jouw route.

• Lees de slide voor.
• Laat de leerlingen de route één keer doorlopen.

Voorbeeld

Bij precambrium is mijn 

geheugensteuntje een vulkaan.

Precambrium staat op plek 7.
In mijn paleis is plek 7 mijn stoel.

↓

Op mijn stoel zit een vulkaan.

• Lees de slide voor.

Jouw paleis!

Doe je ogen dicht en loop langs de 

acht plekken in jouw kamer. 

Lukt het om te bedenken welke 

plaatjes je op de acht plekken 

hebt neergezet?

• Lees de slide voor.
  
• Bespreek met de leerlingen of het lukte om de plaatjes te visualiseren op de plekken in de kamer.

• Speel het filmpje af.

Extra informatie

Dit filmpje is er zodat de vergeetcurve in werking wordt gezet. In het boek 'Het geheugenpaleis' schrijft Joshua over de vergeetcurve. Als je iets nieuws leert, waarop vervolgens andere informatie in je op neemt, zal je herinnering van het eerste verslappen. Na één uur ben je 50% nieuwe informatie vergeten als je het niet herhaalt.

Wat is de volgorde van het
geologische tijden van langst geleden naar minst lang?

Wat vergeten?

Dat is niet erg, schrijf op wat je nog wel weet!

• Laat de leerlingen de vraag invullen.

Hoe ging het onthouden?

1. Beter dan ik had verwacht
2. Precies zoals ik had verwacht
3. Slechter dan ik had verwacht

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Denk je dat je het geheugenpaleis wel eens gaat gebruiken?

1. Ja
2. Nee

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.