ZLGH Les 3 Rund

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

ZLGH Les 3 Rund

Leerdoelen

• Je kan de oorzaak, de symptomen en behandeling opnoemen en uitleggen hoe je de ziekten kan voorkomen (preventie) van:

1. Mond en klauwzeer (MKZ)
2. IBR
3. Melkziekte
4. Uieronsteking (mastitis)
5. Liggende koeien 
6. Klauwaandoeningen

Mond-en-klauwzeer (MKZ)

Mond-en-klauwzeer wordt veroorzaakt door het MKZ-virus , dat voorkomt bij herkauwers en varkens

Besmetting vindt plaats via direct en indirect contact

• Direct contact met besmette dieren
• Indirect contact via melk, urine en ontlasting

Symptomen zijn:

• blaren in de bek, op de tong en tussen de klauwen
• kreupelheid
• kwijlen
• niet eten
• koorts

Let op: dit is een aangifteplichtige zoönose!

Mond-en-klauwzeer (MKZ)

Er is geen behandeling mogelijk

Alle dieren op het bedrijf moeten worden geruimd, ook de gevaccineerde dieren

Preventie: vaccineren

MKZ komt sinds 2000 niet meer in Nederland voor

IBR (Infectieuze Bovine Rhinotracheïtis)

IBR is een zeer besmettelijke koeiengriep die veroorzaakt wordt door een herpesvirus

Besmetting door direct en indirect contact

Symptomen: koorts, neus- en ooguitvloeiing, snurken, minder eten, daling melkproductie, vruchtbaarheidsproblemen, abortus, acute sterfte, soms symptoomloos

Prognose: dieren herstellen meestal, maar blijven levenslang drager

Behandeling: niet-besmette dieren zo snel mogelijk vaccineren, besmette dieren afvoeren

Preventie: vaccineren

Melkziekte

Melkziekte wordt veroorzaakt door een tekort aan calcium in het bloed

Melkziekte komt voor bij runderen, schapen en geiten

Symptomen: stofwisseling vertraagt, dus sloom, langzame ademhaling en pols, lage lichaamstemperatuur, verminderde spierfunctie, stoppen met eten, dood!

Behandeling: spoedgeval! Infuus met calcium en magnesium in de hals- of melkader

Preventie: injectie met vitamine D, stress voorkomen, zorgen dat het dier in een goede conditie is

Slepende melkziekte

Oorzaak: een tekort aan energie

Bijv. omdat een koe na het afkalven te weinig eet én veel energie verliest door de geboorte en de melkgift

Symptomen: sloom, verminderde melkgift, stoppen met eten, gewichtsverlies, adem ruikt naar aceton

Behandeling: spoedgeval! Het dier energie geven (glucoseinfuus) of injectie met corticosteroïden

Preventie: koe genoeg krachtvoer geven na het afkalven en tijdens de melkgift, stress voorkomen, andere ziekten op tijd behandelen

Liggende koe

Een liggende koe is een koe die niet meer kan opstaan

Oorzaak: symptoom van verschillende aandoeningen, zoals melkziekte, uitputting of schade na de geboorte

Prognose is slecht; zenuwen, spieren en doorbloeding wordt afgekneld, met permanente schade tot gevolg

Behandeling: spoedgeval! Het dier vier keer per dag omdraaien, proberen te laten staan, heupklem (zie afbeelding)

Als het dier op één zij blijft liggen en stopt met eten: euthaniseren

Uierontsteking (mastitis)

Mastitis is een uierontsteking veroorzaakt door infectie

Besmetting vindt meestal plaats tijdens het melken

Symptomen zijn: koorts, rode, warme, gezwollen, pijnlijke uier, verminderde melkgift, afwijkende melk (bloed, klontjes)

Prognose: vaak goed, soms chronische mastitis

Behandeling: antibiotica, vaak droogmelken

Preventie: infectiedruk laag houden door goede hygiëne, zorgen voor een droge, schone stal, gebruiken van een goede melktechniek, uier schoonmaken voor melken

Klauwproblemen

95% van de kreupelheden bij runderen worden veroorzaakt door klauwproblemen

Veelvoorkomende klauwproblemen zijn:

• Stinkpoot: infectie met groeven in de klauwen tot gevolg
• Zoolzweer: opengebroken ontsteking in de zool
• Tussenklauwontsteking: ontsteking in tussenklauwspleet
• Klauwbevangenheid

Symptomen zijn: stinkende klauw, verkleuringen in de zool, uitvloeiing in de klauw, kreupelheid

Preventie: 2 keer per jaar bekappen, voetbaden met formaline, zorgen voor een schone, droge stalvloer