Schrijven 5 - les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Pak vast een leesboek.

Wat gaan we doen?

-stillezen

-herhaling grammatica: zinsdelen

-begin maken met Schrijven 5

Lezen

• Pak je leesboek (of kies een boek uit de Blinkotheek).
• We lezen 15 minuten in stilte.

www.zapp.nl

Grammatica - zinsdelen

Ik kan zinnen in zinsdelen verdelen.

zinsdelen

Alles wat vóór de persoonsvorm staat of kan staan.

Tussen de zinsdelen zet je streepjes.

Gisteren| fietste| mijn vader| door het bos.

Ik| heb| het boek| aan mijn vader| gegeven.

persoonsvorm (pv)

1)  past zich aan aan het onderwerp

      Ik koop een ijsje.

      Hij koopt een ijsje.

2)  verandert mee met de tijd

      Ik heb een ijsje.

      Gisteren had ik een ijsje.

3)  staat vooraan wanneer je er een vraagzin van maakt

      Jij eet een ijsje.

      Eet jij een ijsje.

onderwerp (ow)

1  onderwerp  = wie/wat + pv?

    De hond blaft.  ->  Wie blaft?  ->  de hond

2   Zet de pv in het enkelvoud/meervoud -> ow verandert mee

     De hond blaft.   ->  De honden blaffen.

                         pv                                         pv

werkwoordelijk gezegde (wg)

werkwoordelijk gezegde =  alle werkwoorden in de zin

Gisteren hebben mijn ouders een andere auto gekocht.

De docent keek de toets na.

lijdend voorwerp vinden (lv)

1  lijdend voorwerp  = wie/wat + wg + ow

    De buurman heeft een hond gekocht.  -> 

    Wie/wat heeft de buurman gekocht? ->  een hond

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

De leraar zet zijn fiets in het fietsenrek.

1. de leraar
2. zet
3. zijn fiets
4. in het fietsenrek

Wat is het werkwoordelijk gezegde in onderstaande zin?

Hebben jullie je huiswerk gemaakt?

1. hebben
2. hebben jullie
3. je huiswerk
4. hebben gemaakt

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

Hebben jullie je huiswerk gemaakt?

1. hebben
2. hebben jullie
3. je huiswerk
4. hebben gemaakt

Verdeel onderstaande zin in zinsdelen
(gebruik streepjes).

Fabian leest iedere week de Donald Duck van zijn broertje.

schrijven 5

Jouw mening verwoorden

Eindproduct: betoog

standpunt en argument

Met een standpunt bedoelen we de mening van de schrijver. Een standpunt wordt vaak aangekondigd met een signaalwoord als:

ik vind..., de schrijver is van mening dat..., zij denkt dat...

De schrijver ondersteunt zijn standpunt met een of meerdere argumenten.

Een argument wordt vaak aangekondigd met een
signaalwoord als: 

omdat, de reden hiervoor is, want, immers, namelijk, ...

argumentatie

De schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening. Hij onderbouwt zijn standpunt: hij legt met argumenten uit waarom hij dit standpunt heeft.

feitelijke en waarderende argumenten

feitelijke argumenten

Een feitelijk argument kun je controleren: het is waar of het is niet waar:

Ik bestel liever een pizza bij een pizzakoerier, want bestellen is veel minder werk dan zelf een pizza bakken.

waarderende argumenten

Een waarderend argument kun je niet controleren.

Ik bak liever zelf een pizza in plaats van er een te bestellen, want zelfgemaakte pizza's vind ik lekkerder.

Betoog

Een betoog is een tekst waarin je duidelijk jouw mening geeft. Je schrijfdoel is om de lezer te overtuigen van die mening. Om dit te bereiken, maak je gebruik van argumenten die jouw mening ondersteunen.

mogelijke onderwerpen

betoog

• om anderen te overtuigen: je geeft je standpunt en argumenten die dit standpunt ondersteunen
• argumenten gebaseerd op feiten
• tegenargument + weerlegging 
• signaalwoorden om opbouw duidelijk te maken

opbouw betoog

• inleiding: aandacht trekken + standpunt geven
• middenstuk: -argumenten (per argument 1 alinea -> geef                                        feiten die het argument ondersteunen)                                             -tegenargument + weerlegging
• slot: herhaling standpunt in andere woorden (+ uitsmijter)

werkwijze

• onderwerp kiezen + informatie zoeken
  
• bouwplan schrijven 
• tekst schrijven 
• feedbackronde 
  
• tekst herschrijven

Wat lever je in?

• bouwplan 
  
• eerste tekst  
  
• ontvangen feedback
• aangepaste tekst

  

startopdracht

Lees de teksten op de volgende dia.

-Welke tekst is de inleiding en welke het slot?

-Hoe heb je dat gezien?

Tekst 1

Kortom, als je een puber bent, moet je duidelijke grenzen opgelegd krijgen. Gebeurt dat niet, dan kun je je ontwikkelen tot een onevenwichtige persoonlijkheid, die niet geleerd heeft rekening te houden met anderen. Al ervaar je dat zelf niet altijd zo, het is goed om soms 'nee' te horen van je ouders of opvoeders.

Tekst 2

Afgelopen zondag was het weer zover: een buitenspeldoelpunt werd goedgekeurd en daardoor won Oranje-Rood de beker. Blijkbaar is het zelfs voor doorgewinterde grensrechters moeilijk te bepalen wanneer een speler buitenspel staat. Ik vind daarom dat de rol van de grensrechter in het amateurvoetbal moet veranderen.

inleiding

Een inleiding van een tekst heeft twee functies: de aandacht van de lezer trekken en het onderwerp introduceren.

Eerst trek je de aandacht van de lezer: je maakt hem nieuwsgierig naar de rest van de tekst. Daarna introduceer je het onderwerp.

aandacht trekken

Je kunt op verschillende manieren de aandacht trekken:

1. verwijs naar de actualiteit

2. verwijs naar de geschiedenis

3. verwijs naar een persoonlijke ervaring

4. wijs de lezer op het belang van jouw tekst

onderwerp introduceren

Je introduceert het onderwerp op een van de volgende manieren:

1.   Je stelt een vraag.

2.  Je formuleert een probleem.

3.  Je geeft jouw standpunt    ->     BETOOG

schrijfopdracht

Schrijf een inleiding (50-75 woorden) over het vuurwerkverbod. Trek de aandacht op een van onderstaande manieren:

-verwijs naar de actualiteit

-verwijs naar de geschiedenis

-verwijs naar je eigen ervaring

-wijs de lezer op het belang van jouw tekst

In de laatste zin van jouw inleiding geef je jouw standpunt.

En nu?

1. Kies een stelling (www.debatindeklas.nl)
2. Zoek informatie over jouw onderwerp
3. Noteer jouw argumenten alvast in steekwoorden.