H5 Thema 4 Transport Basisstof 1 dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 4 Transport

Basisstof 1 Transportsystemen

Basisstof 2 Het hart

Basisstof 3 Het bloedvatenstelsel

Basisstof 4 Het bloed

Basisstof 5 Weefselvloeistof & Lymfe

Intro

In dit Thema behandelen we de transportsystemen van planten en dieren. We richten ons vooral op de bouw en functie van de bloedsomloop van de mens. 

Je hebt nodig: 

Boek 5B Thema 4

BINAS 91 ABC en 84

Houtvaten

Bastvaten

Anorganische sapstroom

Organische sapstroom

water en mineralen

water en suikers

opwaartse sapstroom

multidirectionele sapstroom

worteldruk

capillaire werking

In welk proces speelt het bandje van Caspary een belangrijke rol?

1. adhesie
2. capillaire werking
3. cohesie
4. worteldruk

Basisstof 1 Transportsystemen

Bij planten en dieren wordt water met opgeloste stoffen vervoerd door buizenstelsels. 

Planten: mineralen gescheiden van assimilatieproducten.

Dieren: voedingsstoffen en afvalstoffen door dezelfde buizen

Belangrijke termen

- Open circulatiesysteem /
gesloten bloedsomloop

- Enkelvoudige / dubbele bloedsomloop

- Kleine / grote bloedsomloop

Circulatiesystemen bij dieren

Circulair transport: een vloeistof met opgeloste
stoffen stroomt rond.

Sprinkhaan:
open circulatiesysteem. 

Regenworm:
gesloten bloedsomloop.

Zie ook afb. 10 in je tekstboek.

Gesloten, enkelvoudige bloedsomloop

Per omloop stroomt het bloed één keer door het hart.

Voorbeeld: vissen

Zie ook afbeelding 11 in je tekstboek.

Gesloten, dubbele bloedsomloop

• linkerharthelft & rechterharthelft

(vanuit het lichaam denken!).

• kleine bloedsomloop:
  r. hart - longen - l. hart
• grote bloedsomloop:
  l. hart - organen lichaam - r. hart

Voorbeeld: de mens. 

Zie ook afbeelding 12 in je tekstboek.

Functies bloedsomloop

• Transporteren van
  - bouw-/brand-/afvalstoffen
  - signaalstoffen (hormonen)
  - bestanddelen afweersysteem

• Verdeling warmte 

Kleine bloedsomloop

Lichaam

Grote bloedsomloop

Hart

Longen

Lezen / Maken:

Lezen: Basisstof 1 blz 10 t/m 17

Maak: Opdracht 1 t/m 11 

Bekijk BINAS 91 ABC en 84 A

Bekijk ook de samenvatting van basisstof 1 (leerdoel 1 en 2) op bladzijde 51 van je tekstboek.

Bloedsomloop van een vis

Bekijk de afbeelding op de vorige slide. Welke verschillen met de mens kun je ontdekken?

Afronding

Bekijk de schematische tekening hiernaast.