h3 x chromosomale

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

X-Chromosomale kruisingen & intermediaire fenotypen

Lesdoelen

• Je kan uitleggen wat een intermediaire kruising is.
• Je kan gevolgen voor eigenschappen die op het X-Chromosoom beschrijven.

Wat is een monohybride kruising?

1. Twee chromosomen kruisen
2. Nakomelingen maken en kijken wat er gebeurt in de genen.
3. Een kruising van 1 gen en kijkt hoe de kruising verloopt.
4. Het tegenovergestelde van een polohybride kruising

Een roze bloem K(r)K(w) kruist met een witte bloem K(w)K(w). Wat is de kans op roze nakomelingen?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

Mensen hebben 22 chromosomen. Daarnaast hebben vrouwen en mannen nog geslachtschromosomen:

1. vrouw: XX man: YY
2. vrouw: YY man: XX
3. vrouw: XY man: XX
4. vrouw: XX man: XY

De Geslachtschromosomen

! Alle chromosomen hebben soms een X-vorm en soms een l vorm!

Het X-Chromosoom

• Chromosoom 23
• Normale afmeting
• 1000 allelen
• niet-geslachtsbepalende eigenschappen
• Mannen + vrouwen hebben een actieve.

Het Y-Chromosoom

• Kleinste chromosoom
• 100 allelen
• Coderen voor man-zijn
• Exclusief in mannen

BOEIEND..?

Welk cijfer staat hier rechts?

1. 8
2. 5
3. 9
4. 7

Mag ik dit hier links doen in de klas?

1. Ja, natuurlijk.
2. Nee, foei.
3. Alleen tegen bepaalde docenten.
4. Alleen als de docent het niet ziet.

Kleurenblindheid.

• Het allel waarmee je rood/groen onderscheidt ligt op het X-Chromosoom.
  
• Dat heeft vooral voor mannen een onverwacht gevolg.

Denk mee..

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
• Een kleurenblinde man en een homozygoot (niet-kleurenblinde) vrouw krijgen een kind.

Wat is de kans op kleurenblinde kinderen?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
  
• Een kleurenblinde man en een heterozygoot (niet-kleurenblinde) vrouw krijgen een kind.
  

Hoeveel procent van de nakomelingen is kleurenblind?

1. 25% alleen de mannen
2. 25% alleen de vrouwen
3. 50% mooi verdeeld
4. 100% zowel mannen als vrouwen

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
  
• Een kleurenziende man en een heterozygoot (niet-kleurenblinde) vrouw krijgen een kind
  

Hoeveel procent van de nakomelingen is kleurenblind?

1. 0%
2. 25% alleen de vrouwen
3. 25% alleen de mannen
4. 50% mannen en vrouwen

• Het gen voor kleurenblindheid is recessief en is X-Chromosomaal.
  
• Een kleurenziende man en een kleurenblinde vrouw krijgen een kind
  

Hoeveel procent is kleurenblind?

1. Niemand
2. alleen de vrouwen
3. Alleen de mannen
4. Iedereen

Conclusie:

Mannen hebben vaker last van X-chromosmale afwijkingen

• Hemofilie (bloederziekte)
• Ziekte van Duchenne (spierdystrofie)
• Ichtyosis (verhoorningsstoornis

Stambomen

Stambomen

• Geven erfelijkheid door de tijd weer
  
• Rondjes: vrouwen
  
• Blokjes: mannen
  

• Stel je voor: de donkergekleurde eigenschap is X-chromosomaal en recessief. 
  
• X-Chromosomaal dus X met een willekeurige letter (F)

Welke opties zijn er mogelijk voor persoon 5 als dit een man is?

1. XF Y-
2. Xf Y-
3. XF XF
4. XF Y- en Xf Y-

En nu..

• Deadline om deze af te hebben is vrijdag. (Lever terug in op teams)
• vrijdag gaan we de antwoorden overlopen