les 10: De morele ontwikkeling bij peuter en kleuter

• Orthopedagogiek
• Secundair onderwijs

De morele ontwikkeling bij de peuter en kleuter

Doelstellingen

• De leerlingen kunnen het conflict autonomie versus schaamte en twijfel uitleggen in de peuterfase volgens Erikson. 
• De leerlingen kunnen het conflict intiatief versus schuld uitleggen in de kleuterfase volgens Erikson. 
• De leerlingen kunnen de 4 aandachtspunten benoemen die belangrijk zijn in de morele ontwikkeling bij de peuter en de kleuter.
  
• De leerlingen kunnen de morele ontwikkeling van peuters en kleuters met elkaar vergelijken.
  

In de babyperiode worden kinderen geconfronteerd met het conflict ‘vertrouwen versus

wantrouwen’. Ook in de peuter- en kleutertijd worden kinderen geconfronteerd met

belangrijke conflicten die ze moeten oplossen. In de peuterfase gaat het conflict over autonomie/zelfstandigheid tegenover schaamte/

twijfel.

afspeelsnelheid naar 0.75 zetten

Peuter: autonomie/zelfstandigheid versus schaamte/twijfel

Een peuter wil graag dingen zelf doen, maar dat lukt nog niet altijd of niet van de eerste keer. Hij wil dingen zelf wil uitproberen.

                                              Belangrijk dat hij ruimte en het vertrouwen krijgt.

 

Krijgt het kind dat niet (overbescherming, of lachen met een mislukking) dan gaat het kind aan zichzelf en zijn mogelijkheden twijfelen en zich schamen voor de mislukking.

 Als het kind dingen zelf wil uitproberen, is het belangrijk dat het daarvoor de ruimte en het vertrouwen krijgt. Krijgt het kind dat niet door overbescherming, of wordt er met een mislukking gelachen, dan gaat het kind aan zichzelf en zijn mogelijkheden twijfelen en zich schamen voor de mislukking. Het kind trekt zich terug.

Kleuter: initiatief versus schuld.

De kleuter gaat zelf grenzen verkennen, doelen stellen en daar naar toe werken.

                     Belangrijk is dat de kleuter wordt gestimuleerd in zijn initiatief, zo krijgt vertrouwen en gaat hij meer ondernemen.

Als het kind te weinig zelfstandig dingen mag uitproberen of er weinig veiligheid of structuur is, dan kan de kleuter zich schuldig gaan voelen of faalangst ervaren.

 De kleuter gaat zelf doelen stellen en daar naartoe werken.

 Als het kind gestimuleerd wordt in zijn initiatief, krijgt het vertrouwen om meer

dingen te ondernemen.

 Wordt zijn zin voor initiatief onderdrukt, of wordt er te weinig veiligheid en structuur

geboden, dan kan het kind zich schuldig gaan voelen en ervaart de kleuter faalangst.

Het conflict autonomie versus schaamte bij de peuter hangt samen met de ......

1. anaal musculaire fase
2. locomorisch genitale fase
3. oraal- sensorische fase
4. latentiefase

Het conflict initiatief versus schuld bij de peuter hangt samen met de ......

1. anaal musculaire fase
2. locomorisch genitale fase
3. oraal- sensorische fase
4. latentiefase

Peuter : Anaal - musculaire fase

In dit stadium leert het kind zijn spierstelsel zodanig beheersen, dat de zindelijkheidstraining mogelijk wordt en met succes verloopt. Het kind leert niet alleen de anale spieren, maar het

gehele spierstelsel hanteren.

                                   Conflict dat daarmee verbonden is ....

Meer bewegen, zelfstandig op het potje, zelfbewustzijn, zelfstandigheid

Kleuter : locomotorisch - genitale fase

Dit is de tijd waarin het kind voortdurend aan het experimenteren is met eigen motorische en psychische vaardigheden, het stapt op de dingen af en probeert ze naar eigen hand te zetten. Het natuurlijk object van aandacht is, de ouder van de andere sekse.

                                      Conflict dat daarmee verbonden is ....

01:05

Leg in eigen woorden of met een voorbeeld het conflict autonomie versus schaamte en twijfel uit.

01:34

Leg in eigen woorden of met een voorbeeld het conflict initiatief versus schuld uit.

Oef 2 a - b p 52 

Als dit niet af is, dan dit thuis laten invullen. 

Morele ontwikkeling - gewetensontwikkeling

= ontwikkeling van het verschil tussen goed en kwaad

Belangrijk in de morele ontwikkeling 

- interactie opvoeder en kind speelt een grote rol

- voorbeeldfunctie van de opvoeder

- doen wat je vertelt (in lijn van handelen) = geloofwaardigheid

- verbinding met waarden (eerlijkheid, gelijkwaardigheid...)

Wat bedoelen ze hier precies mee. Wie kan daarvan een voorbeeld geven.

De morele ontwikkeling van de peuter

 - Een peuter weet stilaan wat zijn opvoeders wel of niet goed vinden. 

- Peuter denkt: ‘Zien ze het niet, dan is het ook niet fout’. 

- Peuter doet dit niet bewust, geen opzettelijk of stiekem gedrag (ontwikkeling hersenen).

 - Peuter is egocentrisch, heeft maar één doel> wil doordrijven

- Peuter leert dat ongewenst gedrag en straf samenhangen.

De morele ontwikkeling van de kleuter

- Een kleuter is minder egocentrisch dan een peuter >> verdere mogelijkheden morele ontwikkeling.

- Een kleuter ontwikkelt stilaan een ‘eigen’ geweten >>  Spiegelgeweten = kopie van wat de opvoeders en andere volwassenen het kind voorhouden. 

- Een kleuter kan echter niet verklaren waarom bepaald gedrag gewenst of ongewenst is.

- Verandering in de morele ontwikkeling doordat een kleuter meer in staat is zichzelf te verplaatsen in de ander.

- In het spel wordt de eigen rol meestal wordt vertolkt door een pop, broer of zus. De

rol van een belangrijke ander wordt dan door de kleuter zelf gespeeld.

content.plantyn.com

Rij 1 : casus 1 en 2

Rij 2: casus 3 -4 

Rij 3 : casus 5 - 6

Oefening 3 A - B p 47-48. Je leest de casus en je noteert op welke manier het kind goed van kwaad onderscheidt.

 

rij 1

rij 2

rij 3

Peuter

Kleuter

Regels die mama en papa thuis maken, gelden alleen thuis bij mama en papa. 

Ik weet welk gedrag gewenst en ongewenst is, maar ik kan nog niet verklaren waarom.

Ik begrijp nog niet dat ik rekening moet houden met de gevoelens van een ander. 

Door de ontwikkeling van mijn geweten, kan ik me tijdens een spel al verplaatsen in de positie van de ander.  

Straffen en belonen zijn voor mij hulpmiddelen om te beseffen wat kan en niet kan. 

Ik neem het gedrag over van mijn opvoeder, dit heet spiegelgeweten

Oef 3 P 53

Bij oefening 3 p 53 zet je een kruisje in de passende kolom. Hoort de uitspraak bij de morele ontwikkeling van de peuter of de kleuter?

Vragenpot

Schrijf een vraag over de inhoud van de les op padlet

padlet.com

Ik zal de verbetering van de schema's op smartschool zetten