Spelling par 1 t/m7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom!

Telefoon in de telefoontas? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: je boek, schrift en een pen.

Spelling par 1 t/m7

Cursus 7 Spelling

Paragraaf 2 t/m 7

- je leest de theorie

- je maakt de opdrachten

- je kijkt na

- je verbetert je fouten

- je stelt vragen aan je docent

§2 opdracht 1 t/m 4

§3 opdracht 1 t/m 3

§4 opdracht 1 t/m 5

§5 opdracht 1 t/m 6

§6 opdracht 1 t/m 5

§7 opdracht 1 t/m 5

Kies zelf waar je mee begint.

Welkom!

Telefoon in de telefoontas? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: je boek, schrift en een pen.

Pak ook je leesboek en ga lekker lezen.

Het belang van de komma op de goede plaats!

§2 Komma

De komma is een korte pauze in een zin. Zonder de komma kan een zin verkeerd geïnterpreteerd worden.

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin.

Je gebruikt een komma...	bijvoorbeeld
voor en na een deel van de zin dat extra informatie geeft	Mijn vriend, die bij DOS speelt, is keeper.
tussen delen van een opsomming	In de zomer ga ik fietsen, zwemmen, wandelen en raften.
voor voegwoorden als: want, maar, omdat, zoals.	In deze zin staat een komma, want er staat een voegwoord in.
tussen twee persoonsvormen	Pas toen hij dat zei, vielen de puzzelstukjes op z'n plaats.

Dubbele punt

• Voor een toelichting of verklaring.
• Voor een opsomming
• Voor een citaat

Aanhalings-tekens

• Bij een directe rede of citaat
• Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis 

aanhalingstekens

1. Bij directe rede of een citaat
   Ze vroeg: 'Mag ik vanavond naar de film?'

   'Heb jij een wedstrijd gespeeld zaterdag?' vroeg Esmee.

   Evert riep: 'Loop een door, man!'

   'Als je een dansvoorstelling hebt,' zei Jos, 'dan kom ik kijken.'

Aanhalingstekens

2. Als je het woord zelf bedoelt, en niet de betekenis.

     Het woord 'incidenteel' gebruik je maar heel soms. 

§3: afkortingen - drie regels

1. Afkortingen van namen van bedrijven, organisaties en landen schrijf je met een hoofdletter.

2. Afkortingen waarvan je de woorden volledig uitspreekt, schrijf je met punten.

3. De meeste andere afkortingen schrijf je met kleine letters zonder punten

Stappenplan!

1. Is het een afkorting van een bedrijf, organisatie of land, zoals ANWB? --> hoofdletters.

2. Is het een woord dat je volledig uitspreekt, zoals i.s.m.? --> dan punten ertussen. 

3. Twee keer nee? dan kleine letters en zonder punten.

Cursus 7 Spelling

Paragraaf 2 t/m 7

- je leest de theorie

- je maakt de opdrachten

- je kijkt na

- je verbetert je fouten

- je stelt vragen aan je docent

§2 opdracht 1 t/m 4

§3 opdracht 1 t/m 3

§4 opdracht 1 t/m 5

§5 opdracht 1 t/m 6

§6 opdracht 1 t/m 5

§7 opdracht 1 t/m 5

Kies zelf waar je mee begint.

§4 Aan elkaar of los?

Dit doe je bij: 

• samenstellingen van twee of meer woorden (fietsbel)
• woorden die een combinatie zijn van er, hier, daar, waar + voorzetsel (ervan, daarna)
• getallen met honderd en duizend (tweehonderd, drieduizend)
• samengestelde werkwoorden (opschieten, uitwerken)
• samengestelde bijvoeglijke naamwoorden (deelwoord als tweede deel) (lichtgewonde fietser)
  

§5 Tussenletters bij samenstellingen

Tussenletters bij samenstelling

3 soorten tussenletters:

Tussenletters  -en-
Tussenletter -e-
Tussenletter -s-

Tussenletters -en-

• Als het eerste deel alleen een meervoud heeft op -en, gebruik je -en- als tussenletters:

• Bananendoos
• Schoenenwinkel
• Kippensoep

Tussenletters -e-

• Als het eerste woord een meervoud met -s en met -en heeft, gebruik je een -e- als tussenletter.

• groenten + groentes
    DUS:
• groentesoep
• groenteboer

Tussenletters -e-

• Als het eerste deel een versterkende betekenis heeft, gebruik je ook -e- als tussenletter.
• apetrots
• reuzesterk

• Als het eerste deel géén zelfstandig naamwoord is, gebruik je ook -e- als tussenletters:
• lachebek, want lach is hier een vorm van het werkwoord lachen. 

Tussenletter -s-

De tussenletter -s- kun je meestal horen.

Begint het tweede woord ook met een s- of s-klank, vervang dan het tweede woord om de tussenletter -s- te horen.

Bijvoorbeeld:

dorpsstraat, want dorpshuis
varkensstal, want varkensvlees

Cursus 7 Spelling

Paragraaf 2 t/m 7

- je leest de theorie

- je maakt de opdrachten

- je kijkt na

- je verbetert je fouten

- je stelt vragen aan je docent

§2 opdracht 1 t/m 4

§3 opdracht 1 t/m 3

§4 opdracht 1 t/m 5

§5 opdracht 1 t/m 6

§6 opdracht 1 t/m 5

§7 opdracht 1 t/m 5

Kies zelf waar je mee begint.

§6 Koppelteken

Functies koppelteken

Hoofdfunctie: 

Het voorkomen van klinkerbotsing bij het lezen.

Wij kennen in het Nederlands veel klanken: oe, au, oa, ei, ij, ie, eu, ee, aa, enz.

Als deze letters wel naast elkaar staan, maar niet als één klank mogen worden uitgesproken, gebruik je het koppelteken.

--> radiouitzending

--> radio-uitzending

Koppelteken (-) kort samengevat

Het koppelteken schrijf je tussen twee delen van een samenstelling:

1. als de samenstelling verkeerd uitgesproken kan worden

2. in aardrijkskundige aanduidingen

3. voor of na een hoofdletter

4. na een cijfer, afkorting of symbool

Koppelteken

Gebruik je:

Als de samenstelling anders verkeerd wordt uitgesproken

AUTO-ONDERDELEN

MEE-ETEN

RADIO-OMROEP

Koppelteken

Gebruik je:

In aardrijkskundige aanduidingen

Zuid-Spanje

Noord-Hollandse

Koppelteken

Gebruik je:

Voor of na een hoofdletter

T-shirt

B-merk

Henk-Jan

Koppelteken

Gebruik je:

Na een cijfer, afkorting of symbool

50-jarige

EU-land

%-teken

Trema (") kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een trema. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het trema maakt duidelijk dat het om twee klinkers gaat,

en niet om één klank.

Het trema

Het trema gebruik je bij een klinkerbotsing. 

Hierbij kun je denken aan de klanken au, ou, oe, ei, ie, ui, eu,en ij.

Het trema maakt dus duidelijk dat het om 2 klinkers gaat, en niet om 1 klank.

Bijvoorbeeld: 

- reunie --> reünie

- concierge --> conciërge

Zonder trema kun je het woord anders uitspreken.

§7 met of zonder -n 

De regel : Woorden als sommige, enkele, enige etc. schrijf je soms met een -n en soms zonder een -n. 

Je schrijft alleen een -n als de zin aan 2 voorwaarden voldoet: 

1. Het woord verwijst naar personen. 

2. Het woord is zelfstandig gebruikt.

Zelfstandig?

Woorden als sommige, enkele, allen etc. kun je bijvoeglijk of zelfstandig gebruiken. 

Denk aan het bijvoeglijk naamwoord. 

Enkele eethuizen, sommige slangen, alle apothekers etc. 

Alle aanwezigen kregen een gratis consumptie van het theater.

Aanwezigen = de aanwezige mensen.

(Allen kregen een gratis consumptie van het theater)

Wel of niet zelfstandig? 

De hele buurt liep mee om afscheid te nemen, enkele buren bleven staan. 

Bijna alle buren liepen mee om afscheid te nemen. 

Enkelen bleven staan. 

Uitzondering

Een groep die bestaat uit telwoorden die altijd met een -n worden geschreven. 

Woorden als duizenden, tientallen, honderden, miljoenen. 

Welkom!

Telefoon in de telefoontas? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: je boek, schrift en een pen.

Pak ook je leesboek en ga lekker lezen.

Cursus 7 Spelling

Paragraaf 2 t/m 7

- je leest de theorie

- je maakt de opdrachten

- je kijkt na

- je verbetert je fouten

- je stelt vragen aan je docent

§2 opdracht 1 t/m 4

§3 opdracht 1 t/m 3

§4 opdracht 1 t/m 5

§5 opdracht 1 t/m 6

§6 opdracht 1 t/m 5

§7 opdracht 1 t/m 5

Laatste les om het af te maken!

Sinterklaasgedicht schrijven

- maak groepjes van maximaal 4

- schrijf met elkaar een leuk, grappig, positief gedicht

- gebruik rijmschema aabb of abab

Sinterklaasquiz