6.4 Mensen in het zand - en losslandschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

6.4 : mensen in het zand - en losslandschap

Waar in Nederland komt het zandlandschap voor?

* Het zandlandschap bedekt grote delen van Oost-Nederland.

* Het noordelijke deel (Groningen, Friesland, Drenthe en Noord-Overijssel) is een laag glooiend gebied waar keileem en dekzand aan het oppervlak liggen.

* In het middelste deel (Utrecht, Gelderland, Zuid-Overijssel) bevinden zich stuwwallen zoals de Veluwe en daarbij laaggelegen glooiende dekzandgebieden.

* Het zuidelijke deel (Noord-Brabant en Noord- en Midden-Limburg)

is een vrij vlak gebied. Hier zijn enkele glooiende zandverstuivingen

te vinden, waar voornamelijk dekzand en oude rivierzanden aan het 

oppervlak te vinden zijn.

Het ontstaan van het zandlandschap, deel 1:

* Nederland heeft de belangrijkste vormen aangenomen tijdens de laatste twee glacialen (ijstijden)

* Het Saalien (238.000-126.000jr geleden) is de op een na laatste ijstijd

* HUN-lijn: IJskap vanuit Scandinavië bedekte Nederland t/m Haarlem, Utrecht, Nijmegen

* Noordzee is droog komen te liggen

* Morene (landschapsvormen gevormd door gletsjer of ijskap) 

* Stuwwallen (overgebleven heuvels van weggedrukte bodem door landijs) 

Het ontstaan van het zandlandschap, deel 2:

* Weichselien (116.000-12.000 jr. geleden) is de laatste ijstijd

* Noordzee lag droog (Toendra)

* Dekzand: Wind heeft zand, landinwaarts verplaatst 

                                                                                  Dekzand:

Het huidige zandlandschap is onder andere resultaat van de lagen dekzand die tijdens de laatste ijstijd door eolische afzetting in Nederland terecht zijn gekomen.

Waar in Nederland komt het lösslandschap voor?

Löss is in Nederland voornamelijk te vinden in Zuid-Limburg. Plaatselijk is ook löss afgezet langs de oostelijke kant van de stuwwal bij Arnhem en Nijmegen.   

Het lösslandschap:

*Löss bestaat uit zeer fijne korrels, die kleiner zijn dan die in dekzand.

*Löss bestaat voor zo'n 75% uit kwartskorrels. Dekzand is 'arm' zand, het bevat weinig voedingsstoffen. Löss daarentegen is zeer vruchtbaar.

* De vlakke stukken worden vaak gebruikt voor landbouw en veeteelt; op de steilere hellingen groeien bossen. 

*Verder zijn kenmerkend de holle wegen. Dit zijn diepe erosiegeulen, uitgesleten door het van het plateau afstromende water.

Mergel

Graften

Conclusies:

• Löss bestaat uit zeer fijne korrels.
• De bovenste lagen van het lösslandschap zijn in het Weichselien (laatste ijstijd) afgezet. 
• Door de harde winden werd er uit de droge Noordzee löss afgezet en meegevoerd (eolische afzetting).
• Lössgrond is zeer vruchtbaar, prefect voor landbouw en veeteelt. 
• Het lösslandschap komt voor in Zuid-Limburg en in mindere mate bij Arnhem en Nijmegen.
• kenmerkend voor het lösslandschap zijn de holle wegen (diepe erosiegeulen, uitgesleten door het van het plateau afstromende water)

zandlandschap

veenlandschap

rivierlandschap

Zandlandschap

Rivierlandschap

Veenlandschap

Zeekleilandschap

Hoog-Nederland

Laag-Nederland

Duinlandschap

Hoogveenlandschap

Laagveenlandschap

Lösslandschap

Zeekleilandschap

Zandlandschap

Rivierkleilandschap

Welke foto hoort bij welk landschap?

Laagveenlandschap

Zeekleilandschap

Duinlandschap

Welk landschap hoort bij welke foto? Sleep het landschap naar de juiste foto.

Duinlandsschap

zeekleilandschap

veenlandschap

zandlandschap

Lösslandschap

rivierkleilandschap

Zeekleilandschap

laagveenlandschap

Rivierlandschap

Duinlandschap

Heuvellandschap

Zandlandschap

voormalig hoogveenlandschap

Rivierkleilandschap

Lösslandschap

Hoogveenlandschap

Zandlandschap

Komt voor in het zuiden van Limburg. Gebied met fijn stofzand en grote hoogteverschillen.

Langgerekt gebied langs de rivieren. Je ziet er veel grasland en fruitbomen.

Heeft hoogteverschillen. Heeft grasland, akkerland en veel natuurgebieden zoals bos en hei

Open en vlak gebied met rechte kanalen. Veel grasland en langerekte dorpen.