Thema 5 BS 2 Voelen, ruiken en proeven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

B1A: Planning tot de toetsweek 

• Nog 2 weken les. 
• Nog 4 lessen tot de toetsweek. 
• Deze week: B2 + B3 
• Volgende week:  B4 + B5 
• Handelingsdeel: Mindmap B1 t/m B4 - thuis aan werken, inleveren in de toetsweek via SOM. Mag je ook al  eerder inleveren.
• Met de toets houd ik rekening met dat we maar 2 weken voor dit hoofdstuk hebben gehad. 

Thema 5 Waarneming, gedrag en regeling

Thema 5 - waarneming, gedrag en regeling

• terugblik
• doelen
• uitleg
• aan de slag

wat weet je nog van de vorige les?

Zintuig

Prikkel

Orgaan

Smaakzintuig

Reukzintuig

Tastzintuig

Warmtezintuig

Huid

Tong

Oog

Neus

Zwaartekracht

Geur

Licht

Pijn

Prikkels en zintuigen

Prikkel	Zintuig	Waar?
Licht	Gezichtszintuig	Oog
Geluid	Gehoorzintuig	Oor
Geur	Reukzintuig	Neus
Smaak	Smaakzintuig	Tong
Evenwicht	Evenwichtszintuig	Oor
Aanraking	Tastzintuig	Huid
Kou	Koudezintuig	Huid
Warmte	Warmtezintuig	Huid
Druk	Drukzintuig	Huid en organen
Pijn	Zenuwen	Huid en organen

BS 2 Voelen, ruiken, proeven

De huid

Opperhuid

Bestaat uit kiemlaag (delende cellen) 

en hoornlaag.

Vanuit de kiemlaag wordt de hoornlaag steeds ververst, de hoornlaag slijt af vanaf de buitenkant. De cellen in de hoornlaag bevatten veel hoornstof (waar ook nagels en haren van gemaakt zijn) en zijn dood. 

Soms wordt de hoornlaag extra dik als gevolg van veel druk/ schuren -> eelt

Haren

Haarzakjes zijn uitstulpingen van 

de kiemlaag in de onderliggende lederhuid.

Vanuit de onderkant van het haarzakje groeit het haar.

Talgklieren (produceren talg) om de haren en de huid soepel te houden.

Waarom wordt haar sneller vet als je het vaker wast?

Lederhuid

De lederhuid bevat 

allerlei zintuigen:

• Kou
  
• Warmte
  
• Pijn (ook in opperhuid)
• Aanraking
  
• Druk (dieper)
  

En ook zweetklieren

Onderhuids bindweefsel

Het onderhuids bindweefsel bevat vet (als reservevoedsel/ isolatie) 

Ruiken/ proeven

Neus bevat het reukzintuig

Het reukzintuig is gevoelig voor geuren (chemische stoffen in de lucht) als prikkels.

Reukzintuig

Geurstoffen komen je neus in via je neusgaten, of via je keelholte uit je mond.

Geurstoffen (geurmoleculen) binden aan de reukreceptoren in het dak van je neusholte.

Reukzintuig

Als een geurmolecuul aan een receptor is gebonden zal deze zintuigcel zorgen voor een impuls in de reukzenuwcel. 

Via de reukzenuw komt de impuls in de hersenen en die nemen de geur waar.

Reukzintuig

Je hebt geurreceptoren voor 400 verschillende geurstoffen.

Door de combinatie van geurstoffen kunnen we veel verschillende dingen herkennen aan de geur.

Ruiken/ proeven

Op de tong zit het smaakzintuig

Het smaakzintuig is gevoelig voor 5 smaken (opgeloste chemische stoffen) als prikkels: Zoet, zout, bitter, zuur, umami

Het proeven van eten is een combinatie van smaak en reuk.

Begrippen BS 2

Opperhuid

Hoornlaag

Kiemlaag

Lederhuid

Zweetklieren

Haarzakje

Talgklieren

Onderhuids bindweefsel

Brandwond

Reukzintuig

Smaakzintuig

Smaakknopjes

Aan de slag

normtempo basisstof 2