4V Thema 5 BS 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Veranderende ecosystemen

4 VWO

Thema 5 - Ecologie

Basisstof 5

In welk ecosysteem wordt de meeste CO2 vastgelegd?

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de veranderingen in een ecosysteem beschrijven

Programma:

1. Uitleg: successie & stabiliteit ecosystemen
2. Bespreken opdr. 23 B4 (was huiswerk)
3. Zelfstandig werken

Successie

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniersoorten zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniersoorten. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus, waardoor de omstandigheden sterk verbeterd zijn. Hierdoor kunnen grotere planten op deze plek groeien, grotere dieren zich hier vestigen en het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de omstandigheden nóg gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen.

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

Evenwicht

Een systeem is in evenwicht als het zichzelf kan reguleren en daardoor stabiel blijft. Tussen twee evenwichten zit een omslagpunt (kantelpunt).

Voorbeelden:

• Algenbloei bij eutroficatie
• Konijnen in de duinen

2 evenwichten

Balletje (= ecosysteem) in dal:

 stabiel evenwicht

Door veranderende biotische en abiotische factoren, wiebelt balletje altijd heen een weer. 

Na heftig wiebelen kan systeem naar nieuw dal doorrollen.

In welk ecosysteem blijft de biomassa gemiddeld genomen vrijwel gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

In welk ecosysteem wordt de meeste CO2 vastgelegd?

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Kun je nu zelf: veranderingen in een ecosysteem beschrijven?

Ja, dat kan ik nu wel

Ja, zo'n beetje

Misschien als ik het thuis nog eens doorneem

Nee, ik heb nog niet het idee dat ik dat snap

Veranderwatte?

Zelfstandig werken:

Lezen

Thema 5 BS 5 (blz. 115 t/m 120)

Maken

Thema 5 opdr. 26, 27, 29 en 30