KGT_Hoofdstuk 5 Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Welkom!

Hoofdstuk 5: Waarneming en gedrag

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

5.1.2 Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

• Log in bij LessonUp.
• Leg je boek alvast op tafel.

Planning

• Dierenfeitje van de dag
• Filmpje
• Wat weet je al?
• Leerdoelen
• Uitleg 5.1 Waarnemen
• Check
• Aan het werk
• Check
• Leerdoelen

Dierenfeitje van de dag

Muggen gebruiken verschillende zintuigen om mensen op te sporen. 

Ze komen af op:

• De CO2 die wij uitademen,
• lichaamsgeuren 
• Warmte die onze huid afgeeft aan de lucht.

Waar denk je aan bij het woord 'waarnemen'?

Hoe kun je jouw omgeving waarnemen? Hoe weet je waar je bent?

Omgeving waarnemen:

Je omgeving kun je zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Om iets waar te nemen zijn ook je hersenen nodig.

Leerdoelen

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

5.1.2 Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Uitleg 5.1 Waarnemen

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Om je omgeving waar te nemen, gebruik je zintuigen: organen die reageren op een invloed uit de omgeving (prikkel).

Voorbeelden zijn: licht, geluid, smaak, geur en aanraking.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Het stoplicht gaat van rood naar groen. Wat gebeurt er?

1. Het groene licht komt in je ogen.

2. Je ogen sturen een seintje naar je hersenen.

3. Je ziet het groene licht.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Als een zintuig een prikkel krijgt, gaat er een seintje naar de hersenen: impuls.

De impuls gaat via zenuwen naar de hersenen.

Zenuwen zijn lange, dunne draden in het lichaam die impulsen doorgeven.

Hiernaast zie je het zenuwstelsel: zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

In je hersenen word je je bewust van prikkels: waarnemen.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

De bekendste zintuigen liggen in je oren en ogen, maar er liggen ok zintuigen in je neus, tong en huid.

Alle zintuigen samen = zintuigenstelsel.

Op de rode plekken liggen zintuigcellen

De bekendste zintuigen liggen in je oren en ogen, maar er liggen ok zintuigen in je neus, tong en huid.

Alle zintuigen samen = zintuigenstelsel.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

In de huid liggen zintuigen waarmee je iets kunt voelen:

Warmtezintuigen reageren als je iets aanraakt wat warmer is dan je huid.

Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt wat kouder is dan je huid.

Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.

Tastzintuigen reageren op licht aanraking van je huid: waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen.

Pijnpunten: uiteinden van zenuwen.

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Check... 😁

Wat is een prikkel?

Geef voorbeelden van prikkels

Op welke prikkel reageren de ogen?

1. Licht
2. Geluid
3. Geur
4. Smaak

Op welke prikkel reageren de oren?

1. Licht
2. Geluid
3. Geur
4. Smaak

Waarop reageert de huid?

Als een zintuig een prikkel krijgt, gaat er een seintje naar de hersenen. Hoe noem je dat seintje?

Hersenen

Ruggenmerg

Zenuw

Aan het werk

Maken: 

5.1 opdrachten 1 t/m 6 + 8 (blz. 78-80)
B-BOEK!!!!!

Op welke manier? Alleen of in tweetallen

Klaar? Kijk de opdrachten na via Magister > ELO > Studiewijzers + Maak online de test jezelf van 5.1. 
Hulp? Lees de tekst en vraag een klasgenoot.

Komen jullie er niet uit? Steek je vinger op.

Uitkomst? Je werkt aan de leerdoelen van deze basisstof.

Tijd? Zie bord

Wat heb je vandaag geleerd?

Leerdoelen

5.1.1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

5.1.2 Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

Welkom!

Hoofdstuk 5: Waarneming en gedrag

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

• Log in bij LessonUp.
• Leg je boek alvast op tafel.

Planning

• Dierenfeitje van de dag
• Filmpje
• Herhaling
• Leerdoelen
• Uitleg 5.1 Waarnemen
• Check
• Aan het werk
• Check
• Leerdoelen

Dierenfeitje van de dag

Een slang heeft een speciaal reukorgaan in het gehemelte (het 'orgaan van Jacobson') waardoor die heel goed ruiken.

Welk onderdeel zal het zijn?

Herhaling vorige les

Wat is een prikkel?

Geef voorbeelden van prikkels

Op welke prikkel reageren de ogen?

1. Licht
2. Geluid
3. Geur
4. Smaak

Op welke prikkel reageren de oren?

1. Licht
2. Geluid
3. Geur
4. Smaak

Als een zintuig een prikkel krijgt, gaat er een seintje naar de hersenen. Hoe noem je dat seintje?

Hoe heet het orgaanstelsel hiernaast?

Hersenen

Ruggenmerg

Zenuw

Uitleg 5.2

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

De huid bestaat uit twee delen: de opperhuid en de lederhuid. 

Hoornlaag:  resten van dode cellen & bescherming tegen beschadiging , uitdroging en ziekteverwekkers. Slijt af.

Kiemlaag: levende cellen. Onderin vormen van nieuwe cellen.

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

Haren groeien vanaf onder aan.

Talgklieren: talg maken, vettige stof. Houd haren en hoornlaag soepel.

Lederhuid: zintuigen. Tastzintuigen liggen in tastknopjes vlak onder de kiemlaag. De drukzintuigen liggen dieper in de huid. 

Onder de huid: vet (reservevoedsel + isolatie)

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

De temperatuur van je lichaam is gemiddeld ongeveer 37 °C. 

Kou & warmte: zweetklieren, bloed en rillen.

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

Brandwonden zijn beschadigingen van de huid die wordt veroorzaakt door warmte, een chemische stof of elektriciteit. Op de plaats van een brandwond is de huid stuk, dus is er geen bescherming (bacteriën).

Hoe ernstig het is, hangt af van de plaats, grootte en diepte. De opperhuid kan hersteld worden, maar de lederhuid niet.

5.2.3 Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

1 Koel de brandwond tien minuten met lauw, zacht stromend leidingwater.

Koelen vermindert de pijn en haalt de hitte uit de wond. Zo wordt een brandwond niet erger.

2 Voorkom dat het lichaam te veel afkoelt. Koel daarom alleen de wond.

3 Bedek een open wond met plasticfolie of vet verbandgaas.

Door de wond te bedekken blijft deze schoon. Ook vermindert het de pijn.

4 Smeer niets op de brandwond.

Smeersels, zalf, tandpasta of andere middelen maken de wond erger. Gebruik ook geen betadine of jodium.

5 Waarschuw een arts bij grote blaren, een open wond en brandwonden door chemische stoffen of elektriciteit.

Brandwonden kunnen erger zijn dan ze lijken. Bel bij twijfel altijd een arts!

In welke laag van de huid zitten levende cellen?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag

Hoe warmer je het hebt, hoe

1. wijder de bloedvaten
2. nauwer/smaller de bloedvaten

Een brandwond koelen is een goed idee!

1. Juist
2. Onjuist

Het is goed om betadine/jodium op een brandwond te smeren.

1. Juist
2. Onjuist

Aan het werk

Maken: 

Practicumboekje opdrachten 1 t/m 8 (blz. 2 + 3) 

5.1 opdrachten 1 t/m 5 + 9 (blz. 86-91) = huiswerk voor volgende week
B-BOEK!!!!!

Op welke manier? Alleen of in tweetallen

Klaar? Kijk de opdrachten na via Magister > ELO > Studiewijzers + Maak online de test jezelf van 5.2. 
Hulp? Lees de tekst en vraag een klasgenoot.

Komen jullie er niet uit? Steek je vinger op.

Uitkomst? Je werkt aan de leerdoelen van deze basisstof.

Tijd? Zie bord