1.5 Dieren van vroeger

Welkom
- Boek en agenda op tafel
- Huiswerk in de agenda zetten.
- Les §1.5 - Dieren van vroeger
Leerdoelen
Je kunt:
  • uitleggen hoe je onderzoek kunt doen naar organismen die vroeger leefden.
  • uitleggen hoe fossielen ontstaan.
  • uitleggen hoe je de leeftijd van fossielen kunt bepalen.
Huiswerk
Lezen §1.5
Afmaken opdrachten 1.4
§1.5 - 1, 2, 3, 4, 5,6, 7, 8, 9 en 10
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 1

In deze les zitten 22 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom
- Boek en agenda op tafel
- Huiswerk in de agenda zetten.
- Les §1.5 - Dieren van vroeger
Leerdoelen
Je kunt:
  • uitleggen hoe je onderzoek kunt doen naar organismen die vroeger leefden.
  • uitleggen hoe fossielen ontstaan.
  • uitleggen hoe je de leeftijd van fossielen kunt bepalen.
Huiswerk
Lezen §1.5
Afmaken opdrachten 1.4
§1.5 - 1, 2, 3, 4, 5,6, 7, 8, 9 en 10

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dieren van vroeger

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Doelen van de les
Je weet wat fossielen zijn
Je weet hoe fossielen ontstaan
Je kan vertellen hoe je een fossielen onderzoeker noemt
Je weet hoe je kan bepalen hoe oud een fossiel is

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 4 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Fossielen
Fossielen = overblijfselen van planten 
of dieren die vroeger leefden.

Paleontologen doen onderzoek 
naar fossielen. Ze proberen de 
organismen na te bouwen: reconstrueren

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat leefde er vroeger
Sommige dieren zijn uitgestorven, zoals dinosauriërs
Hoe die er uitzagen, kunnen we achterhalen met fossielen:
Overblijfsels van planten of dieren


Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat leefde er vroeger?
Onderzoek naar fossielen: paleontologie

Een onderzoeker van fossielen: paleontoloog

Organismen nabouwen met de restanten noemen we reconstrueren


Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe ontstaan fossielen?
Dode dieren op bodem van rivier/zee
Nieuwe laag grond er overheen
Zachte delen (huid, spieren, etc.) verdwijnen. 
Harde delen blijven over
Fossielen ontstaan alleen als iets snel wordt begraven

Rivierdelta -> rivier mondt uit in zee

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe ontstaan fossielen
  • Dier of plant gaat dood en zakt naar de bodem
  • Zachte delen worden gegeten of vergaan
  • Een laagje sediment (zand en klei) over de botten, elk jaar opnieuw
  • De vele laagjes drukken steeds strakker op elkaar: het versteent

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe ontstaan fossielen
Langzaam werd het zee land
Door wind en water ontstond erosie: stukjes grond sleten af

De fossielen kwamen weer ‘naar boven’

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe ontstaan fossielen?
Alleen harde delen worden bewaard. De rest verteert.

Ze worden bedekt met sediment: laagje van zand- en kleideeltjes en gebroken schelpen.

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe ontstaan fossielen?
Miljoenen jaren komt er een laagje sediment overheen. Het gewicht drukt zand en klei in elkaar: het wordt hard.
Verstenen = hard worden van bodemlagen.
Erosie = slijten van de aardbodem door wind en water. 

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De leeftijd van fossielen
Als je weet in welke steenlaag een fossiel ligt, kan je bepalen hoe oud hij ongeveer is
  • Oudste lagen liggen onder
  • nieuwste lagen liggen boven



Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Gidsfossielen
Gidsfossielen gebruikt om te bepalen hoe oud een laag is
Fossielen die veel voorkomen, op veel plaatsen leefden, herkenbaar zijn en kort hebben geleefd

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Gidsfossielen

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De leeftijd van fossielen
Stoffen veranderen over tijd, en wetenschappers weten bij elke stof hoe snel dat gaat
Koolstof komt voor in levende en dode wezens, en het verandert met bekende snelheid
 
Door die stof te bekijken weten ze hoe lang geleden het organisme in de bodem is terechtgekomen

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Koolstofdatering

Slide 19 - Tekstslide

Elementen worden ingedeeld naar het aantal protonen in de atoomkern. En van alle elementen bestaan varianten met een verschillend aantal neutronen in de kern. Zo'n variant heet een isotoop.
Wat zijn fossielen?
A
Overblijfselen van dieren
B
Overblijfselen van planten
C
Overblijfselen van dieren en planten
D
OVerblijfselen van mensen

Slide 20 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waar of niet? Fossielen vind je alleen maar onder water
A
Waar
B
Niet waar

Slide 21 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Naturalis
Klaar met je opdrachten?

Ga naar: https://www.naturalis.nl/virtueelmuseum

Kies 'Dinotijd' of 'De ijstijd' en kijk rond in het museum. Welke fossielen kun je vinden?

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies