4. Nederland is een rechtsstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Criminaliteit 

@MixedSignalSociety

OSG Piter Jelles !mpulse

Rechtsstaat

Nederland is een rechtsstaat, een land waar de rechten en

plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn

vastgelegd.

Het handhaven van de rechtsorde.

Bescherming tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid. 

Rechtshandhaving

Rechtsbescherming 

Kenmerken van de rechtsstaat

1. Er is een grondwet waarin de belangrijkste rechte en plichten van de burgers en van de overheid staan.

2. De burger heeft grondrechten, de belangrijkste rechten

die in onze samenleving gelden.

3. De overheid moet zich aan de wet houden (legaliteitsbeginsel) 

4. De politieke macht is in drieën verdeeld, zodat niet één persoon of instantie alle macht heeft. 

Stelling 1:
Wat is belangrijker!?

Privacy

Veiligheid

Leg je antwoord van stelling 1 uit:

Vind jij dat de overheid jouw telefoongesprekken mag
afluisteren als je verdacht wordt van een misdrijf?

Vind jij dat de overheid jouw telefoongesprekken mag afluisteren als je verdacht wordt van een misdrijf?

Leg je antwoord uit:

Stelling 2: De politie mag alles van mij weten.
Ik heb niets te verbergen.

Eens

Oneens

Ben je na het kijken van het filmpje over het lezen van je WhatsApp gesprekken anders over stelling 2 gaan denken?
Leg je antwoord uit:

Marianne Vaatstra:

In de vroege ochtend van 1 mei 1999 wordt in een weiland bij het Friese Veenklooster het lichaam gevonden van de 16-jarige Marianne Vaatstra uit Zwaagwesteinde. Ze is verkracht en vermoord. Marianne was die nacht op de fiets vertrokken uit een discotheek in Kollum waar ze Koninginnedag had gevierd. Belangrijk is dat er sperma op haar lichaam wordt gevonden. Ze heeft verwondingen aan haar nek. Aanvankelijk richt de politie zich in het onderzoek op asielzoekerscentrum Poelplaats in Kollum, nog geen kilometer van de plaats waar het lichaam van Marianne is gevonden. 

In de samenleving is de onrust groot en worden mensen uit asielzoekerscentra als schuldige aangewezen. 

nos.nl

Stelling 3:

Iedereen zou vingerafdrukken af moeten staan voor een landelijke DNA-bank. Dan zouden zaken zoals deze veel eerder zijn opgelost en krijgen onschuldige mensen niet de schuld.

Stelling 3 "iedereen zou vingerafdrukken af moeten staan voor een landelijke DNA-bank"

Art. 1

Art. 1 - Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Klassenjustitie

Mensen uit de hogere sociale klassen worden bevoorrecht boven mensen met een lagere sociale klassen. 

Oftewel: 

Mensen met een hoog inkomen en status krijgen lagere straffen.

Mensen met een laag inkomen en status krijgen hogere straffen. 

Ongelijke behandeling:

1. Door verschillen in inkomen, op leiding, scholing en cultuur. Mensen uit een hoger sociaal milieu kennen hun rechten vaak beter en begrijpen de juridische taal beter. Ook kunnen ze betere advocaten betalen.

2. Politie, officieren van justitie en rechters hebben soms vooroordelen. Zij verwachten dat bepaald crimineel gedrag voorkomt bij mensen uit bepaalde sociale milieus of etnische groepen.

Ongelijke behandeling: 

3. Criminele jongeren met een migratie achtergrond worden naar verhouding harder gestraft voor hetzelfde delict dan criminele jongeren zonder migratie achtergrond. 

4. Mensen doen sneller aangifte als ze te maken hebben met mensen met een migratie achtergrond.

Etnisch profileren: 

Etnisch profileren is volgens de definitie van de Nederlandse politie en Amnesty International het gebruik maken van criteria als huidskleur, nationaliteit, etniciteit, taal of geloof bij opsporing of handhaving, terwijl dat niet objectief te rechtvaardigen is.

OPDRACHTEN

HAVO maakt alleen H opdrachten

VWO maakt H+V opdrachten

Gebruik H.4 uit het boek (PDF) 

H. Jurisprudentie is een belangrijke machtsbron. Welk gevaar bestaat er als rechters jurisprudentie gebruiken in hun vonnis

H. Welk belang hebben de burgers bij een geweldsmonopolie?

V. Leg uit waarom een rechtsstaat kan worden opgevat als een sociaal contract tussen de burgers en de overheid?

H. Leg het verband uit tussen het Wetboek van Strafrecht en het legaliteitsbeginsel.

H. Noem 4 rechten van een verdachte.

V. Welk belang heeft de overheid bij een onafhankelijke rechtsspraak?

H. Een verklaring van klassenjustitie heeft te maken met vooroordelen en stereotype. Bedenk twee voorbeelden van stereotiepe beeld van mensen uit lagere sociale milieus.

H. Leg het dilemma van de rechtsstaat uit aan de hand van twee voorbeelden.

V. Leg met een voorbeeld uit dat het Openbaar Ministerie ingeklemd zit tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht.