Filmpje over de Romeinse god Vulcanus, of de Griekse god Hephaistos. (Hep-fai-stos) In ieder geval, de god van vuur. Klik hier.
Vulkanen zien er vaak uit als flinke bergen.
Het woord vulkaan komt van Vulcano, een eilandje boven Sicilië.
1
De oude Romeinen geloofden dat de god Vulcanus daar leefde en wapens maakte voor de goden. De Grieken noemden Vulcanus anders, namelijk Hephaistos.
Zij dachten dat de vulkaanuitbarstingen vonken waren van het vuur waarin hij zijn wapens smeedde.
2
Je ziet hier duidelijk een kuil in de berg.
Dat noem je een krater.
De top van de berg is weggeblazen en ge-explodeerd
door een vulkaanuitbarsting.
BOEM! Dan 'regent' het stenen, rotsblokken en as.
Slide 5 - Tekstslide
Soms stroomt er lava uit een berg. Lava is vloeibare steen (vloeibaar gesteente). De steen is dus zo heet, dat deze smelt!
Op de top van de berg is een gat, de krater, en daar komt lava uit bij een uitbarsting.
1
Bij de uitbarsting van een vulkaan komt lava naar buiten. De lava is eerst roodheet, en koelt daarna vrij snel af waarbij vulkanisch gesteente ontstaat.
2
Als lava nog in de berg zit noemen we het magma.
In de berg = magma
Uit de berg = lava
Afgekoelde lava = vulkanisch gesteente
3
Is lava koud en hard dan noem je het vulkanisch gesteente.
4
Hier zie je de lava afkoelen.
Van roodheet naar grijze steen.
5
Dit is zeer gevaarlijk!
Lava/magma kan
600 °C en 1250 °C heet zijn.
Slide 6 - Tekstslide
Magma
Onder de grond heeft het vloeibare gesteente magma.
Lava
Is het magma boven de grond dan noem je het lava.
Vulkanisch gesteente
Als lava afgekoeld is, dan noem je het vulkanisch gesteente.
Slide 7 - Tekstslide
Wat is het verschil tussen lava en magma?
A
Magma is harder dan lava.
B
Lava is warmer dan magma.
C
Lava zit alleen in een vulkaan, magma alleen in de mantel.
D
Lava stroomt buiten de aardkorst, magma binnen de aardkorst.
Slide 8 - Quizvraag
Slide 9 - Tekstslide
Slide 10 - Video
Een vulkaanuitbarsting
Een vulkaanuitbarsting is natuurlijk erg gevaarlijk voor plant, mens en dier. Toch is een uitbarsting ook positief.
Lava is namelijk erg vruchtbaar!
Zou jij naast of op een vulkaan durven wonen?
Slide 11 - Tekstslide
Slide 12 - Video
Slide 13 - Tekstslide
Waarom aardplaten bewegen
De binnenkant van de aarde is vloeibaar.
Vol met gloeiend heet gesmolten gesteente.
De grond waarop jij en ik staan is eigenlijk een dunne schil aarde.
Zo'n dunne schil aarde noemen we een aardplaat.
Waarom aardplaten bewegen (2)
Deaarde heeft meerdere aardplaten.
Die dobberen op de magma.
Soms botsen de aardplaten tegen elkaar aan.
Dan is er een aardbeving.
Of komt er een diepe scheur in de aardplaat zodat er magma naar buiten kan komen. Dat noem je een vulkaan.
Vulkanen staan op plekken waar aardplaten botsen.
Slide 14 - Tekstslide
Slide 15 - Video
Slide 16 - Tekstslide
Hoe noem je deze beweging?
A
Divergeren
B
Convergeren
Slide 17 - Quizvraag
Hoe noem je deze beweging?
A
Divergeren
B
Convergeren
Slide 18 - Quizvraag
Wat is een breuklijn?
Een breuklijn is de plaats waar 2 aardplaten botsen.
In de diepe oceaan is dat niet zo goed te zien, bovengronds wel.
Breuklijn op IJsland. Een duidelijke scheur in de aarde.
De aardplaten bewegen van elkaar vandaan.
Breuklijn bij Los Angeles.
Duidelijk botsende aardplaten.
Slide 19 - Tekstslide
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Tekstslide
Vulkanen in Europa
Zowel IJsland als Italië hebben beide vulkanen.
Op het kaartje zie je Nederland, en IJsland rechtsboven.
Slide 22 - Tekstslide
Drie bekende vulkanen
Kijk goed naar de afbeelding. Pas op, de taal is Italiaans.
Kan jij de volgende vulkanen vinden?
Vesuvius
Stromboli
Etna
Een eiland
Het eiland Vulcano is de reden dat we een vulkaan een vulkaan noemen.
(Rode vulkanen op het plaatje zijn bovengronds, blauwe onder de zeespiegel)
Slide 23 - Tekstslide
Waar komt het woord vulkaan vandaan?
A
Het eiland Valcona in Ierland
B
Het eiland Valcuno in Nederland
C
Het eiland Vulcano in Italië (bij het eiland Sicilië)
D
Het eiland Vulcinu in Frankrijk
Slide 24 - Quizvraag
Voor...
Links zie je een foto van een vulkaan op IJsland.
Niets aan de hand, gewoon een berg met eeuwige sneeuw.
Maar onder de grond is er een spanning.
De vulkaan kan zich niet meer inhouden...het moet eruit!
En na...
Rechts zie je de vulkaan die uitgebarsten is. Als je goed kijkt zie je wel drie kraters. Je ziet grote rookwolken en overal een dikke laag as.
Zou je er rondlopen dan zou je maar moeilijk kunnen ademen!
Slide 25 - Tekstslide
In Italië
In Italie hebben ze ook vulkanen.
Je ziet hier de Vesuvius. De grote stad Napels is dichtbij.
Wat zou er gebeuren als de vulkaan zou uitbarsten?
Slide 26 - Tekstslide
Monte Somna
De Vesuvius is eigenlijk een veel grotere vulkaan geweest. Die noemde men de Monte Somna. Op het plaatje zie je hoe groot deze was. Waar is deze vulkaan gebleven, denk je?