§5 en §6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

4.5 Organen voor vertering

De mondholte (speeksel)

Speeksel - Verteringssap

• Speeksel bevat onder andere enzymen en het 
    maakt de voedselbrij slijmerig.

• Speeksel wordt gevormd in de speekselklieren.

• De enzymen in speeksel breken zetmeel af.

• Ook is het speeksel bacteriedodend.

Slikken 

Huig: schermt de neusholte af wanneer je slikt

Strotklepje: Schermt de luchtpijp af zodat je je niet verslikt

Slokdarm

• Vervoert voedsel van de mondholte naar de maag.
  
  
• Peristaltische bewegingen.

Maag (tijdelijke opslag voedsel)

Functie: Voedsel kneden en maagsap toevoegen

Maagportier: Kringspier, sluit de uitgang van de maag. 
                             Laat af en toe kleine beetjes voedsel door.

Maagsap

Maagsapklieren in de maagwand maken maagsap(=verteringssap).

Bestaat uit: Water, maagzuur en enzymen.

Functie: Deels verteren van eiwitten. 
                  Bacterie doden in voedsel.

Twaalfvingerige darm 

- Hier komen gal en alvleessap (=verteringssappen) bij het voedsel.

- Lever maakt gal aan, wordt opgeslagen in de galblaas. Vertering vetten.

- Alvleesklier maakt alvleessap. Vertering koolhydraten, eiwitten en vetten.

Emulgeren

Gal verdeelt grote vetdruppels in kleinere vetdruppels= emulgeren

De oppervlakte van de vetdruppels 

worden vergroot zodat de 

verteringssappen sneller 

kunnen werken.

Dunne darm

Functies:
- Voegt darmsap(=verteringssap) toe aan voedsel.
- Neemt voedingsstoffen op in het bloed via darmvlokken.
- Neemt veel water op uit de voedselbrij, afkomstig van verteringssappen.

Darmsap: Enzymen maken vertering van koolhydraten en eiwitten af.

Dikke darm

Functie:
- Dikt voedselbrij in door water uit de voedselbrij te halen.
- Bacteriën in de dikke darm verteren voedingsvezels.

 Wat gebeurt er als de dikke darm onvoldoende water haalt uit de dikke darm?

Diarree

Endeldarm = Tijdelijke opslag onverteerde voedingsresten

Anus = sluit endeldarm af

Ontlasting

Onverteerde voedselresten verlaten endeldarm via de anus.

Nu:

Thema 4, §5

Opdr. 35 t/m 38

Bouw van een gebitselement

Uitwendige bouw:

• Kroon
  
• Wortel
  

Inwendige bouw:

• Tandbeen
  
• Glazuur
  
• Cement
  
• Tandholte
  

Planteneters / Herbivoren:

• Darmkanaal is lang 
• Hebben plooikiezen om plantaardig voedsel fijn te malen
  
• Hoektanden ontbreken vaak
  

Alleseters / Omnivoren:

• Darmkanaal is middellang
• Hebben knobbelkiezen waarmee ze voedsel fijn kunnen malen
  
• Hoektanden zijn meestal aanwezig

Vleeseters / Carnivoren:

• Het darmkanaal is kort
• Hebben knipkiezen waarmee ze dierlijk voedsel in stukken kunnen knippen
  
• Hoektanden zijn meestal groot en scherp
  

Nu:

Thema 4, §6

Opdr. 44 t/m 47