week 40

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Meer dan lezen §1 - Herhaling leerjaar 1 en 2

- Begrippen bij het lezen

- Tekstverbanden en signaalwoorden

- Tekstdoelen- en soorten

Begrippen bij het lezen

onderwerp: waar de tekst over gaat in een paar woorden.

hoofdgedachte: het belangrijkste van de tekst samengevat in één zin.

inleiding: onderwerp wordt geïntroduceerd en eventueel wordt een probleem aangekaart.

middenstuk: bevat de meeste informatie uit de tekst. Iedere alinea heeft een kernzin: de belangrijkste zin van een alinea. Dit is meestal de eerste zin, anders de laatste en anders de tweede zin.

slot: tekst wordt afgerond met bijvoorbeeld een samenvatting, conclusie of een verwachting.

deelonderwerpen: onderwerpen die over het hoofdonderwerp van de tekst worden behandeld in één of meerdere alinea's samen.

leesdoelen en -strategieën: zie schema rechts.

Tekstverbanden en signaalwoorden  (1)

Tekstverbanden en signaalwoorden (2)

Samenvatting Meer dan lezen §1, 2, 3, 4

Tekstdoelen- en soorten

Meer dan lezen §2 - Inleiding en slot

Inleiding:

- aandachtstrekkers: actualiteit, geschiedenis, voorbeeld, anekdote, persoonlijk belang, aanleiding, cijfers rondom een probleem.

- introduceren onderwerp: hoofdvraag, standpunt, probleemstelling

Slot:

- hoofdgedachte: antwoord op de hoofdvraag

- signaalwoorden: daarom, kortom, al met al, dus.

Welke aandachtstrekker?
kies uit en leg uit:
actualiteit, geschiedenis, voorbeeld, anekdote, persoonlijk belang, aanleiding, cijfers rondom een probleem

Welke aandachtstrekker?
kies uit en leg uit:
actualiteit, geschiedenis, voorbeeld, anekdote, persoonlijk belang, aanleiding, cijfers rondom een probleem

Welke aandachtstrekker?
kies uit en leg uit:
actualiteit, geschiedenis, voorbeeld, anekdote, persoonlijk belang, aanleiding, cijfers rondom een probleem

Meer dan lezen §3 - Argumenteren: argumentatiestructuren

In een overtuigende tekst: de schrijver geeft zijn standpunt (mening) en onderbouwt zijn standpunt met argumenten.

- Feitelijke argumenten en waarderende argumenten

Meer dan lezen §3 - Argumenteren: argumentatiestructuren

Standpunten en argumenten vormen samen de argumentatiestructuur. Die kun je weergeven in een blokjesschema, waarbij het standpunt in het bovenste blokje komt en de argumenten daaronder. Als je de tekst van beneden naar boven leest, kun je de pijlen lezen als 'want', en van boven naar beneden met 'dus'.

Enkelvoudige argumentatie: er wordt één argument wordt gebruikt voor een standpunt.

Meervoudige argumentatie: er worden meer argumenten gebruikt voor een standpunt. 

• Nevenschikkende argumentatie: die argumenten staan naast elkaar. Daartussen zou je 'en' kunnen gebruiken.
• Onderschikkende argumentatie: een argument wordt weer onderbouwt met een subargument. 

En

Sub

nevenschikkend

onderschikkend

Blokkenschema oorzaak-gevolg

Ook voor een oorzaak-gevolg verband kan een blokkenschema worden gemaakt. De oorzaak komt dan helemaal links te staan. Alle gevolgen komen dan op chronologische volgorde (volgorde van tijd) van links naar rechts te staan.

Je eet makkelijk verteerbare koolhydraten

Je alvleesklier scheidt insuline af.

Je krijgt een golf glucose (druivensuiker) in je bloed

Je spieren krijgen de opdracht om insuline op te slaan.

Je vetcellen krijgen de opdracht om vet vast te houden.

Een deel van de glucose wordt omgezet tot vet.

Oorzaak (voor vettoename)

Gevolgen

Meer dan lezen §4 - Argumenteren: tegenargument en weerlegging

Een schrijver kan zijn lezers overtuigen door argumenten vóór zijn standpunt te gebruiken, maar hij kan ook tegenargumenten gebruiken. Hij gebruikt dan argumenten die zijn tegenstanders zouden kunnen gebruiken. Hij gebruikt dan een tegenargument, maar laat ook meteen weten dat deze niet klopt door een weerlegging (ontkrachting) te gebruiken. Daarmee laat hij meteen weten dat het argument van zijn tegenstanders eigenlijk niet goed genoeg is. 

• Tegenargumenten kun je net als argumenten vóór herkennen aan signaalwoorden als:
  

dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, de reden daarvoor is, want.

• Weerleggingen kan je herkennen aan signaalwoorden als: 
  

daarentegen, hoewel, maar, toch, etc. 

Overdragen; overlaten aan

zelfstandig; onafhankelijk

Niet meer van toepassing; verouderd

Heftig; met grote gevolgen

groei; toename

Naar verhouding

relatief

achterhaald

pageturner

autonoom

ingrijpend

constant

aanwas

uitbesteden

Maak een zin waaruit de betekenis van het woord duidelijk wordt:
expliciet

Maak een zin waaruit de betekenis van het woord duidelijk wordt:
hoofd + breken