2 vwo Grammatica woordsoorten: H1-2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2 vwo: wedig.vnw en wed. vnw & werkwoordstijden

Lesdoelen

• Je kan wederkerende en wederkerige voornaamwoorden herkennen (H1).
• Je kan de acht werkwoordstijden herkennen en vormen (H2).

Hoofdstuk 1

wederkerig en wederkerend voornaamwoord

Wederkerig voornaamwoord (wedig. vnw.)

 De woorden elkaar, elkander en mekaar zijn de enige wederkerige voornaamwoorden in onze taal. Deze woorden laten zien dat twee personen een wederzijdse relatie hebben of handeling verrichten.

Voorbeelden van het wederkerige voornaamwoord in een zin zijn:

- Zij vinden elkaar hartstikke leuk.

- Zij zijn aan elkander gewaagd.

- Wij moeten met mekaar samenwerken.

Het woord zich is altijd wederkerend voornaamwoord, maar me, je en ons kunnen ook persoonlijk voornaamwoord zijn. De woorden je en ons kunnen daarnaast ook nog bezittelijk voornaamwoord zijn.  

Zo stel je de woordsoort vast:

Vervang het woord me, je of ons door hij, zijn of zich. Als je het woord kunt vervangen 

door hij of hem, dan is het een persoonlijk voornaamwoord.

door zijn, dan is het een bezittelijk voornaamwoord,

door zich, dan is het een wederkerend voornaamwoord.

Sandra verslikt zich in die snoepjes van jou.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. zich
2. jou

Wij bemoeien ons niet met zijn zaken.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. Wij
2. zijn
3. ons

Moet je je nog wassen vandaag?

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. eerste 'je'
2. tweede 'je'

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een wederkerend voornaamwoord?

1. Die broer van jou
2. Ik schaam me
3. Ik lees ze niet
4. Hij heeft geleerd

Zij geven elkaar een cadeau.

'elkaar' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Hoofdstuk 2

Werkwoordstijden

Werkwoordstijden

Een werkwoord kan verschillende 'tijden' hebben. Je gebruikt het ww op verschillende manieren. De manieren hebben een naam: werkwoordstijden

Er zijn acht verschillende werkwoordstijden: 

Werkwoordstijden

OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd

         Ik speel gitaar. 

VTT: voltooid tegenwoordige tijd

        Ik heb gitaar gespeeld.

OVT: onvoltooid verleden tijd

        Ik speelde gitaar. 

VVT: voltooid verleden tijd

       Ik had gitaar gespeeld.

Voltooide tijd: hulpwerkwoord (hebben of zijn) + voltooid deelwoord

Werkwoordstijden

OTTT: Onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd

         Ik zal gitaar spelen. 

OVTT: onvoltooid verleden toekomende tijd

        Ik zou gitaar moeten spelen.

VTTT: voltooid tegenwoordig toekomende tijd

        Ik zal gitaar gespeeld moeten hebben.  

VVTT: voltooid verleden toekomende tijd

       Ik zou gitaar gespeeld moeten hebben 

Stappenplan

Stap 1

Staat er één werkwoord in de zin en staat dat in de tegenwoordige tijd?

Ja -> De zin staat in de: onvoltooid tegenwoordige tijd (ott):  

ik dans 

Nee -> De zin staat in de: onvoltooid verleden tijd (ovt): 

ik danste

Stappenplan

Stap 2:

Staan er twee werkwoorden in de zin en is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de tegenwoordige tijd?

Ja -> De zin staat in de: voltooid tegenwoordige tijd (vtt): 

ik heb gedanst

Nee -> De zin staat in de: voltooid verleden tijd (vvt): 

 ik had gedanst

Stappenplan

Stap 3: 

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de tegenwoordige tijd en staat er geen vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja -> De zin staat in de: onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd (ottt)

ik zal dansen

Stappenplan

Stap 4: 

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de tegenwoordige tijd en staat het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja
-> de zin staat in de: voltooid tegenwoordig toekomende tijd (vttt)

ik zal gedanst hebben

Stappenplan

Stap 5:

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de verleden tijd en staat er geen vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin ?

Ja
-> de zin staat in de: onvoltooid verleden toekomende tijd (ovtt)

ik zou dansen

Stappenplan

Stap 6:

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de verleden tijd en staat het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja
-> de zin staat in de: voltooid verleden toekomende tijd (vvtt)

ik zou gedanst hebben

Ik schrijf een brief.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Erik wordt vandaag met de auto naar school gebracht.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Ik had een brief geschreven.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Het zal zaterdag urenlang sneeuwen.

1. ottt
2. vttt
3. ovtt
4. vvtt

Toen het ijzelde hebben we op straat geschaatst.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

De tweeling zou een pup hebben gekregen voor hun verjaardag.

1. ottt
2. vttt
3. ovtt
4. vvtt

Opdrachten

H1 opdracht 1 t/m 1,2 en 4 (30-31)

H2 opdracht 1,2 en 4 (p. 60-61)