BL - werkstuk gedrag

• biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs

Gedrag van een dier

Lesdoelen 5.3

• Verschillende voorbeelden kunnen noemen waarom het nuttig kan zijn om gedragsonderzoek uit te voeren.

• Kunnen uitleggen hoe gedrag onderzocht wordt, noem hierbij ook de 4 onderzoeksstappen.

• Je bent in staat om een ethogram en protocol te maken.

Waarom onderzoek je gedrag?

• Je kunt om verschillende redenen gedrag onderzoeken.

• Een reden kan zijn om het dier goed te leren kennen. Zodat je sneller weet of een dier zich bijvoorbeeld wel of niet prettig voelt.

• Ook als je een dier wilt trainen, moet je weten hoe het gedrag van dit dier is.

Het onderdeel van de biologie dat gedrag bestudeert, heet ethologie. Hierboven zie je een etholoog.

Hoe onderzoek je gedrag?

• Gedrag kun je verdelen in kleine stukjes. Zo'n stukje gedrag noem je een handeling.

• Bij het eten van bijvoorbeeld soep horen de handelingen:

'Lepel pakken'
'Lepel in de soep doen'
'Lepel in de mond doen'

• Handelingen gebeuren in een bepaalde volgorde. Opeenvolgende handelingen heten een gedragsketen.

Het gedrag 'naar de baas komen' bestaat uit verschillende handelingen.

Ethogram

• Een lijst met beschrijvingen van handelingen heet een ethogram.

• Elke handeling krijgt een naam, afkorting en een omschrijving.

• In een ethogram noteer je alleen feiten. Je beschrijft wat je ziet, maar geeft geen oordeel.

Onderzoeksstappen

• Het onderzoeken van gedrag loopt in vier onderzoeksstappen:

 1. Je neemt het gedrag waar en let op verschillende handelingen. Daar maak je een lijst van.

2. Je maakt een ethogram.

3. Met behulp van het ethogram volg je het gedrag van het dier. Je noteert gedurende een bepaalde tijd elke handeling die je ziet. Zo'n lijst met waargenomen handelingen en hoe vaak deze handelingen voorkwamen, heet een protocol.

4. Het protocol geef je overzichtelijk weer in bijv. een staafdiagram.

Onderzoek naar gedrag

Onderzoek naar gedrag doe 

je met behulp van een:

* protocol

* ethogram

Stap 1 'observeren'

Stap 2 'ethogram maken'

Ethogram en protocol

Ethogram

Protocol

Stap 3 'protocol maken'

Stap 3 'protocol maken'

Stap 3 'protocol maken'

Protocol

Protocol

Stap 4 'resultaten in diagram'

0

Ethogram en Protocol 

van een hond

Protocol

NADAT je gedrag geobserveerd hebt (en een protocol ingevuld hebt) kun je dit overzichtelijk weergeven.
Welk diagram gebruik je hier meestal voor?

1. Staafdiagram
2. Lijndiagram
3. Tabellogram
4. Ethogram

Wat is een protocol

1. Een staafdiagram dat laat zien hoe vaak een gedrag is getoond
2. Een onderzoek naar gedrag
3. Een schema invullen met gedrag dat het dier laat zien.
4. Een lijst met handelingen

Een lijst waarmee je gedurende een bepaalde tijd gedrag onderzoekt heet een ....?

1. Ethogram
2. Handeling
3. Protocol
4. Staafdiagram

Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.
Hoe wordt tabel 2 genoemd?

1. Ethogram
2. Protocol
3. Frequentiediagram
4. Sequentiediagram