NN6 HV1 Grammatica zinsdelen intro + De Brug WEEK 1 les 2+3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij de online les Nederlands:

Lesprogramma 

Lesdoelen

Uitleg: Grammatica zinsdelen en persoonsvorm

Opdracht: werk door volgens de studiewijzer

Afsluiten

Weekdoelen

- Je kunt een zin in zinsdelen verdelen.

- Je kunt de persoonsvorm van de zin aanwijzen. 

- Je kunt het onderwerp van de zin aanwijzen.

- Je kunt het werkwoordelijk gezegde aanwijzen.

<< Lees steeds de uitleg voor je begint met de opdrachten.

+ 

<< Maak alle opdrachten.

De Brug

>> Check van jouw kennis.

>> Maak hem zelfstandig.

>> Stel eventueel je vragen aan mij.

>> Maak ALLEEN grammatica zinsdelen.

•Ik ga direct aan het werk en  blijf aan
het werk.

•Als ik een vraag heb, stel ik
die FLUISTEREND aan mijn
docent.

Klaar?

Lees uit je leesboek/ beluister een podcast

Stappenplan

Alles wat voor de PV past, is een zinsdeel

Zoek de andere werkwoorden

Zoek de PV

Alles wat voor de PV staat is een zinsdeel

Stappenplan

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

lijdend voorwerp

Neem over en verdeel in zinsdelen:
In onze tuin leven veel beestjes.

Noteer pv, ow en wg van deze zin:
In onze tuin/ leven/ veel beestjes.

Neem over en verdeel in zinsdelen:
De auto is door de verkoper verkocht.

Noteer pv, ow en wg van deze zin:
De auto /is /door de verkoper/ verkocht.

Huiswerk:

> Maak deze week (zoveel mogelijk tijdens de lessen!) De brug grammatica zinsdelen af.

In 4 stappen de zinsdelen vinden:

1. Zoek de persoonsvorm (PV)

Verander de tijd / mv>ev of ev>mv; het onderwerp verandert mee

Onderstreep de PV en zet er een streepje VOOR en ACHTER

2. Alles wat voor de persoonsvorm staat, is altijd een zinsdeel

3. Zoek de andere werkwoorden (WG)

Zet een streepje VOOR en ACHTER de andere werkwoorden.

4) Alles wat je VOOR de PV kunt plaatsen terwijl zin kloppend blijft, is een zinsdeel

Stappenplan

Alles wat voor de PV past, is een zinsdeel

Zoek de andere werkwoorden

Zoek de PV

Alles wat voor de PV staat is een zinsdeel

Vb. 1: stappenplan zinsdeelstreepjes:

Zin: Gisteren heb ik een leuke film gezien. 

1) Zoek eerst de persoonsvorm (PV)

• Gisteren /heb /ik een leuke film gezien. 

2) Alles wat voor de PV staat is een zinsdeel

• Gisteren /heb /ik een leuke film gezien.

3) Zoek de andere werkwoorden

• Gisteren /heb /ik een leuke film /gezien.

4) Alles wat je VOOR de PV kunt zetten terwijl de zin goed blijft, is een zinsdeel

• Ik /heb / gisteren/ een leuke film/ gezien.
• Een leuke film / heb / ik / gisteren / gezien.

>> De zinsdelen verschuiven een beetje. Dat mag! Als de zin maar correct blijft!

Klaar met streepjes? 

>> Benoem daarna de zinsdelen

Zin: Ik /heb / gisteren/ een leuke film/ gezien.

PV = (tijdproef, kan van getal veranderen ev <>mv, vooraan in vraagzin)

• heb

WG = (alle werkwoorden, dus ook ALTIJD de PV!)

• heb gezien 

OW = (wie/wat doet het?)

• Ik

LV = (wie/wat + ow + wg; wie/ wat heb ik gezien?)

• een leuke film

>> Volgorde is belangrijk:

1) PV

2)WG

3) OW

4) LV

5) MV

6) BWB

>> Over LV, MV en BWB krijg je later uitleg! Die hoef je voor H123 niet te kennen!

Sleep de zinsdelen naar de juiste plek.

wwg

ond

overig

Het konijn

eet

veel hooi.

Sleep de zinsdelen naar de juiste plek. 

wwg

ond

overig

De bloemist

verkoopt

prachtige boeketten.

Vb. 2: stappenplan zinsdeelstreepjes:

Zin: De kinderen hebben buiten gespeeld.

1) Zoek eerst de persoonsvorm (PV)

• De kinderen /hebben / buiten gespeeld.

2) Alles wat voor de PV staat is een zinsdeel

• De kinderen /hebben / buiten gespeeld.

3) Zoek de andere werkwoorden

• De kinderen /hebben / buiten / gespeeld.

4) Alles wat je VOOR de PV kunt zetten terwijl de zin goed blijft, is een zinsdeel

• Buiten /hebben / de kinderen / gespeeld.

>> De zinsdelen verschuiven een beetje. Dat mag! Als de zin maar correct blijft!

Klaar met streepjes? 

>> Benoem daarna de zinsdelen

Zin: Buiten /hebben / de kinderen / gespeeld.

PV = (tijdproef, kan van getal veranderen ev <>mv, vooraan in vraagzin)

• hebben

WG = (alle werkwoorden, dus ook ALTIJD de PV!)

• hebben gespeeld 

OW = (wie/wat doet het?)

• de kinderen

• (Buiten = BWB)

>> Volgorde is belangrijk:

1) PV

2)WG

3) OW

4) LV

5) MV

6) BWB

>> Over LV, MV en BWB krijg je later uitleg! Die hoef je voor H123 niet te kennen!

Sleep de zinsdelen naar de juiste plek. 

wwg

ond

overig

Maureen

belt

haar beste vriendin.

Sleep de zinsdelen naar de juiste plek. Let op... soms staan er twee zinsdelen in één vak.

wwg

ond

overig

Voor zijn verjaardag

vraagt

mijn broer

een vishengel.

Lijdend voorwerp

Grammatica Lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp

Hij maakt zijn huiswerk.

1. Hij
2. maakt
3. zijn huiswerk

Lijdend voorwerp

Het paard werd door de ruiter getraind.

1. Het paard
2. werd
3. door de ruiter
4. getraind

Lijdend voorwerp

De jongens gooien de sneeuwballen.

1. De jongens
2. gooien
3. de sneeuwballen

Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Het geeft aan voor / aan wie iets bestemd is.
(het geeft een 'richting' aan, geen 'plaats'...)

Meewerkend voorwerp

Stel de vraag:

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde +
onderwerp + lijdend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?
1. Jean / heeft / mij / een prachtig cadeau/ gegeven.

1. mv = aan mij
2. mv = aan Jean
3. mv = mij
4. mv= Jean

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?

Deze bos bloemen heb ik voor oma gekocht.

1. ik
2. heb gekocht
3. voor oma
4. er is geen MV

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?

De twee leerlingen zitten voor de docent

1. voor de docent
2. De twee leerlingen
3. zitten
4. Er is geen meewerkend voorwerp.

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je bijwoordelijke bepaling.

Dus eerst: pv, ond, wwg, lv en mw

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Geeft antwoord op vragen als:

waar?

wanneer?

waarom?

hoe?

waarmee?

waarop? enz.

Een bijwoordelijke bepaling

In één zin kunnen dus meerdere bijwoordelijke bepalingen voorkomen:

Er / woonden/ eens /een man en een vrouw /arm maar gelukkig 

/samen met hun twee kinderen/ in een donker bos.

bwb

bwb

bwb

bwb

bwb

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Zegt iets over het gezegde. Geeft antwoord op vragen als:

Waarom?                           Vanwege corona  is die winkel gesloten.

Wanneer?                          De training begint om vijf uur.

Hoe lang?                           De verlenging zal een half uur duren.

Waarheen?                        Wij gaan naar Frankrijk  dit jaar.

Waarvandaan?                 De meeste druiven komen uit Frankrijk.

Hoe?                                      Hij heeft zijn hele leven hard gewerkt.

Waarmee?                          De indiaan maakte met een kleed rooksignalen.

Heeft een zin altijd een bijwoordelijke bepaling (BWB)?

1. ja
2. nee

Wij / voetbalden/ vroeger /altijd/ op straat. Bwb?

1. op straat
2. vroeger, op straat
3. altijd
4. altijd, vroeger, op straat

Mijn moeder bakt altijd pannenkoeken voor mij op de camping.

op de camping =

1. het onderwerp
2. het lijdend voorwerp
3. bijwoordelijke bepaling
4. meewerkend voorwerp

In de krant staat een leuk artikel over kwallen.
over kwallen =

1. bijwoordelijke bepaling
2. onderwerp
3. lijdend voorwerp
4. persoonsvorm