Herhaling hoofdstuk 5

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Economie

3HGL

3MAVO

Herhaling H5

Arbeidsmarkt

Als je een VMBO-TL diploma hebt gehaald kun je geschoold werk doen.

1. Juist, want je hebt een opleiding gehad
2. Onjuist, want je hebt geen opleiding gehad
3. Onjuist, want je hebt geen vakopleiding gehad.
4. Juist, want je hebt geen opleiding gehad

Met een voltijdbaan wordt bedoeld...

1. Een baan vanaf 25 uur in de week
2. een baan voor minder dan 32 uur in de week
3. Een baan tussen de 36 en 40 uur in de week
4. Een baan van meer dan 40 uur in de week

Een CAO (collectieve arbeidsovereenkomst) wordt opgesteld door...

1. Werknemer en werkgever
2. Vakbond en werknemers
3. Werkgever(s) en directeur
4. Vakbonden en werkgever(s)

Wat is het belangrijkste kenmerk van een flexibele baan.

Welke formule is juist?

1. Nettoloon = brutoloon - (belasting + sociale premies)
2. Brutoloon = nettoloon - (belasting + sociale premies)
3. Nettoloon = brutoloon
4. Nettoloon = brutoloon - belasting

Welke 3 wetten die te maken hebben met arbeid hebben we behandeld?

5.1

Wat herhalen.

Solliciteren

Vacature  = openstaande baan

Solliciteren met een sollicitatiebrief en CV (Curriculum Vitae)

Geschoold en ongeschoold werk (werk waarvoor je wel of geen opleiding hebt gedaan)

Parttime en fulltime

Wanneer je fulltime werkt werk je tussen de 36 en 40 uur in de week

Wanneer je parttime werkt, werk je minder dan dat.

Cao

Als je gaat werken teken je een individuele arbeidsovereenkomst.

Hierin staan de arbeidsvoorwaarden van je werk, zoals uren en je loon (dit zijn primaire arbeisvoorwaarden)

Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een arbeidsovereenkomst voor een heel bedrijf of een bedrijfstak.

Deze is gemaakt door vakbonden en werkgever(s)

Vast contract of niet?

Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd = vaste baan

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd = tijdelijke baan (bijv. een jaar)

Flexibele baan / flexwerker = voor uitzendbureau werken of oproepkracht (je werkt wanneer je wordt ingeroosterd) (dit kan tijdelijk of vast zijn)

Loon berekenen

Nettoloon = brutoloon - (loonbelasting + sociale premies)

Bijvoorbeeld: Bruto uurloon € 16,-

Aantal uren in de week: 36

Belasting = € 321 p.m., sociale premies = € 116 p.m.

Bruto weekloon = 16 × 36 = € 576

Bruto maandloon = 576 × 52 ÷ 12 = € 2.496

Nettomaandloon = 2.496 - (321 + 116) = € 2.059,-

Wetten

Arbowet / arbeidsomstandighedenwet: regels die te maken hebben met de condities op je werk (veiligheid bijvoorbeeld)

Arbeidstijdenwet: Regels die te maken hebben met arbeids- maar ook vooral rusttijden.

Wettelijk minimumloon: Het minimumloon dat iemand hoort te krijgen. Dit stijgt tot je 21e. Tot die tijd heet het minimumjeugdloon. 

5.1

Aan de slag!

Welke arbeidsmotieven kennen we?

Deze ondernemingsvorm heeft 1 eigenaar en soms personeel in dienst.

1. Zzp'er
2. eenmanszaak
3. Vof
4. Bv

Deze ondernemingsvorm heeft meerdere eigenaren die privé aansprakelijk zijn.

1. eenmanszaak
2. Bv
3. Nv
4. Vof

Bij deze ondernemingsvorm zijn de eigenaren aandeelhouders en staan de aandelen op naam

1. Zzp'er
2. Vof
3. Bv
4. Eenmanszaak

Wat is het grote voordeel van de vennootschap (bv en nv) ten opzichte van andere ondernemingsvormen?

1. Alle winst is voor de eigenaren
2. Je hoef geen belasting te betalen
3. De eigenaren zijn niet privé aansprakelijk voor schulden
4. Er zijn geen voordelen.

Wat wordt er bedoeld met maatschappelijke arbeidsverdeling

1. Iedereen binnen een bedrijf specialiseert zich
2. Elk bedrijf maakt een organigram
3. Bedrijven specialiseren zich binnen een gemeente
4. De productie binnen een land is verdeeld over allerlei bedrijven

bedrijven die grondstoffen rechtstreeks uit de natuur halen

Bedrijven die fysieke producten maken (bijvoorbeeld industrie)

Deze organisaties zijn niet uit op winst

Bedrijven die diensten leveren met een winstoogmerk.

Primaire sector

Secundaire sector

Tertiaire sector

Quartaire sector

Waarom werk je? (arbeidsmotieven)

1. Salaris

2. Sociale contacten

3. Nuttig voelen

4. Nieuwe dingen leren (ontwikkelen)

5. Regelmaat in je leven

De ondernemingsvormen

Een zelfstandige gaat naar de Kamer van Koophandel (KvK) om een onderneming in te schrijven.

• Eenmanszaak: één eigenaar, die privé aansprakelijk is
• Zzp'er: Zelfstandige zonder personeel, een eenmanszaak, zonder personeel dus.
• Vof (Vennootschap onder firma): Meerdere eigenaren die allemaal privé aansprakelijk zijn.
• Bv (Besloten vennootschap): Meerdere eigenaren, aandelen op naam, privé niet aansprakelijk 
• Nv (Naamloze vennootschap): Meerdere eigenaren, aandelen vrij verhandelbaar (op de beurs), privé niet aansprakelijk.

*Vennootschapsbelasting is lager dan inkomstenbelasting

**Aandelen van BV zijn niet vrij te verhandelen

***winst op aandelen heet dividend

Arbeidsverdeling

Specialisatie: mensen doen in bedrijf waar ze goed in zijn.

Maatschappelijke arbeidsverdeling: bedrijven specialiseren zich in bepaalde zaken.

Organigram

Maakt de arbeidsverdeling binnen een bedrijf inzichtelijk.

De sectoren

Aan de slag

Maak de herhalingsopgaven van 5.2

Wat wordt er bedoeld met de arbeidsmarkt?

1. Het totaal van vraag en aanbod van en naar arbeid.
2. Een concrete markt waarop bedrijven staan die banen aanbieden.

Wanneer is er sprake van werkloosheid?

1. Als de vraag groter is dan het aanbod van arbeid
2. Als het aanbod groter is dan de vraag naar arbeid.

Wat is een ander woord voor het aanbod van arbeid

1. Werkgelegenheid
2. werkloosheid
3. beroepsbevolking
4. Arbeidsmarkt

Volgens deze wet mag je niet discrimineren in het arbeidsproces

1. Discriminatiewet
2. Algemene arbeidswet
3. Algemene wet gelijke behandeling

Het percentage van de bevolking dat tot de beroepsbevolking hoort noemen we...

1. Werkgelegenheid
2. Arbeidsparticipatie
3. Vraag van arbeid
4. Aanbod van arbeid

Als je vrijwilligerswerk doet werk je...

1. In de formele sector
2. In de informele sector
3. zwart
4. wit

Arbeidsmarkt

Het totaal van vraag en aanbod van arbeid.

Dit is een abstracte markt.

De vraag komt van werkgevers en heet ook wel werkgelegenheid.

Het aanbod komt van werknemers en heet ook wel beroepsbevolking.

Als het aanbod groter is dan de vraag is er werkloosheid.

Algemene wet gelijke behandeling

Je mag tijdens sollicitatieprocedure en op de werkvloer niet discrimineren.

Op grond van: Leeftijd, afkomst, geslacht, leur etc.

Ook mag je minder uren gaan werken als je wilt om bijvoorbeeld voor je kinderen te zorgen.

Arbeidsparticipatie

Het gedeelte van de bevolking dat tot de beroepsbevolking behoort.

Deze mensen werken in de formele sector: wit, geregistreerd werk bij overheid of bedrijven.

Informele sector: Zwart of grijs werk. Zwart = niet officieel (geen belasting) of criminaliteit. Grijs = vrijwilligerswerk en zelfvoorziening.

Aan de slag

Maak de herhalingsopgaven van 5.3.

Als je werkloos wordt schrijf je je hier in.

1. UWV
2. WW
3. CWI
4. niet.

Tot de verborgen werkloosheid rekenen we mensen...

1. die wel een baan zoeken, maar zich niet hebben ingeschreven
2. mensen die met pensioen zijn.
3. Kinderen die nog helemaal niet werken.
4. Mensen die een baan zoeken en zich hebben ingeschreven bij UWV.

Werkloosheid die te maken heeft met de vraag naar goederen en diensten noemen we...

1. Structurele werkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Frictiewerkloosoheid
4. Regionale werkloosheid

Werkloosheid waarbij je tijdelijk werkloos bent na je opleiding of tussen 2 banen in noemen we...

1. Seizoenswerkloosheid
2. Structurele werkloosheid
3. Regionale werkloosheid
4. Frictiewerkloosheid

Werkloosheid

Je bent werkloos als je tussen 15 en en pensioensleeftijd bent en actief een baan zoek.

Inschrijven UWV (uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen)

Dan ben je geregistreerd werkloos, niet ingeschreven mensen zijn de verborgen werklozen.

Dan krijg je ook geen uitkering.

Conjuncturele en structurele werkloosheid

Conjuncturele werkloosheid: Werkloosheid door een afname van de vraag naar goederen en diensten.

Structurele werkloosheid: Werkloosheid door andere oorzaken zoals: - verouderde producten worden niet meer gemaakt - bedrijven moderniseren, machines nemen het werk over - bedrijven verplaatsen naar buitenland - niet de juiste opleidingen

Structurele werkloosheid is veel moeilijker op te lossen.

Nog meer werkloosheid

Frictiewerkloosheid: tijdelijke werkloosheid tussen 2 banen in of als je net van school komt.

Seizoenswerkloosheid: Werkloosheid omdat je bepaald werk alleen in een bepaald seizoen kan doen.

Regionale werkloosheid: Werkloosheid in een gebied, bijvoorbeeld door de sluiting van een fabriek.

Aan de slag

Herhalingsopgaven 5.4