8.2 wortels en stengels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

8.2 Stengels en wortels

Wat gaan we doen

Uitleg

Tekenen

Opdrachten maken

Leerdoelen

• Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.
  
• Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden.

Begrippen:

• Vaatbundels,
• Houtvaten,
• Bastvaten,
• Cellulose,
• Houtstof,
• Houtachtige planten,
• Kruidachtige planten,
• Worteldruk 

Plantaardige cellen

- Vacuole

- Bladgroenkorrels

- Celwand en celmembraan

Celkern en cytoplasma

Bladeren

Ligging vaatbundels 

Blad

Stengel

Stengels 

 Twee functies van stengels:

– Ze zorgen voor stevigheid.

– Ze zorgen voor transport.

• Sommige stengels zijn eetbaar voor mensen en dieren.

Vaatbundels 

• Zorgen voor transport in (zaad)planten
  
• Een groepje vaten; lange buisjes die van de wortels tot aan de bladeren lopen
  
• 2 soorten vaten:
  

Houtvaten en bastvaten

Houtvaten 

• Vervoeren water met mineralen van de wortel naar de bladeren
• In bladeren liggen de houtvaten boven en de bastvaten onder.
• In de stengel liggen ze aan de binnenkant
• Om de vaatbundels liggen vezels voor stevigheid

Bastvaten 

• Vervoeren water met energierijke (glucose)  stoffen van de bladeren naar alle delen van de plant
• In bladeren liggen de  bastvaten   aan de binnenkant
• In de stengel liggen ze aan de buitenkantkant

Water komt via de huidmondjes een plant binnen.

1. waar
2. niet waar

Functies van wortels

Wortels hebben drie functies:

• de plant stevig vastzetten in de bodem

• water en mineralen opnemen uit de bodem

• reservestoffen opslaan

Bouw van een wortels

Rozen en selderij

1.2 Stengels en wortels

Transport door vatenstelsel

• Houtvaten vervoeren water en mineralen omhoog naar de bladeren
• Bastvaten vervoeren water en glucose  omlaag naar alle delen van de plant

Stengel met vaatbundels

Vaatbundel

Dwarsdoorsnede blad

Lengte doorsnede van houtvaten en bastvaten

Stevigheid door houtcellen en vezels

Planten krijgen stevigheid op twee manieren:

• door vocht in de vacuolen van de cellen

• door cellulose en houtstof in de celwanden van houtcellen en vezels

Vezels = bestaan uit langgerekte dode cellen met 

dikke celwanden

Houtachtige plant

(veel houtstof)

Kruidachtige plant

 (geen of weinig hout in hun stengels)

Functie van wortels

Wortels hebben drie functies:

• de plant vastzetten in de bodem

• water en mineralen opnemen

• reservestoffen opslaan

De opperhuidcellen van de wortels vormen uitstulpingen. Deze uitstulpingen noem je wortelharen

Opdrachten

maak de

opdrachten

van 1.2