arm en rijk paragraaf 3.3: De bevolking in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Lesdoelen

- Je weet welke demografische en sociaal-culturele indicatoren je kunt gebruiken om landen te vergelijken

- je kunt de gevolgen beschrijven van veranderingen in de demografische en sociaal-culturele indicatoren

Demografische dimensie

Bij deze dimensie let je op de bevolkingskenmerken van een gebied. 

zoals: Geboorte, sterfte, migratie, huwelijken en echtscheidingen. 

Natuurlijke bevolkingsgroei

Sociale bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei 

Natuurlijke bevolkingsgroei = geboortecijfer – sterftecijfer

Sociale bevolkingsgroei = immigratie – emigratie

Totale bevolkingsgroei = natuurlijke bevolkingsgroei + sociale bevolkingsgroei

Megasteden

opgave 2d:

Geef een demografische en een economische verklaring voor de groei van het aantal megasteden in Azië.

Bevolkingsdiagram

• Staafdiagram
• Leeftijdsopbouw bevolking
• Links mannen 
• Rechts vrouwen
• Absolute of relatieve getallen.

opgave 3: welke diagram hoort bij India welke bij GB?

- let op bevolkingsomvang

- let op bevolkingsopbouw

Bevolkingsdiagram

Vergrijzing

Ontgroening

Demografische transitie

Noem twee kenmerken van fase 5.

Hoe kan de bevolking van een land in fase 5 stabiel zijn, of groeien?

Demografische druk.

Bevolkingsdiagrammen in transitie 

In de eerste fase van het demografische transitiemodel zijn zowel het geboorte- als het sterftecijfer erg hoog. Dit is ook te zien in deze bevolkingsdiagram, je ziet namelijk dat de voet van de pyramide, wat de mensen tussen 0 en de 15 jaar weer geeft, erg breedt is. Richting de top wordt hij al snel erg puntig. dit houdt in dat de bevolking vanaf 65 snel kleiner wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

1

In de 2e fase van het model maakt het land de eerste economische groei door.  Dit is ook duidelijk te zien aan de bevolkingsdiagram. Door de breede voet vertelt dat geboortecijfer nog steeds hoog is, maar er overlijden weinig mensen, het sterftecijfer is dalend. Dit is ook duidelijk te zien door dat de punt van de bevolkingsdiagram minder stijl wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

2

In de 3e fase van het model neemt de welvaart verder toe, daardoor wordt de groei van de bevolking afgeremd. Je ziet aan de voet van de bevolkingsdigram dat de geboortecijfer daalt, want hij wordt minder breedt. Het sterftecijfer neemt door de toenemende welvaart ook af, dit zie je doordat de top niet meer punt heeft, maar meer rond wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een granaat-vorm.

3

In deze fase kunnen vooral de rijke landen uit het centrum geplaatst worden. In de 4e fase is er een lage en vrij wel gelijke sterfte- en geboortecijfer. De bevolking neemt dan ook nauwelijks toe. De bevolkingsdiagram zal meer recht worden. In de toekomst zal het naar de 5e fase verschuiven, het geboortecijfer zal dalen en het sterftecijfer zal sterk gaan stijgen waardoor de bevolkingsgroei zal afnemen. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een urn-vorm

4/5

Elke fase in het demografische transitiemodel heeft ook een eigen bevolkingsdiagram. 

!

Demografische druk

Groene & 

Grijze druk

Demografische druk

Omdat in de jaren '70 Chinezen vrouwen gemiddeld 5 kinderen kregen groeide de bevolking te snel. China stelde de eenkindpolitiek in. 

Het land groeide te snel..

Door de éénkind politiek mochten de Han-Chinezen nog maar 1 kind nemen. Zo niet dan volgde een boete, minder vakantie etc. 

Gevolg; iedereen wilde een jongetje! (keizertje)

1-kind politiek 

📍jaren ‘70: De Chineese bevolking groeide veel te snel

📍oplossing door de regering: 1 kind per gezin (eenkindpolitiek)

📍voordeel: minder snelle bevolkingsgroei

📍nadelen: vergrijzing (Het aantal mensen dat boven de 65+ is neemt toe), overschot jongens

📍Tegenwoordig:  Eenkindpolitiek is afgeschaft 

opgave 5: Vruchtbaarheidscijfer:

gem. aantal kinderen per vrouw. 

Leg uit waarom de volgende aspecten van invloed zijn op afname vruchtbaarheidscijfer.

-welvaart

-opleidingsniveau

-invloed religie

-emancipatie

Binnen welke dimensie passen de meeste aspecten?