Le Moyen-âge

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Littérature française - Le Moyen-âge

Littérature
au Moyen-âge

Inhoud

• Introduction
• Les romans de chevalerie
• L'amour courtois
• La satire sociale
• La poésie lyrique

Introduction

• 476 - 15de eeuw
• Karel de Grote --> feodale stelsel
• Kerk en christelijke geloof --> bouw kathedralen, kruistochten
• Koning Louis XI --> einde feodale stelsel, basis voor absolute monarchie

Introduction

• Romantisch beeld, grotendeels door literatuur (maar tijd van oorlogen en pestepidemieeën)
• Verhalen die mondeling worden doorgegeven (troubadours)
• Belangrijkste thema's: geloof, heldendaden van ridders en koningen, hoofse liefde

La langue française

Les romans de chevalerie

• Literatuur uit dit tijdperk gaan vaak over heldendaden van koningen (Karelepiek, Arthurromans) en ridders. 
• Verschillende soorten ridderromans. Rond de 11de eeuw ontstaat het chanson de geste: lange, verhalende gedichten die waarschijnlijk gezongen werden. 
• Bekend voorbeeld: La Chanson de Roland (Roelantslied). 

La Chanson de Roland

• Vertelt, drie eeuwen na dato, over de terugtocht van Karel de Grote uit Spanje, waar hij gevochten heeft tegen de Saracenen. 
• Verhaal is aangepast aan eigen tijd, auteur neemt het niet al te nauw met historische werkelijkheid. 
• Verhaal is ingedeeld in 21 laisses (strofen) waarin vaak dezelfde informatie wordt herhaald om spanning op te voeren en scènes te benadrukken. Het dilemma waar Roland voor staat is namelijk een kwestie van leven of dood. 

Les romans de chevalerie

• Arthurromans vaak in de vorm van een queeste: een tocht vol beproevingen waarbij de hoofdpersoon zijn ridderlijke kwaliteiten laat zien. 
• Voorbeeld: Perceval ou le Conte du graal - Chrétien de Troyes. Ridder Perceval gaat op zoek naar de heilige Graal. 

L'amour courtois

• Middeleeuwse literatuur lijkt een mannenwereld te zijn, maar: ridders verrichten hun heldendaden vaak om de liefde van een vrouw te winnen. Hierbij houden ze zich aan de regels van de amour courtois (hoofse liefde). 
• L'amour courtois: een verfijnde en respectvolle manier van omgaan met elkaar, gebaseerd op de omgangsvormen van het hof. Het gaat vaak om onmogelijke liefdes, bijv. ridder - getrouwde hoger geplaatste dame. De man probeert haar liefde te verdienen door zich dapper en nobel te gedragen. 

L'amour courtois

• Voorbeeld: Tristan et Iseut (Isolde), die ongeneeslijk verliefd worden na het drinken van een toverdrank. Het verhaal van hun verboden liefde is gebaseerd op een oude Keltische legende en wordt in de 12de eeuw door verschillende auteurs opgeschreven. 

La satire sociale

• Indirect bekritiseren van machthebbers. Er worden schunnige verhalen verteld (fabliaux) en kluchten (farces) opgevoerd. Humoristische maatschappijkritiek. 
• Een heel specifieke vorm van maatschappijkritische satire is het dierenverhaal: Le Roman de Renart (in het middelnederlands bekend als Van den vos Reynaerde), een verzameling verhalen die in de 12de en 13de eeuw door verschillende auteurs zijn opgeschreven. Alle dieren hebben menseljke karaktertrekken en zij symboliseren een bepaalde bevolkingsgroep. 

La poésie lyrique

• Lyrische poëzie: relatief korte teksten die volgens vaste regels zijn opgebouwd en in de ik-vorm geschreven zijn, ze drukken persoonlijke gevoelens uit.  
• Dichters presenteren zich als zelfbewuste individuen die hun persoonlijke ervaring delen met de lezer. 
• Voorbeeld: François Villon. 

La poésie lyrique

• Tegenwoordig: onderscheid tussen literaire en niet-literaire teksten. Ook zijn er afgebakende genres: poëzie, proza, drama. 
  
• In middeleeuwen loopt dit door elkaar. Verhalen worden mondeling voorgedragen, rijm en metrum maar ook muziek en dans ondersteunen. 
• Vanaf de tijd dat mensen meer zelfstandig gaan lezen, zijn deze hulpmiddelen niet meer nodig. In de late middeleeuwen ontstaat zo de prozaroman. Ook experimenteren dichters met nieuwe vormen: lyrische poëzie. 

Tot welk genre behoort de Roman de Renart?

1. ridderroman
2. dierenverhaal
3. lyrische poëzie

Het Chanson de Roland is een chanson de geste. Wat is een chanson de geste?

Leg uit waarom Roland een prachtig voorbeeld is van een ridder die beantwoordt aan het episch heldenideaal.

Leg uit waarom er in de Middeleeuwse literatuur niet alleen mannen een rol spelen (noem ook het bijbehorende begrip) en geef een voorbeeld van een van de behandelde literaire werken waaruit dit blijkt.