Racisme Kennistest (BNNVARA)

• W&W
• Geschiedenis
• +5
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Deze les is bedoeld om - naar aanleiding van de BNNVARA uitzending van DE RACISME KENNISTEST - met je leerlingen het gesprek aan te gaan over racisme. Dat is niet altijd even gemakkelijk, dus je kunt dit gebruiken als een handleiding. We hopen zo te helpen racisme bespreekbaar te maken. Zorg dat je ingelogd bent bij Beeld en Geluid op school om de fragmenten te kunnen bekijken. Fragmenten zijn als directe link in de tekst in het rood verwerkt.

Instructies

Bij een aantal slides staan suggesties wat je er mee zou kunnen doen. Bekijk eerst de les en selecteer de slides die je geschikt acht voor jouw klas. En voeg toe wat je denkt dat er nog ontbreekt.  Maak het helemaal tot jouw les.

racisme, bnn/vara discriminatie, blm, anton de kom, mensententoonstelling, protest, actie, beeld en geluid, beeld en geluid op school, media, onderwijs, educatie, instructie, introductie, wat is, hoe werkt het, lesvideo, lesstarter, interactieve les

Racisme

Hoeveel weet jij al over racisme?

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

i.s.m.

In deze les vind je 35 slides met informatie over racisme. Deze les bevat verschillende videofragmenten, spelelementen en opdrachten voor leerlingen.

Wat weet jij al over racisme?

De omroep BNNVARA deed de in het voorjaar de Racisme Kennis Test. Beeld en Geluid op school haakt hier op aan en ontwikkelde deze les met veel fragmenten en stellingen.

Wat weet jij al over racisme?

Deze les gaat over racisme. Daar wordt veel over gesproken tegenwoordig en dat is een goede zaak, maar ... hoeveel weet jij eigenlijk over racisme? 

In deze les bekijken we een aantal belangrijke momenten in de geschiedenis en stellen we met vragen jouw kennis over racisme op de proef.

Waar kijken 

deze mensen 

naar

?

Dit is bedoeld om een discussie te starten, als opening. Het lijk namelijk net een dierentuin - maar het is een meisje. 

In 1958 op de Wereldtentoonstelling in Brussel was een heel Congolees dorp nagebouwd, inclusief bewoners. Dát vonden we toen blijkbaar heel gewoon...

Wat kun je over de foto van net zeggen?

Wat en waar kan het zijn geweest? 

Wanneer is deze foto gemaakt?

De foto is gemaakt tijdens de Expo van 1958 in Brussel. Dit is hetzelfde jaar als de Atonium is geplaatst. Paviljoen Congo

werd gesloten nadat mensen eten (apenootjes) gingen geven.

Zo'n 60 jaar geleden vonden we dit "normaal". Tijdens exposities werden complete dorpen nagebouwd en mensen tentoongesteld. Nu schamen we ons er enorm voor.

In dit fragment zie je beelden van een van deze tentoonstellingen.

Kun je dingen bedenken die we vandaag de dag "normaal" vinden, maar waar we ons later ook 

voor gaan schamen? 

Het dolfinarium, de dierentuin, huisdieren,...

Je gaat nu luisteren naar Zwart-Wit van Frank Boeijen. Dit nummer is geschreven n.a.v. de moord op Kerwin Duinmeijer. Dit was de eerste racistische moord in Nederland waar heel heftig door de publieke opinie op gereageerd werd. 

Luister en kijk goed naar de tekst en beelden - dan begrijp je het verhaal. 

Je kunt hier een opdracht aan koppelen:

Reconstrueer het verhaal van Kerwin (via internet). Maak groepjes en neem allemaal een rol op je, bijvoorbeeld die van Kerwin, van Nico Bodemeijer (de dader), van de taxichauffeur, van de rechter, van journalisten. Vraag je af of de uitspraak van toen nu ook nog zo gedaan kan worden.

00:15

In welk jaar denk je dat dit was?

in 1984

00:42

Racisme is elke dag een beetje sterven.

Wat vind je van deze tekst op het bord?

Kende je dit nummer?

Wat kun je zeggen over de tekst?

Je kunt je leerlingen op zoek laten gaan naar andere nummers met een verhaal erin, al dan niet over racisme. 

The Hurricane - Bob Dylan

 LIL BABY - THE BIGGER PICTURE

 BEYONCÉ - BLACK PARADE

1968

1959

2006

2020

Sleep de foto's (je kunt inzoomen) naar de 

juiste hokjes onder de betreffende jaartallen

Zwarte Piet is dus al heel lang een issue. 

Oud-nieuwslezer Eugènie Herlaar werd in 1965 de eerste vrouwelijke nieuwslezer van het NOS Journaal. Door haar Curaçaose achtergrond was ze ook meteen de eerste gekleurde nieuwslezer, maar dat was helemaal geen issue.

Reeds in 1968 presenteerde mevrouw M.C. Grunbauer haar Witte Pietenplan. "Moeten wij maar doorsukkelen met de oude traditie de neger als slaaf voor te stellen?" "De machtige Blanke Meester zit op zijn schimmel of op zijn troon, Piet moet lopen of zware zakken sjouwen en hij mag op een krukje zitten aan de voeten van zijn baas." 

Negerzoenfabrikant Buys heeft in 2006 de naam van de lekkernij niet veranderd omdat de naam kwetsend zou zijn, maar uit commerciële overwegingen. De naam 'Buys zoenen' leent zich meer voor variatie wanneer de fabrikant een 'themazoen' op de markt wil brengen, zoals een WK-zoen of een voorjaarszoen. Als mensen zich door de naamswijziging minder gekwetst voelen, is dat slechts een bijkomstigheid.

In juni 2020 zijn er in Hoorn demonstraties voor en tegen het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. Het beeld van de VOC-gouverneur is al bijna 130 jaar onderwerp van discussie. Het is meermaals besmeurd, viel al een keer (per ongeluk) van zijn sokkel, maar is nooit verdwenen.

Nederland heeft 24 kolonies gehad, waarvan Suriname er een was. De inwoners van deze landen waren in principe Nederlanders. Dat zou een gekleurd palet van mensen moeten opleveren in onze geschiedenis, maar niets is minder waar. Pas in 2020 kreeg de eerste Surinamer een plek in de Nederlandse Canon. 

Wie was deze man: Anton de Kom

Je kunt je leerlingen het verhaal van Anton de Kom in een beeldverhaal laten vertellen. 

Fragment:  Journaal 1 - 7 - 2020. De zoon en kleinzoon van Anton de Kom aan het woord over hun vader en opa. Dit is nog maar het begin.

Sohna Sumbunu en Lakiescha Tol vonden dat er veel te weinig bekend was bij hun leeftijdgenoten over racisme, discriminatie en slavernij. Daarom startte zij een petitie waarin zij ervoor pleiten dat racisme een verplicht onderdeel wordt op scholen om te behandelen in de lessen.

Ontmoet Sohna en Lakiescha

Hoe doe je dat eigenlijk, een petitie opstellen en hoe zorg je ervoor dat deze ook serieus genomen wordt?

Op www.petities.nl kan iedereen een petitie plaatsen, met het verzoek om die te steunen. Als de petitie bij de overheid is ingediend, hebben de indieners recht op een antwoord.

Met een burgerinitiatief krijg je je voorstel op de politieke agenda, 

maar dat vereist wel 40.000 handtekeningen.

Fragment: 1 Vandaag 22-06-2020

Kende jij Anton de Kom al? En ken jij deze petitie? Ben je het eens met wat deze meiden zeggen?

Soms is het dagelijks leven gewoon te maf voor woorden ...

Kijk maar eens hier

Fragment: Ook Hier. Ervaringen van Racisme Ook Hier. Ervaringen van Racisme. EO.

Meisje vertelt dat een blanke vrouw haar vindt stinken.

TIP: gebruik in Beeld en Geluid op school deze zoekterm (Ook Hier. Ervaringen van Racisme Ook Hier) en je vindt nog veel meer fragmenten 

Heb jij weleens iets soortgelijks meegemaakt? 

Zou je dat in de klas willen delen met je klasgenoten?

LET OP: niet iedere leerling voelt zich veilig in de klas om een ervaring te delen. 

Racisme is overal om ons heen. Soms komt het heel dichtbij, soms onverwacht en onhandig, soms hard en gemeend.

Bekijk het volgende fragment uit Brugklas

In dit fragment uit Brugklas: jij doet niet meer mee (12-02-2021 | Omroep: AVROTROS) wordt heel duidelijk hoe subtiel het soms ligt.

Interessant om een discussie mee te starten. Ook bijvoorbeeld dat je het N-woord niet meer mag zeggen, behalve als je zelf gekleurd bent. Hoe zit dit nu precies?

Welke woorden gebruik jij wel eens die niet persé kwetsend bedoeld zijn, maar die dat wel kunnen zijn?

niet alleen racistisch, maar denk bijvoorbeeld ook aan woorden als homo, ouwe, gek

Hoeveel jongeren van Antilliaanse afkomst zegt weleens staande gehouden te zijn?

1. Alle jongeren
2. Twee derde van de jongeren
3. De helft van de jongeren
4. Een kwart van de jongeren

Bij Marokkaanse jongeren is dit zelfs twee derde, 

wat vind je hiervan?

Discussiepunt 

Rapper Typhoon werd staande gehouden door de politie terwijl hij niets verkeerd deed. Lees hierboven zijn  reactie op Twitter en bekijk in dit fragment wat hij de volgende dag deed.

Fragment NOS Journaal 31 mei 2020. 

Typhoon zet direct een foute actie van de politie om in een positief gebaar. Ben je het daarmee eens?

Meldpunt discriminatie krijgt helaas veel meldingen binnen: ook van scholieren. Veel scholieren krijgen te maken met racisme en discriminatie. 

Bekijk dit item eens van het journaal uit 2018.

Fragment NOS journaal 2018.

Mag je een andere naam invullen om zo eerder uitgenodigd te worden? Wat vind jij? 

Wat is micro-agressie?

1. Overgevoeligheid voor grappen
2. Een kleine woedeaanval
3. Een agressie naar een bepaalde groep mensen die je niet uitspreekt
4. Opmerkingen. die iemand buiten de samenleving plaatsen

Kijk voor wat voorbeelden hier: 

https://www.ravilok.nl/blog/dit-gaat-verder-dan-irritatie/

‘’Sorry, ik dacht dat je Marokkaanse was’’

‘’Wat spreek je goed Nederlands’’

‘’Jij bent wel anders dan anderen’’

‘’is dat jouw eigen haar? Mag ik het even voelen’’

Maar ook: 

Oh fijn dat je ook eens wat doet’’

‘’Doe eens wat minder luidruchtig, gedraag je als een dame.’’

‘’Trek wat anders aan, hier zie je er dik in uit’’

‘’Doe eens wat minder make-up op! Wat zullen mensen wel niet denken?’’

Op welke plek in de Top-10 stond #BlackLiveMatter in 2020?

1. Eerste
2. Tweede
3. Vierde
4. Vijfde

De hashtag is meer dan 47 miljoen keer gebruikt, heb jij hem zelf ook gebruikt?

 #BlackLivesMatter verscheen gemiddeld 58.747 keer per dag op Twitter in de weken na Browns dood. In de tien dagen na Floyds dood werd de hashtag maar liefst 47,8 miljoen keer gebruikt. 

https://www.stampmedia.be/artikel/black-lives-matter-hoe-een-hashtag-kan-uitgroeien-tot-wereldwijd-protest-0#:~:text=%23BlackLivesMatter%20verscheen%20gemiddeld%2058.747%20keer,47%2C8%20miljoen%20keer%20gebruikt.

Waarom is het belangrijk om aandacht te geven aan racisme. Wat je aandacht geeft, groeit, wordt wel gezegd maar, komen er dan ook meer tegengeluiden?

Zie hier een pleidooi voor het blijven gebruiken van #BLM

04-06-2020

Racisme Racisme in Nederland een christelijk perspectief I discriminatie I onbegrip I

Demi deelt haar Christelijke kijk op de situatie rondom de dood van George Floyd (afroamerikaanse man die door politiegeweld om het leven kwam), (institutioneel) racisme, discriminatie en zwarte piet.

Wat vind jij van dit pleidooi?

Schrijfster Astrid Roemer heeft op 20 maart 2021 de Prijs der Nederlandse Letteren gekregen. Zij is de eerste Surinaamse die de prijs in ontvangst mag nemen. De prijs bestaat al meer dan 60 jaar. Wat vind je ervan dat nu pas een schrijver van oud-koloniale afkomst deze prijs wint. Wat wil dat zeggen over ons literair blikveld? 

Bekijk hier de bekendmaking van de prijs.

Fragment: NOS-Journaal 20 - 03 - 2021

Vraag eens aan je leerlingen hoeveel 'oud-koloniale' schrijvers ze kennen. Laat ze eens een lijst opstellen en zet er ook de thema's van de boeken bij. Wat valt op? Kunnen we daar nog wat van leren?

Wat doe jij al tegen racisme?

Wat kun je vanaf vandaag doen om bij te dragen aan een antiracistisch Nederland?

• * Demonstraties tegen racisme organiseren
  
• * Op je social media laten zien dat je racisme niet langer pikt
  
• * Mensen aanspreken op hun (al dan niet bewuste) racistische uitspraken

Wat doe jij al tegen racisme?

Wees moedig in je ongemak

Meer weten?

Kijk dan ook eens hier naar ...

• Lijst met fragmenten en programma's over racisme en discriminatie.
  
  
• Bekijk BNN/VARA Racisme Kennistest