2.4 Schrijven - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Wat gaan we vandaag doen?

• Grammatica - zinsdelen
• Schrijven 2.4

Grammatica zinsdelen

Enkelvoudige zin

Samengestelde zin

Enkelvoudige zin

In een enkelvoudige zin staat altijd één persoonsvorm.

• Hij scoort gemakkelijk.
  
• Ik fiets graag.
  
• Dromerig keek ik tijdens de les wiskunde uit het raam.

Samengestelde zin

In een samengestelde zin staan meerdere persoonsvormen. Een samengestelde zin bestaat uit twee (of meer) enkelvoudige zinnen, bijvoorbeeld twee hoofdzinnen.

• Ik fiets graag, maar mijn vriend gaat altijd met de auto.
• Morgen vertrekken we naar Frankrijk, dus we zijn nu de koffers aan het pakken.
• Natuurlijk begrijp ik het probleem, maar waarom heb je mijn hulp niet gevraagd?

Samengestelde zin

In een samengestelde zin staan meerdere persoonsvormen. 

• Ik fiets graag, maar mijn vriend gaat altijd met de auto.
• Morgen vertrekken we naar Frankrijk, dus we zijn nu de koffers aan het pakken.
• Natuurlijk begrijp ik het probleem, maar waarom heb je mijn hulp niet gevraagd?

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn.

enkelvoudige zin

Samengestelde zin

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

Grammatica zinsdelen

Nevenschikking

Onderschikking

Nevenschikking

Een samengestelde zin van twee hoofdzinnen noemen we nevenschikking.

Tussen de twee hoofdzinnen in een nevenschikking staat een voegwoord: maar, want, en, of, dus.

Haal je het voegwoord weg, dan houd je twee correcte zinnen over.

Ik fiets graag (maar) mijn vriend gaat altijd met de auto.

Zin 1: Ik fiets graag.

Zin 2: Mijn vriend gaat altijd met de auto.

Onderschikking

Een samengestelde zin kan ook bestaan uit een hoofdzin en een bijzin.

Ik ga vanavond vroeg naar bed, omdat ik moe ben.

Terwijl het buiten keihard regent, zitten wij gezellig binnen.

Een hoofdzin en een bijzin in een samengestelde zin noemen we onderschikking. Het voegwoord staat aan het begin van de bijzin: omdat, toen, terwijl, zodat, als, sinds enzovoort.

Onderschikking

Bij onderschikking zijn er twee volgordes mogelijk:

1 hoofdzin + bijzin: 

Ik bel je, zodra ik thuis ben.

2 bijzin + hoofdzin: 

Zodra ik thuis ben, bel ik je.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Schrijfopdracht

• Pak een van je schrijfopdrachten van de afgelopen weken.
• Zoek een voorbeeld van een enkelvoudige en een samengestelde zin.
• Zoek een voorbeeld van een nevenschikkende en een voorbeeld van een onderschikkende zin.

Oefenen

2.7 Grammatica zinsdelen

opdracht 1, 4, 8, 12

2.4 Schrijven

• Ik kan een interviewverslag schrijven.
• Ik weet hoe ik moet citeren.
• Ik kan gevarieerd schrijven.

   Opdracht 5

Bedenk samen drie open vragen bij het onderwerp 'online shoppen'

Stel elkaar om de beurt een van de drie vragen. Maak aantekeningen van de antwoorden die je krijgt.

Werk je aantekeningen uit tot een letterlijk interviewverslag. Gebruik dus citaten.

   Opdracht 6

Pak je  letterlijke interviewverslag (3 vragen aan Sinterklaas) erbij.

-Kies twee zinnen uit die je als citaat wilt behouden.

-Herschrijf je interview tot een samenvattend interviewverslag.

Welkom!

Wat gaan we vandaag doen?

• Grammatica - zinsdelen
• Schrijven 2.4

Fictie

• Ik kan uitleggen of een verhaal chronologisch verteld is.
• Ik kan de kenmerken van een historische roman benoemen.

Perspectief

De gebeurtenissen in een verhaal lees je altijd vanuit het standpunt/de ogen van iemand anders. Vaak is dit de hoofdpersoon, maar niet altijd. Het standpunt van vertellen heet het perspectief.

Er zijn verschillende perspectieven van waaruit een verhaal kan worden verteld.

Perspectief

ik-perspectief: je leest het verhaal vanuit een personage dat vertelt vanuit de ik-vorm.

hij/zij-perspectief: je leest het verhaal van uit een personage dat vertelt vanuit de hij- of zij-vorm.

auctoriaal perspectief: er is een verteller die alles van iedereen weet, je leest het verhaal dus niet vanuit een personage uit het boek.

Chronologie

Een verhaal heeft een bepaalde volgorde of opbouw. Sommige verhalen hebben een chronologische volgorde: de schrijver vertelt het verhaal in de volgorde waarin de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden.

Soms begint een schrijver zijn verhaal midden in de gebeurtenissen. Pas later vertelt hij wat er allemaal daarvoor is gebeurd. Het verhaal is dan niet-chronologisch opgebouwd.

Historische roman

Elk verhaal speelt zich af in een bepaalde tijd: in de toekomst, in het heden, enkele jaren geleden of bijvoorbeeld in de middeleeuwen. Soms is het niet meteen duidelijk, maar kun je het afleiden uit bijzonderheden in het verhaal.

Een historische roman bevat een verhaal dat zich in het verleden afspeelt. Vaak gaat het om echte gebeurtenissen of personen uit die tijd.

Samen lezen

Dertiendagh

blz 84 t/m 86

Vragen

1. In welke tijd speelt het verhaal zich ongeveer af?
2. Waar speelt het eerste gedeelte van tekst 1 zich af?
3. Van welk perspectief is hier sprake?