Vochtbalans

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Leerdoelen

Je kunt: 

1. Uitleggen welke functies water heeft in ons lichaam.
2. Beschrijven hoe water in het lichaam is verdeeld en wordt verplaatst.
3. Uitleggen hoe het lichaam de vochtbalans reguleert.
   
4. Verklaren welke zorg zinvol is bij (dreigende) afwijkingen in de vochtbalans.
   
5. Je kunt uitleggen hoe de vochtbalans van een zorgvrager gecontroleerd kan worden.

Het menselijk lichaam bestaat uit ...% water.

1. 30
2. 40
3. 60
4. 90

Water in het lichaam

Het lichaam bestaat voor ongeveer 60% uit water

• het meeste zit in de cellen (intracellulair)
• daarna volgen de weefsels (extracellulair)
• en dan het bloed

We kunnen maar max 3 dagen zonder water!

Functies van vocht

• Onderhoud van de gezondheid van lichaamscellen
• Transportsysteem
• Verwijderen van afvalstoffen
• Regeling van lichaamstemperatuur door zweten
• Het water beschermt je lichaam tegen schokken, weefsels zijn omgeven door water.

H13, bladzijde 144

Osmose

Veel waterverplaatsing:

1. Nieren: 180 liter voorurine => 1,5 liter urine
   
2. Darmen: 8 liter spijsverteringssap => 200 ml vocht in feces
   

Vochtverplaatsing door osmose

Semipermeabel = halfdoorlatend

Verlies van vocht

• Via de luchtwegen ( 300 - 400ml)
• Via urine (wisselend)
• Via ontlasting (100ml per keer - bij diarree kan het oplopen tot enkele liters)
• Via de huid (500ml per dag) 

Vochtbalans

Het lichaam houdt het waterpeil in evenwicht

• een vochtbalans bestaat uit een hoeveelheid ingenomen vocht en een hoeveelheid uitgescheiden vocht

Dus heel simpel; wat komt erin en wat gaat eruit.

Nieren regelen hoeveelheid vocht

Negatieve vochtbalans?

=> nieren produceren minder urine

Urine sterk geconcentreerd = donkergeel

Veel vocht in het lichaam?

=> nieren produceren meer urine

Urine waterig / kleurloos

Belangrijke hormonen regulatie vochtbalans:

Aldosteron zorgt dat de nieren natrium en vocht vasthouden en kalium met de urine afvoeren

ADH zorgt ervoor dat de nieren voldoende water vasthouden en niet te veel water loslaten.

Oorzaak overhydratie

1. Circulatiestoornissen (hartfalen)
   
2. Chronisch tekort aan eiwit in het bloed (ondervoeding, leverstoornis, nierziekten)
   
3. Nieren houden teveel vocht vast (slechte doorbloeding)

Behandeling overhydratie

Afhankelijk van oorzaak

1. Hartfalen: vochtafdrijvende middelen / plastabletten (diuretica)
2. Nierstoornissen: zoutbeperking
   
3. Oedeem in benen? Zwachtels / elastische kousen
   

Behandeling dehydratie

Vocht toedienen evt met glucose en zout

Gevaar = hypovolemische shock

Tekort aan volume

Sterke bloeddrukdaling

Organen krijgen te weinig bloed

Levensbedreigend!

Onmiddellijk vocht toedienen

Hypovolemische shock wordt veroorzaakt door een tekort aan volume in de bloedvaten. Dit kan gebeuren door ernstige inwendige of uitwendige bloedingen

vochtlijst bijhouden of wegen

Opdracht

Maak de verwerkingsopdrachten van pathologie HST 9, afwijkende vochtbalans 1 t/m 6