zwachtelen en bloedsomloop

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

de bloedsomloop

het lymfessysteem

Het Lymfesysteem​ is ook belangrijk:

Naast het bloedvatenstelsel speelt het lymfestelsel een belangrijke rol bij de afvoer van vocht en afvalstoffen uit het weefsel. Het lymfestelsel transporteert overtollig vocht en eiwitten terug naar de bloedsomloop. Als dit systeem niet goed werkt, kan er oedeem ontstaan.​

wat is oedeem

dat is vocht wat uit de bloedbaan treedt, door verschillende oorzaken.

wat is dan oedeem?

Oedeem is een moeilijk woord voor vochtophoping in je lichaam. Stel je voor dat je een spons hebt die te veel water opzuigt en helemaal vol zit. Dat gebeurt eigenlijk in je lichaam, maar dan in je huid of weefsels.

Het kan ervoor zorgen dat een plek, zoals je voeten, benen of handen, dikker wordt en een beetje opgezwollen aanvoelt. Soms voelt het zwaar, en als je erop drukt, blijft er even een deukje achter, net zoals in een kussen. Dit gebeurt vaak omdat het vocht niet goed weg kan door bijvoorbeeld een probleem met je bloedvaten of lymfevaten.

zwachtelen

ACT

ambulante compressie therapie

met korte rek zwachtels, mag 24u blijven zitten

dit gaan we in de les oefenen

lange rekzwachtels alleen door experts aangelegd worden,

 's nachts af

wat betekent ACT

slecht functionerende aders of onvoldoende werking van de spierpomp kunnen doorbloedingsstoornissen aan de benen veroorzaken. Het gevolg is dat het bloed moeizaam terugstroomt naar het hart. Een slechte doorbloeding van de benen geeft klachten, zoals een loom, zwaar en moe gevoel in de benen, prikkelingen en pijn. Naast deze subjectieve klachten kunnen er ook objectieve verschijnselen optreden. Het bekendste verschijnsel is oedeemvorming. De grote hoeveelheid vocht verergert de problemen in het vaatstelsel. Door de slechte doorbloeding kan op termijn ook een ulcus cruris ontstaan. Letterlijk betekent dit 'zweer aan het onderbeen'. Het wordt ook wel een open been genoemd. Het is een chronische wond die slecht of helemaal niet geneest.

Om de terugvloed van aderlijk bloed te bevorderen en de slagaderlijke doorbloeding in stand te houden, pas je ambulante compressietherapie toe. Deze therapie bestaat uit het uitoefenen van druk en bewegen.

lange rek zwachtels:

alleen door experts

zoals verpleegkundigen met een exytra scholing

wond vpk of fysiotherapeuten

Wanneer compressie zwachtelen?

- oedeem

-bescherming van wonden

- genezing van wonden

- na een spataderoperatie

- oppervlakkige en diep veneuze trombose

• Compressietherapie pas je onder andere toe bij:

o (preventie van) oedemen

• Compressie bij oedeem is een effectieve behandelingsmethode die helpt om de ophoping van vocht in het lichaam te verminderen en de circulatie te verbeteren. Oedeem ontstaat wanneer er te veel vloeistof in de weefsels vast komt te zitten, wat kan leiden tot zwelling, vaak in de benen, enkels of voeten. Compressie werkt door druk uit te oefenen op het getroffen gebied, wat verschillende mechanismen bevordert die de vochtophoping tegengaan

wonden

• Compressie helpt de bloedcirculatie te verbeteren, wat essentieel is voor de genezing van wonden. Door de juiste druk toe te passen, wordt de veneuze terugstroom bevorderd, wat betekent dat er meer zuurstof en voedingsstoffen naar de wond kunnen stromen.

Door de juiste druk uit te oefenen, kan compressie de wondgenezing versnellen. Dit komt doordat de gecontroleerde druk helpt om de weefsels beter samen te houden, de bloedcirculatie te verbeteren, en zwelling te verminderen. Het zorgt ervoor dat de wond zich onder de juiste omstandigheden kan herstellen, met een verminderd risico op complicaties.

• En bescherming van de huid tegen bijvoorbeeld stoten

spataderoperatie

• compressietherapie om bloedtoevoer te verbeteren

oppervlakkige en diep veneuze trombose

• Compressie helpt de veneuze terugstroom te verbeteren, zwelling te verminderen en het risico op het ontwikkelen van posttrombotisch syndroom te verlagen. 

Het is essentieel dat de compressiebehandeling wordt voorgeschreven door een arts, omdat de druk en het type compressie af moeten stemmen op de specifieke situatie van de patiënt.

Contra indicaties

• Huidaandoening
• Allergie voor de bestanddelen van de zwachtels of ander materiaal
• Bepaalde hartfalen/klachten/decomensatie cordis
• Totaal afgesloten diep veneuze systeem

 

Als bij een patiënt met decompensatio cordis ( hartfalen ) ACT wordt toegepast,

wordt het vocht uit de benen naar boven gestuwd in de buik, thoraxholte

en hoofd omdat het vocht wat niet uitgeplast kan worden beperkte ruimte

heeft. De druk in de thorax en het hoofd neemt toe met alle mogelijke

gevolgen van dien.

Door het toepassen van ACT bij een totaal afgesloten diep veneuze systeem

kan er alleen maar bloed in het been en niet meer eruit. Er ontstaat hevige

zwelling en stuwing, ook boven het ingezwachtelde gebied. Ook zal dit enorme

pijn veroorzaken bij de patiënt en uiteindelijk kunnen lijden tot necrose

belangrijk bij zwachtelen

begin met 1 been, wordt dit goed verdragen na 3 dagen andere been

therapietrouw

Aandachtspunten:

• Bij cliënten die starten met compressietherapie op beide benen: overleg met de behandelaar over het starten met één been. Het starten van compressietherapie kan zorgen voor een flinke hoeveelheid extra vocht dat door het hart moet worden rondgepompt. Dit kan hartfalen tot gevolg hebben, met name bij ouderen en cliënten met hartproblemen*. Als de cliënt het zwachtelen van één been goed verdraagt, kun je na twee tot drie dagen ook het andere been zwachtelen. Overleg met de behandelaar de keuze óf en aan welk been de compressietherapie wordt gestart. Benen met wonden kunnen voorrang hebben.

• Bij compressietherapie is therapietrouw belangrijk. Veel cliënten hebben moeite met het lang genoeg dragen van zwachtels en steunkousen en voldoende bewegen. De therapietrouw kan worden verbeterd door te luisteren naar de cliënt. Geef uitleg en moedig de cliënt aan. Ook het gebruik van de goede materialen en pijnbestrijding waar nodig ondersteunen therapietrouw.

Aandachtspunten

• Stevig en gelijkmatig zwachtelen
• Ongelijke druk -> negatief effect op circulatie
• gebruik buisverband of wattenrol
• Holtes in voet opvullen met watten (polsteren)
• Geen vouwen en rimpels
• Risicovolle handeling
• in het begin elke 24uur, later om de 3 dagen of 1 keer per week
• Hierna: steunkousen

wanneer het probleem verholpen is dan over op steunkousen bij bijv oedeem of trombose

Zwachtelen

Gevolgen verkeerd zwachtelen/ complicaties

• De inzet van compressietherapie is een risicovolle handeling. Onjuist gebruik kan leiden tot ischemie (zuurstoftekort in weefsel). Verslechterde wondgenezing, het ontstaan van wonden, pijn en weefselversterving zijn daar mogelijke gevolgen van.

soorten zwachtels

Niet-elastische zwachtels

Elastische zwachtels

( korte of lange rek zwachtels )

netverband

niet elastische, om een wondverband van je vinger heen, laat voorbeeld zien

elastische zwachtel zie afbeelding, laat voorbeeld zien als we die hebben

ook als voorbeeld de korte rekzwachtels die wij hebben

netverband bescherming infuusnaald

bak met zwachtels laten zien

demo

benodigdheden

watten verband of buisverband

2 zwachtels korte rek

tape om zwachtel vast te plakken

handen wassen

jasje aan

voet in 90 graden, voor je zetten op een krukje oid

eerst wattenverband en evt polsteren

begin met eerste zwachtel bij kleine teen,

Maak een slag midden over de voet.

je kijkt in de rol

Maak een slag 2/3 op de achillespees, 1/3 om de hiel. Zie afbeelding a.

Maak een slag 1/3 op de hiel, 2/3 onder de voet. Zie afbeelding b.

Maak een horizontale slag rond de enkel.

omhoog zwachtelen,

2 vingers onder de knie

Volg de vorm van het onderbeen met de zwachtel. Zie afbeelding c.

Zwachtel door tot onder de knie. In de knieholte moeten 1-2 vingers huid vrij blijven. Maak onder de knie een horizontale slag. 

dan zwachtel 2, ander kant op, begin bij grote teen

vastplakken en aan het eind

observeren en vragen 

afwijkende kleur van de tenen

pijnklachten door het zwachtelen