In deze les zitten 30 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
Inschattingsvraag:
Hoeveel spieren heeft een mens?
Gokje wagen? Schrijf het getal op het bord!
19.1 Bouw van pezen en spieren
Slide 1 - Tekstslide
Sterkste spieren van het lichaam zijn.....
Slide 2 - Woordweb
meer eiwit is niet altijd beter
newscientist nov2024 blz. 94
Slide 3 - Tekstslide
Bouw van
gewrichten
Botten/ Spieren
Pezen (spier=bot)
Banden (bot=bot)
Slide 4 - Tekstslide
Bouw van pezen
Pezen bestaan voornamelijk uit bindweefselcellen (fibroblasten) omgeven door veel tussencelstof: collageen (gemaakt door die bindweefselcellen).
Pezen kunnen een klein beetje uitrekken.
Pezen zijn nauwelijks doorbloedt.
Slide 5 - Tekstslide
Bindweefsel/ tussencelstof
collageen, elastine, reticuline, hyaluronzuur
collageen, lijmstof
collageen, kalk
nauwelijks
tussencelstof
Slide 6 - Tekstslide
Fibroblasten - gap junctions
Bindweefselcellen zijn door tussencelstof verder van elkaar verwijderd.
Om toch ‘informatie’ te kunnen uitwisselen (in de vorm van ionen/ secundaire boodschappers) staan deze cellen met eiwitkanalen – gap junctions – met elkaar in contact.
Slide 7 - Tekstslide
Fibroblasten - gap junctions
Slide 8 - Tekstslide
Een pees bestaat uit:
A
Botweefsel
B
Spierweefsel
C
Bindweefsel
D
Kraakbeenweefsel
Slide 9 - Quizvraag
Wat is de functie van een pees?
A
Beschermt de spier tegen beschadiging
B
Zorgt dat de spier niet uit elkaar valt
C
Aanspannen en ontspannen van de spier
D
Houd de spier aan het bot vast
Slide 10 - Quizvraag
Achillespees
De achillespees is de grootste pees in ons lichaam.
Tijdens het (hard)lopen spannen spieren zich samen en ontspannen. Bijvoorbeeld de kuitspier.
De achillespees wordt tijdens het lopen opgerekt en weer verkort.
Slide 11 - Tekstslide
Achillespees
1 2 3
1. De voet komt op de grond, de achillespees wordt een beetje in elkaar gedrukt (lichaamsgewicht)
Slide 12 - Tekstslide
Achillespees
1 2 3
2. De kuitspier trekt samen, de achillespees wordt opgerekt
Slide 13 - Tekstslide
Achillespees
1 2 3
3. Bij de afzet verkort de achillespees en komt energie vrij (veerenergie)
Slide 14 - Tekstslide
Soorten spieren
Skeletspieren
Gladde spieren
Hartspieren
Slide 15 - Tekstslide
Bouw skeletspieren
Spiervezel is opgebouwd uit samengesmolten spiercellen. Deze cellen hebben meerdere kernen.
Slide 16 - Tekstslide
Slide 17 - Tekstslide
Skeletspieren (dwarsgespreept)
Slide 18 - Tekstslide
Gladde spieren
Enkelvoudige, niet vergroeide cellen. Zit rond inwendige organen zoals darmen, blaas, bloedvaten, baarmoeder. Combinatie van kringspieren en lengtespieren (antagonisten).
Kunnen niet bewust worden aangestuurd.
Slide 19 - Tekstslide
Gladde spieren
Slide 20 - Tekstslide
Hartspieren
Dwarsgestreept spierweefsel met vertakkingen. Via Gap-junctions verbonden waardoor gecoördineerde samentrekking kan plaatsvinden.
Kunnen niet bewust worden aangestuurd.
Slide 21 - Tekstslide
Hartspieren
Slide 22 - Tekstslide
Tot welk soort spiervezel hoort de skeletspier
A
gladde spiervezel
B
dwarsgestreepte spiervezel
C
hartspiervezel
Slide 23 - Quizvraag
Wat geven de cijfers aan?
A
1-Dwarsgestreept
2-Hartspier
3-Gladde spieren
B
1-Hartspier
2-Gladde spieren
3-Dwarsgestreept
C
1-Gladde spieren
2-Dwarsgestreept
3-Hartspier
D
1-Hartspier
2-Dwarsgestreept
3-Gladde spieren
Slide 24 - Quizvraag
De spieren in je dunne darm bestaan uit
A
Glad spierweefsel
B
Dwarsgestreept spierweefsel
C
Hartspierweefsel
Slide 25 - Quizvraag
gecoördineerd samentrekken
Slide 26 - Tekstslide
De motorische eenheid (motor unit) bestaat uit het axon van één motorneuron en alle spiervezels die door dit axon worden geïnnerveerd. Een spiervezel wordt altijd maar door één motorneuron geïnnerveerd, dus als deze verbinding wordt verbroken, kun je de spier niet meer gebruiken.
FIJNE motoriek: veel motorische eenheden + weinig spiervezels per motorische eenheid in de spier.
GROVE motoriek: weinig motorische eenheden + veel spiervezels per motorische eenheid in de spier.
Slide 27 - Tekstslide
Zet de volgende woorden in de juiste volgorde van klein naar groot: filament - spier - spierbundel - spierfibril - spiervezel
Slide 28 - Open vraag
In dwarsgestreept spierweefsel vormt een groep spiervezels samen met een zenuwcel een motorische eenheid. Enkele beweringen over dwarsgestreept spierweefsel zijn: 1 In een spier die zich in het lichaam gedeeltelijk samentrekt, zijn alle spiervezels gedeeltelijk samengetrokken. 2 Een spiervezel die ontspannen is, verbruikt geen energie. 3 Een motorische eenheid heeft als geheel een prikkeldrempel.
Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?
A
alleen 1
B
1 en 2
C
alleen 3
D
2 en 3
Slide 29 - Quizvraag
Welke skeletspieren hebben de minste spiervezels per motorisch eenheid?
TIP: Bedenk wat de relatie is tussen het aantal spiervezels per motorische eenheid en de mate van fijne motoriek.