Cursus 5 woordsoorten- § 10 voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Introductie

Les over zinnen en zinsstructuur.

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik.

Herhaling samengestelde zinnen.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'nevenschikkend en onderschikkend voegwoord.''

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Wanneer - Over de tijd waarin het verhaal speelt

Hoe lang duurt het verhaal?

Wordt het verhaal verteld in de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvinden?

Waar zie je aan in welke tijd het verhaal speelt?

Gaat een stuk van het verhaal over de tijdsbeleving?

Gebeurt het verhaal lang geleden of nu?

Als het verhaal in een andere tijd speelt, zou je dan meer over die tijd willen weten?

Zijn er stukjes in het verhaal die lang duren, maar kort verteld worden?

Zijn er stukjes die kort duren, maar lang beschreven worden?

Als het verhaal lang geleden gebeurde, kan het dan nu nog gebeuren?

                                                                                        

                                                                                                Aidan Chambers

Planning derde periode:

Fictie (boek lezen)

Eigen keuze boek

Vragen van Aidan Chambers

Cursus 5 Grammatica (ws)

§2, 4, 6, 8, 10, 12 en 14 

Cursus 1 Meer dan lezen

§1 -7

Toetsen derde periode:

Fictie (boek lezen)

Podcast Inleverdatum 26 mei

Vragen van Aidan Chambers

Cursus 5 Grammatica (ws)

10 mei (2x)

Cursus 1 Meer dan lezen

Toetsweek 16 juni (3x)

olw  = onbepaald lidwoord                   een                    

blw  = bepaald lidwoord                       de/het

znw =  zelfstandig naamwoord: mensen, dieren, dingen, aardrijkskundige namen, eigen namen       

bn = bijvoeglijk naamwoord (geeft eigenschap of een toestand van een zn aan)               

st.bn = stoffelijk bijvoeglijk naamwoord: gouden

bw = bijwoord: Waar? -hier, daar. Wanneer? -dan, toen, morgen. Hoe? Waarom? Zegt iets over: bn, ww, een ander bw.

vz = voorzetsel: in, op, tijdens, gedurende (het feestje)

zww = zelfstandig werkwoord             100% ww : doet iets

hww = hulpwerkwoord                       <100% ww : hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen.

pers. vnw = persoonlijk voornaamwoord : zij, hij, ze, jullie, het (regent)

bez.vnw = bezittelijk voornaamwoord : mijn, jouw, jullie, ons

vr. vnw = vragend voornaamwoord: wie, wat welke, wat voor (een) (4)

aanw. vnw =  voornaamwoord: dit, dat, die deze/zulke, zo'n, dergelijke/dezelfde, hetzelfde, diezelfde, datzelfde, datgene

kww = koppelwerkwoord         100% ww : is iets

(9)zijn-worden-blijven-blijken-lijken-schijnen(heten-dunken-voorkomen)

onbep.hoofdtelw = onbepaald hoofdtelwoord : veel, sommige, alle

onbep.rangtelw = onbepaald rangtelwoord : middelste, laatste, zoveelste

bep.hoofdtelw = bepaald hoofdtelwoord : vier

bep.rangtelw = bepaald rangtelwoord : tweede

vw = voegwoord os.vgw = onderschikkend voegwoord: omdat, doordat, want enz.            

                                ns.vgw = nevenschikkend voegwoord: dus, en, maar, of en want (5) 

betr. vnw = betrekkelijk voornaamwoord : de jongen, die ... / het alarm, dat ...

onbep. vnw = onbepaald voornaamwoord : alles, elke, iedereen, (n)iemand, iets, niets, sommige(n), vele(n)

tussenw. = tussenwerpsel : jakkes, ah, oh, tsjongejonge       wed.vnw = wederkerende voornaamwoorden: me, ons, zich

wedig.vnw =wederkerige voornaamwoorden: elkaar, elkander, mekaar

Ik kan nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden (her)kennen:

Je hebt afgerond:

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 (On)bepaalde hoofd- en rangtelwoorden

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Je moet dus goed de zin in een andere tijd zetten.

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de winkel.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Benoem de zinnen (hoofdzin/bijzin)

1. Nederland heeft veel onderzoekers voortgebracht, maar dit was de grootste.

2. Rioolbuizen liggen vrij diep in de grond, want ze moeten een beetje aflopen.

3. Mensen lachen vooral omdat ze aardig willen doen tegen anderen.

4. Wetenschappers denken dat helium en waterstof uit de atmosfeer zijn verdwenen, doordat deze gassen erg licht zijn.

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevenschikkende (ns) zinnen zijn, of onderschikkende (os) zinnen.
  

Nevenschikking

verbindt:

*twee woorden: appels en peren

*twee woordgroepen:

leuke kinderen of vervelende kinderen

*Hoofdzin en hoofdzinnen




- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking verbindt:

- Hoofdzin + bijzin
- Bijzin + hoofdzin

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Een bijzin kan nooit zonder een hoofdzin!

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik.

Herhaling samengestelde zinnen.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'nevenschikkend en onderschikkend voegwoord.''

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

§10 Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Bekijk de volgende zin:

– Ik eet niet graag een Zeeuwse bolus of een koffiebroodje, want daarvan gaan je vingers plakken.

In deze zin zijn de woorden of en want voegwoorden. 

Een voegwoord verbindt:

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

twee woorden: aardrijkskunde of geschiedenis

twee woordgroepen: een nieuwe tentoonstelling en een lezing van Freek Vonk

twee zinnen:

– {Jongeren kijken vrijwel geen televisie}, maar {ze kijken wel filmpjes op TikTok}.

– {(Voordat Sarah naar Spanje emigreerde), heeft ze Spaans geleerd}.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Er zijn twee soorten voegwoorden:

Een nevenschikkend voegwoord (ns.vgw) verbindt meestal twee woorden, twee woordgroepen of twee hoofdzinnen:

– {hoofdzin Een tompouce is lekker}, maar {hoofdzin dit gebakje is lastig om te eten}.

Er zijn vijf nevenschikkende voegwoorden: 

dus, en, maar, of en want.

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Een onderschikkend voegwoord (os.vgw) verbindt meestal een bijzin met een hoofdzin.

– {hoofdzin Het treinverkeer naar Groningen is vrijdag ontregeld, (bijzin nadat onder het spoor bij Taarlo een bevergang werd ontdekt)}.

Onderschikkende voegwoorden zijn onder meer: aangezien, als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

Voegwoorden

1. Joris loopt altijd naar school, terwijl hij een elektrische fiets in de schuur heeft staan.

2. Omdat Joris slechts 5 minuten hoeft te lopen, heeft hij zijn fiets niet nodig.

3. Joris vindt lopen leuk en Joris houdt niet van fietsen.

Groen = hoofdzin

Rood = bijzin

Terwijl, omdat en en zijn niet benoemd -> dit zijn voegwoorden.

Nevenschikkende voegwoorden (ns.vw)
-> 2 hoofdzinnen

• en
• maar
• want 
• of
• dus

Onderschikkende voegwoorden (os.vw)
-> hoofdzin/bijzin

• aangezien
• als
• dat
• doordat
• terwijl
• toen
  
• omdat
• of

OF

Nevenschikkend: 

Ik ga naar de film   of    ik ga naar de bioscoop.

onderschikkend:

Ik weet niet   of   ik naar de film ga.

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik.

Herhaling samengestelde zinnen.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'nevenschikkend en onderschikkend voegwoord.''

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Ik (her)ken nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden:

Je hebt afgerond:

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 (On)bepaalde hoofd- en rangtelwoorden

De temperaturen in Rusland zijn in de winter extreem laag, maar in de zomer zijn ze extreem hoog.

Men moet de huid niet verkopen, voordat de beer geschoten is.

Daryl gaat op tijd naar bed, want hij moet morgen op.

Als ik mijn diploma heb behaald, ga ik de opleiding criminologie doen.

Toen we in Limburg op vakantie waren, hebben we de mergelgrotten bezocht.

Tien minuten stil lezen. Leg alleen je boek op tafel.

Planning van vandaag.

Kleine terugblik.

Herhaling samengestelde zinnen.

Uitleg Grammatica woordsoorten 'nevenschikkend en onderschikkend voegwoord.''

Klassikaal leerdoel check.

Aan het werk.

 

Wat gaan we doen vandaag?

Aan de slag (A2)

§10 voegwoord (blz. 224)

Opdracht 1, 2, 3 + 5  

Ik (her)ken nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

De volgende les doen we:

cursus 5 woordsoorten

§12 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord in een samengestelde zin.

Je hebt afgerond:

§2 herhaling jaar 1 (online)

§4 Aanwijzend en vragend voornaamwoord

§6 Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

§8 (On)bepaalde hoofd- en rangtelwoorden