9. beschrijven hoe een cel overbodig mRNA vindt en afbreekt
10. beschrijven hoe een cel ongewenst virus RNA vindt en afbreekt.
Slide 2 - Tekstslide
Hoeveelheid eiwit regelen
Je breekt gemaakte eiwitten af
Je blokkeert mRNA zodat er geen nieuwe eiwitten meer gemaakt kunnen worden (RNA interferentie)
Slide 3 - Tekstslide
Hoeveelheid eiwit regelen
Je breekt gemaakte eiwitten af
Slide 4 - Tekstslide
Eiwit afvalverwerking
Slide 5 - Tekstslide
Eiwit afvalverwerking
Proteasoom: eiwitcomplex dat eiwitmoleculen vernietigt.
Ubiquitine wordt (door enzymen) aan eiwitten gekoppeld die vernietigd moeten worden. Dit wordt herkend door het proteasoom: het eiwit wordt afgebroken en ubiquitine komt weer vrij. Kost energie.
Slide 6 - Tekstslide
Hoeveelheid eiwit regelen
Je blokkeert mRNA zodat er geen nieuwe eiwitten meer gemaakt kunnen worden (RNA interferentie)
Slide 7 - Tekstslide
RNA interferentie
RNA interferentie is het proces in een cel waarbij kleine stukjes RNA binden aan een mRNA molecuul waardoor translatie niet meer mogelijk is (ribosomen kunnen meer binden) en het mRNA molecuul kan worden afgebroken.
Slide 8 - Tekstslide
Remming en afbraak mRNA
Het is belangrijk dat mRNA in een cel na gebruik wordt geremd en afgebroken zodat de cel niet eindeloos hetzelfde eiwit blijft maken (ook nadat het gen al is uitgezet).
Dit gebeurt met behulp van miRNA (micro RNA)
Slide 9 - Tekstslide
miRNA
1. Primair mi-RNA (microRNA)
wordt gemaakt in de celkern
(transciptie) van de coderende
streng van een gen.
Slide 10 - Tekstslide
miRNA
2. miRNA heeft palindroom delen
die er voor zorgen dat er een
haarspeld vorm ontstaat
Slide 11 - Tekstslide
miRNA
2. miRNA heeft palindroom delen
die er voor zorgen dat er een
haarspeld vorm ontstaat
Slide 12 - Tekstslide
miRNA
3. miRNA verlaat de celkern
Slide 13 - Tekstslide
miRNA
4. Dicer knipt het primair miRNA in
stukjes ds miRNA
Dicer is een knip enzym dat
dsRNA kan knippen
dsRNA = double stranded RNA
ssRNA = single stranded RNA
Slide 14 - Tekstslide
miRNA
5. Helicase verbreekt dsRNA in
ssRNA
Slide 15 - Tekstslide
miRNA
6. Enkelstrengs miRNA bindt
aan RISC eiwit -> translatie stopt
(RISC: RNA-induced
silencing complex)
Slide 16 - Tekstslide
miRNA
7. Het RISC eiwit breekt het mRNA
af
Slide 17 - Tekstslide
RNA interferentie
Kan ook worden gebruikt om virus infecties te stoppen.
Slide 18 - Tekstslide
Remming en afbraak virus RNA
Het is belangrijk dat virus RNA wordt geremd en afgebroken zodat het maken van nieuwe virus-deeltjes stopt en de infectie onder controle kan worden gebracht.
Dit gebeurt met behulp van siRNA (small interfering RNA)
Slide 19 - Tekstslide
siRNA
1. Cel wordt geinfecteerd door
een RNA virus (ss of ds)
Slide 20 - Tekstslide
siRNA
2. (ss RNA wordt ds RNA)
Dit is nodig om nieuwe
virus deeltjes te maken dus
dit regelt het virus.
Slide 21 - Tekstslide
siRNA
3. De cel bemerkt de aanwezig-
heid van dsRNA en maakt
enzym aan: dicer
Slide 22 - Tekstslide
siRNA
4. Dicer knipt het dsRNA in
stukjes:
siRNA (small interfering RNA's)
Slide 23 - Tekstslide
siRNA
5. Helicase verbreekt dsRNA in
ssRNA
Slide 24 - Tekstslide
siRNA
6. Enkelstrengs siRNA bindt
aan RISC eiwit
Slide 25 - Tekstslide
siRNA
7. Bij binding van het siRNA
aan virusRNA knipt het RISC
eiwit het virus RNA -> inactief
Slide 26 - Tekstslide
Doel 18.4-1
8. Je kunt beschrijven hoe een cel eiwitten opruimt.
9. Je kunt beschrijven hoe een cel overbodig mRNA vindt en afbreekt
10. Je kunt beschrijven hoe een cel ongewenst virus RNA vindt en afbreekt.
Lesduur is: 50 min
