§8.5 - Rond je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§8.4 en §8.5 - Rond je cellen

8.4 Maken opdracht 14 en 16 (bldz 84) 

Nakijken 8.4 (zelfstandig)

Je leert hoe stoffen in en uit je cellen gaan,

hoe weefselvloeistof in je bloed komt en wat je lymfevatenstelsel doet. 

Programma

• Opening
• Herhalen stof
• Nieuwe stof
  
• Aan de slag, mogelijkheid tot vragen stellen.

Huiswerk

Lezen: 8.5

Maken: Opdrachten van 8.5 + nakijken

Lesdoelen

• Ik kan uitleggen hoe het lymfevatenstelsel   werkt; hoe stoffen in en uit cellen gaan, hoe weefselvloeistof in je bloed komt. 

• Ik kan het verschil aangeven tussen lymfe,   weefselvloeistof en bloedplasma

Wat weet jij van het lymfestelsel?

0

Hoe gaan stoffen in en uit je cellen?

Rode bloedcellen: zuurstofvervoer. In haarvaatjes laten de rode bloedcellen zuurstofdeeltjes los.
Die komen in het plasma.
Daarin zit nu glucose en zuurstof.
Dit plasma lekt door mini-gaatjes in de haarvatwand naar buiten : weefselvloeistof (vloeistof rondom je cellen).

Via weefselvloeistof kan er glucose en zuurstof bij de cellen komen. 

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

1. Via lymfe vaten. 

lymfevaten: kleine kanaaltjes in weefsels. Hebben piepkleine gaatjes in de wand. Hierdoor stroomt weefselvloeistof.

Lymfe = weefselvloeistof in lymfevaten.

Lymfevaten: lijken op aders, want: kleppen, slappe wand en lage druk in de vaten. Lymfe stroomt door je lichaam tot onder je sleutelbeenderen. Daar: weer in je bloed. (ong. de helft)

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

2. Via haarvaten

Andere helft van de weefselvloeistof: terug naar het bloed in de haarvaten.

Wat doet je lymfestelsel?

• Lymfevaten (kleine kanaaltjes in weefsels) voeren lymfe naar de lymfeklieren / lymfeknopen.

• Hier wordt het lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers.

• Dit wordt gedaan door de witte bloedcellen. 

Dus...

Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.
De bekendste: keelamandelen.
Andere lymfeklieren : in liezen, oksels ,hals. 

Witte bloedcellen veel ziekteverwekkers bestrijden?-> lymfeklier kan opzwellen / pijn doen.
(bijv. bij verkoudheid of keelontsteking-> pijn bij slikken door gezwollen lymfeklieren in hals.)

8.5 Maken

Bladzijde 88

3, 4, 6, 9, 11 en 12

Leg in het kort uit hoe het lymfevatenstelsel werkt