Taalverzorging H4

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Taalverzorging H4 Formuleren

H4 Formuleren

4.1 Duidelijk formuleren
Een tekst is duidelijk geformuleerd als er geen misverstanden over de inhoud kunnen ontstaan.

Tips voor duidelijk formuleren

• vermijd te lange of moeilijke woorden
• formuleer kort en bondig
• formuleer zo veel mogelijk positief
• wees concreet
• gebruik geen afkortingen

H4 Formuleren

4.2 Tekstverbanden
Je publiek volgt je verhaal beter als je aangeeft wat het verband is tussen je alinea’s. Deze verbanden geef je aan met signaalwoorden. 

Signaalwoorden

Signaalwoorden

H4 Formuleren

4.3 Verwijzen

Met verwijswoorden verwijs je naar andere woorden.

Verwijzen: wees duidelijk wie/wat je bedoelt

De juf gaf Lisa haar proefwerk terug. Ze was tevreden met het resultaat.
???
De juf gaf Tom zijn proefwerk terug. Hij was tevreden met het resultaat.

De juf gaf Tom zijn proefwerk terug. Ze was tevreden met het resultaat.

Verwijzen: met wie/waarmee, over wie/waarover

Naar mensen verwijs je met voorzetsel + wie
Mijn mentor, met wie ik heb overlegd, vindt mijn voorstel goed.

Naar dieren verwijs je met waar + voorzetsel
Het voorstel, waarover we spraken, is aangenomen.

4.4

Veelgemaakte fouten

- verkeerde verwijswoorden

- incongruentie

- foutieve inversie

Het kistje, ... staat, is een erfstuk van mijn opa.
die of dat?

Er is niets .... ik niet weet.
dat/wat?

De klasgenoten ..... ik heb gepraat, zijn al klaar.
waarmee/met wie

De docent heeft ... een mooi cijfer gegeven.

1. hun
2. hen

De stagebegeleider heeft ... een e-mail gestuurd

1. hun
2. hen

De kleinste kinderen zijn blij dat Sinterklaas weer in het land is. ... zetten massaal hun schoen.
zij/hun

1. zij
2. hun

De werkplaatschef heeft .... geïnstrueerd.

1. hun
2. hen

4.4Als onderwerp en persoonsvorm beide enkelvoud of beide meervoud zijn, spreek je van congruentie.

Formule-ringsfout

Incongru-entie

Staat er in deze zin een congruentiefout?
Tijdens de survivaltocht in de Ardennen waren, zonder dat iemand het doorhad, een groep jongeren verdwaald in de bossen.

1. ja
2. nee

Staat er in deze zin een congruentiefout?
Het aantal werknemers van 65 jaar of ouder op het moment van pensionering, zijn de laatste vijftien jaar verdubbeld.

1. ja
2. nee

4.5 Inversie =

• Een 'normale' hoofdzin begint  met het onderwerp en daarna komt de persoons vorm. "Ik loop naar huis." 
• Als de zin begint met een bijwoordelijke bepaling (Gisteren, In de gym, Sportend, Met mijn vriend enz.) dan komt de persoonsvorm eerst en daarna het onderwerp. "In de gym heb ik 75 kilo gelift." Dit is ook goed!

Formule-

ringsfout:

Onjuiste

inversie

Staat er een inversiefout in de volgende zin:
Om twaalf uur 's nachts gaat het bowlingcentrum bij ons om de hoek dicht en dan moeten alle bezoekers uit het pand zijn.

1. ja
2. nee

Welke inversiefout staat in de volgende zin:
Het regende de hele middag en we hebben dus niets kunnen doen.

Foutieve samentrekking 

De woorden hebben niet dezelfde vorm 

Je tas is hier en de jassen daar.​

Onderwerp tas is enkelvoud, onderwerp jassen is meervoud. Juist is: ​

Je tas is hier en de jassen zijn daar.​

Formule-ringsfout:

Foutieve

samentrekking

Woorden weglaten mag als...

- Ze dezelfde grammaticale functie hebben

- Ze dezelfde betekenis hebben

- Ze hetzelfde getal hebben

Sinterklaas had acht bier en een mijter op.

1. foutieve samentrekking
2. goede samentrekking

betekenisverschil, bier ophebben(opgedronken hebben) is iets anders dan 'een mijter ophebben', op het hoofd.

De docent leidde het nieuwe onderwerp in en de leerlingen om de tuin.

1. foutieve samentrekking (grammaticaal verschil)
2. goede samentrekking
3. foutieve samentrekking (betekenisverschil)
4. geen samentrekking

betekenisverschil, een onderwerp inleiden (introduceren) is iets anders dan iemand om de tuin leiden (misleiden).

In de toetsweek worden er lange en korte toetsen afgenomen.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking

in beide situaties gaat het om toetsen die worden afgenomen, hetzelfde getal dus

Ik moet en zal slagen dit jaar, want ik wil echt niet blijven zitten.

1. geen samentrekking
2. foutieve samentrekking
3. goede samentrekking

ja want ik moet en ik zal, dezelfde grammaticale functie

Aan de slag

- Maken van H4 Taalverzorging:

4.1 opdr. 1 t/m 4

4.2 opdr. 1, 2 & 4

4.3 opdr. 1, 2, 3, 5 & 6