KuBv CvK hfst 8 en 9

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

oogluikend toneel en dans

H8 Toneel en drama

Cultuur van de Kerk

Accenten binnen de kerk

religieus drama in en buiten de kerk;

houding van de kerk ten opzichte van dans;

Kunst en religie, levensbeschouwing

− Heilsgeschiedenis (Bijbel): schepping; zondeval; geboorte, leven, sterven en opstanding van

Christus; laatste oordeel.

− Liturgie en kerkelijk jaar: cyclus (kerst, pasen, pinksteren, kerst).

− Religieuze volkscultuur; pelgrimages, heiligenverering (wonderen), relieken

Kunst en vermaak

− Ontwikkeling vanuit liturgisch drama binnen de kerk naar religieus drama buiten de kerk, met

inbegrip van kluchtige elementen en spektakel (bijvoorbeeld omkeringsfeesten, mysteriespelen,

passiespelen en mirakelspelen).

− Wereldlijk vermaak tijdens religieuze feesten: processies, (doden-) en andere dansen, kermissen en

jaarmarkten.

− Ontstaan en verbreiding van riddercultuur aan de hoven vanaf twaalfde eeuw: liedcultuur,

gezelschapsdans en spelen (bijvoorbeeld Le jeu de Robin et Marion).

− Commentaar, spot en humor in de kunsten (bijvoorbeeld marginalia, Carmina Burana).

In de Middeleeuwen is er haast geen toneel. Het gene wat er is aan toneel is religieus. In veel van deze stukken speelt de dood een rol. Waarom zou dat zijn. Leg je antwoord uit.

Mirakelspelen

Het wagenspel

Het passiespel

Het Jeu d'Adam

Mysteriespelen

Dit spel heeft geen statisch decor maar dynamisch. Het beweegt door de stad heen en is in meerdere steden te gebruiken. Elke praalwagen beeld een scene uit uit het verhaal.

Mirakel --> toevoeging van verhalen van heiligen

Bijbelverhaal + verhaal heilige

Allegorie met verwijzingen naar hoe te leven

Deze stukken gaat over het leiden en de dood van Christus.

Wordt rondom Pasen opgevoerd.

Een van de eerste stukken in de volkstaal.

Basis zijn een aantal Latijnse responsoria uit de mis

Gesproken dialogen zijn in het Frans

Al vroeg breidde men de teksten van de eredienst uit met tropen en sequenties. Dat was ter opluistering. Zo ontstonden ook klaagliederen. Een bekende is het Planctus Mariae klaaglied van Maria die lijst bij het zien van haar gestorven zoon. Dergelijke klaagliederen waren alleen traditie bij het overlijden van belangrijke personen. Wat zou naast verfraaiing van de liturgie nog een doel zijn geweest om dit planctus op te voeren in de eredienst? Tekstboek blz 64 Liturgisch drama

simultaan

chronologisch

Op volgorde van scene en tijd

Verschillende scene's door elkaar heen. Deze scene's worden tegelijkertijd gespeeld door acteurs

• Een theaterstuk met als doel het publiek te amuseren en aan het lachen te maken.

• - Klucht = toneelstuk over alledaagse dingen met veel grappige situaties. Bedoeld om het publiek te laten lachen

Opgevoerd door reizend gezelschap in de volkstaal.

Klucht of sotternieen

Hofdans

• Scheiding tussen hoofse dans en volksdans. Hoofse dans vereist kennis etiquette + bepaalde technische dansvaardigheden
• Hoofse dans = gezelschapsdans sociale aspecten (ontmoetingen, plezier) van belang
• Balletti; ruimtelijk en theatraal

H9 Dans

Cultuur van de Kerk

Met gewoon toneel maar zeker met dans had de kerk weinig op. Leg uit waarom de kerk niet veel van dans moest hebben. Tekstboek pagina 70

Op de afbeelding hiernaast zie je een voorbeeld van cirkeldans. Dit schilderij laat het zien als volksdans rondedans. Iets waar de kerk niet achterstond. Toch werd er wel cirkeldans toegepast in de kerk. Waar legde uit waarom de kerk deze cirkeldans goedkeurde als dansvorm.

Leg het begrip dodendans uit en hoe brengt Tim Burton dat in beeld in het filmfragment.

Hofdans

Hofdans

• tussen de gangen door
  
• vermaak elite

Opbouw:

• Basse danse
  
• Moresca (verzamelnaam volksdansen oorsprong in het spaans)
  
• verdere ontwikkelingen...

• langzaam
• ceremonieel

a

• beweeglijker dan de basse dance
• nog steeds ceremonieel

b

• beweeglijk
• sprongen

c

Dankjewel voor het meedoen!

Je kunt de les altijd nog even afronden met de vraag "Wat was er nieuw voor jullie in deze les, hoe denken jullie nu over fotograferen?"