Workshop FAS

• maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 2

Wat weten jullie al van FAS?

FAS

Foetaal Alcohol Syndroom

FAS

Een kind met FAS kan problemen hebben met groeien en met de hersenen. Dit komt omdat zijn of haar moeder tijdens de zwangerschap alcohol heeft gedronken. De alcohol komt in de bloedsomloop van de moeder en wordt via de placenta doorgegeven aan de bloedsomloop van de baby. Ook een kleine hoeveelheid alcohol kan tot FAS leiden. 

Alcohol is een giftige stof, die ook 'teratogene' effecten kan hebben.
Wat zijn teratogene effecten ook alweer?

Teratogeen komt uit het Grieks: teras = monster, gennan = voortbrengen.

ANTWOORD = 'Het veroorzaken van afwijkingen bij de foetus' 

IQ FAS

Iemand met FAS heeft gemiddeld een lager IQ (60). Toch kan het ook voorkomen dat iemand met FAS een hoger IQ heeft.

Symptomen FAS 

In vergelijking met een gezonde baby, heeft een baby met FAS: 

• Een kleiner schedel met minder groeven
• Een kleinere hoofdomtrek
• Vaak een lager geboortegewicht

Een baby met FAS heeft een kleiner schedel met meer groeven in vergelijking met een gezonde baby.

1. Juist
2. Onjuist

Gezichtsafwijkingen FAS

- Smalle oogspleet

- Afgevlakt neusgootje

- Dunne bovenlip

- Plat middengezicht

- Wipneus

Lichamelijke kenmerken

• Afwijkende prikkelgevoeligheid: overgevoeligheid voor aanraking, geluid en fel licht.
  
• Tics en/of dwangmatige handelingen of bewegingen. 
• Slaapproblemen, met name moeite met in- en doorslapen.
  
• Epilepsie.
  
• Verstoorde spijsvertering en allergieën voor voedingsstoffen.
  
• Hoge pijngrens.
  
• Auditieve en visuele verwerkingsproblemen.

Overige symptomen

Kinderen met FAS hebben vaak leerproblemen:

•  slechte verwerking van informatie
• moeite met rekenen
• slechte beoordeling van situaties
• weinig emotionele controle

Ook spraakproblemen komen voor. De sociale en emotionele ontwikkeling blijven achter              gedragsproblemen.

Kinderen met FAS kampen vaker met epilepsie.

1. Juist
2. Onjuist

Onjuist: ze kampen vaker met een spraakstoornis en hebben moeite met rekenen.

Bij een taalstoornis heeft het kind moeite met het leren van de taal. Een spraakstoornis heet ook wel een articulatiestoornis.

Diagnose FAS

Op basis van kenmerken op drie gebieden:

•  Vertraagde groei: o.a. lager geboortegewicht, kleine hoofdomtrek.
  
• Gezichtsafwijkingen: afgeplat gezicht, lage oren, kleine kin.
• Neurologische afwijkingen: bijvoorbeeld slechte spiercoördinatie, hyperactiviteit of autistisch gedrag.

Een kleine hoofdomtrek is een kenmerk van een kind met FAS op het gebied:

1. Vertraagde groei
2. Gezichtsafwijkingen
3. Neurologische afwijkingen
4. Dit is geen kenmerk van een kind met FAS

Diagnose FAS

FAS wordt dus gediagnostiseerd als er sprake is van groeiachterstanden, specifieke gezichtskenmerken en neurologische schade. Een diagnose wordt vrijwel altijd gesteld in een multidisciplinair team. Als niet alle kenmerken worden gevonden, spreekt men van kinderen met foetale alcoholeffecten (FAE).

Wanneer spreekt men van kinderen met foetale alcholeffecten (FAE)?

1. Als ouders nog in de ontkenningsfase zitten.
2. Als de effecten verdwijnen naarmate het kind ouder wordt.
3. Als niet alle kenmerken worden gevonden.
4. Als niet zeker is dat alcohol de oorzaak is.

Gevolgen FAS

• Vaak: niet zonder begeleiding kunnen wonen
• Psychische klachten
  
• Schoolverlating
  
• Aanvaringen met justitie, gevangenisstraf
• Psychiatrische opname 
• Seksuele afwijkingen
• Alcohol- en drugsproblemen

Gevolgen FAS

Problemen kunnen nog bestaan op volwassen leeftijd. FAS heb je namelijk je leven lang. Net als alle andere vormen van hersenbeschadiging. De problemen verschillen per levensfase. Doordat de hersenen al in een vroeg stadium van de ontwikkeling zijn beschadigd, kun je het zien als een vorm van aangeboren hersenletsel.

FAS is iets anders als aangeboren hersenletsel.

1. Juist
2. Onjuist

Behandeling

De behandeling bij het kind bestaat uit het verminderen van de kenmerken. Bijvoorbeeld door begeleiding door een logopedist en een fysiotherapeut. Bij moeite met leren kan speciaal onderwijs helpen. Het kind kan hulp krijgen bij het leren omgaan met andere mensen (sociale vaardigheden).

Voor problemen met zien, horen, de nieren en het hart is soms een behandeling mogelijk.

Mogelijkheden

• Wanneer FAS tijdig gediagnosticeerd wordt en er tijdig de juiste ondersteuning en begeleiding geboden wordt, verbeteren de vooruitzichten van het kind aanzienlijk. 
• Wanneer er preventief meer aandacht uitgaat naar voorlichtingen omtrent alcoholgebruik tijdens de zwangerschap, kan FAS voorkomen worden.

Ondersteuning en begeleiding

• veel begeleiding en supervisie
• structuur
•  'rust, reinheid en regelmaat'
• onderwijs: veel structuur en ondersteuning
• hulp bij plannen tijd, agenda, geld en sociale leven
• opvoedingsondersteuning

Het wordt aangeraden om een kind met FAS speciaal onderwijs aan te bieden.

1. Juist
2. Onjuist

Ondersteuning en begeleiding

Wat betekent de hersenschade voor het functioneren van de jongere? Waarmee heeft de jongere op dit moment de meeste problemen? Depressiviteit, vereenzaming, leerachterstanden, of verkeerde vrienden? Verslaving en/of gedragsproblemen? Hoe gaat het thuis? Hebben de ouders ondersteuning nodig? Doordat FAS op zoveel terreinen problemen kan geven is een goede aanpak ervan heel belangrijk.

Ondersteuning en begeleiding

De overgang naar meer zelfstandigheid in werk en eigen leefomgeving moet zorgvuldig worden gepland en voorbereid. Als de ingewikkelde periode van puber naar volwassenheid op een goede manier kan worden begeleid dan blijkt dat de jong volwassenen met FAS rond de leeftijd van 25-30 jaar zich volwassener gaan gedragen, met meer begrip voor hun beperking en het kunnen accepteren van hulp en begeleiding.

VRAGEN?

Bedankt voor het luisteren naar- en meedoen aan deze workshop.