H1. par. 2 Ongelijkheid en emancipatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Ongelijkheid en emancipatie 

Aan het eind van de les kun je

Uitleggen wat er word bedoelt met censuskiesrecht

UItleggen wat Liberalen zijn 

UItleggen wat we bedoelen met een districtenstelsel

Wie mocht er na 1848 de leden van de Tweede kamer kiezen?

1. Alle inwoners van Nederland
2. Alle mannelijke inwoners van Nederland
3. Alle inwoners van Nederland die voldoende belasting betaalden.
4. De Provinciale Staten

IN DE GRONDWET VÓÓR 1848

IN DE GRONDWET VANAF 1848

Vrijheid van godsdienst

Vrijheid van meningsuiting

Vrijheid van onderwijs

Vrijheid van drukpers

Vrijheid van vereniging en vergadering

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar 1848?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welke landen horen bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden?

1. Nederland, België en Luxemburg
2. Nederland, Luxemburg en Spanje
3. België en Luxemburg
4. Nederland, België en Duitsland

Welk land wilde Luxemburg kopen in 1867?

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Nederland

De Luxemburgse kwestie ging over:

1. onschendbaarheid van de koning
2. het recht van initiatief
3. het recht van amendement
4. ministeriële verantwoording

Situatie grondwet na 1848

• Er was sprake van Censuskiesrecht. Alleen mensen die belasting betalen (dus rijke mannen) mogen stemmen
• Vrouwen hebben nog geen stemrecht dus alleen rijke mannens stemmen
• Ongeveer 11% van de mannen mag maar stemmen 
• 
  

Liberalen

Veel rijke mannen stemmen voor hun eigen club -> andere rijke mannen 

Hierdoor kregen de liberalen de overhand in het parlement en dus de macht

Situatie grondwet na 1848

• Naast Censuskiesrecht was er ook een Districtenstelsel

• Elk district kiest zijn eigen

     vertegenwoordiger voor

     het parlement → Voor elk district is
      er een zetel in de 2e kamer 

maak de volgende opdrachten

1.2 

opdr. 1 tm 6

2.2 Het kiesrecht breidt zich uit 1848-1887

aan het eind van de les kun je uitleggen

Waar de Socialisten voor strijden

Waar liberalen voor strijden

Wat confessionelen zijn 

 DRIE POLITIEKE GROEPEN

• LIBERALEN: vrijheid staat centraal

• SOCIALISTEN: iedereen is gelijk, regering moet zorgen voor betere leef- en werkomstandigheden van de arbeiders

• CONFESSIONELEN: geloof is belangrijk (protestanten en katholieken)
  

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkeren helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen  (vooral protestanten)

Liberalen

• 1885: Liberale Unie
  

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• "hogere burgerij": advocaten, dokters, rijke handelaren
  

• Rechts in de politiek

Liberalen 

• vrijheid van burgers  
• eigen verantwoordelijkheid van burgers
• Overheid moet zich zo min mogelijk met de samenleving bemoeien 
• vrije economie
• Belangrijk persoon: Thorbecke
• partij: Liberale Unie

Protestanten

• 1879: A.R.P.: Kuyper

• "kleine luyden" : boeren, arbeiders, kleine winkeliers

• kiesrecht voor het mannelijke hoofd van het gezin

Katholieken

• Protestantisme was het officiële geloof in Nederland

• Katholieken achtergesteld
• 1926: Schaepman: R.K.S.P.
• Limburg, Noord-Brabant
  

Confessionelen

• Protestanten: 

 partij ARP, 

belangrijk persoon: Abraham Kuyper

• Katholieken:

partij RKSP

belangrijk persoon: Herman Schaepman

Socialisten

• 1894: S.D.A.P.
  
• Troelstra
  
• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

socialisten

• opkomen voor de arbeiders
• vakbonden en stakingen
• geen klassenverschil
• Overheid moet zorgen voor de burgers
• partij: SDAP
• belangrijk persoon: Pieter Jelles Troelstra en Domela Nieuwenhuis.

maak de opdrachten

1.2 

7 tm 12

doel:

aan het eind van deze les ken je de volgende begrippen:

• caoutchouc artikel
• emancipatie
• verzuiling
• schoolstrijd

Caoutchouc-artikel

1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

caouthcouc-artikel 

kiesrecht geven aan mensen die een bepaald bedrag aan huur betalen of een bepaald inkomen hadden. Hierdoor konden steeds meer mensen gaan stemmen

 

Gevolg : 1913 : 65% mannen mag stemmen 

Emancipatie

tweede helft 19e eeuw: arbeiders, protestanten en katholieken voelen zich achtergesteld 

ze willen gelijke rechten - Emancipatie 

Zuilen

Mensen voelen zich alleen thuis in eigen groep

Daarom heeft elke club ( bvb socialisten of protestanten ) zijn eigen vereniging

verzuiling

Een samenleving die verdeeld is in groepen met een politieke of godsdienstige overtuiging.

De schoolstrijd

Belangrijk conflict over het onderwijs

Openbaar vs Bijzonder  onderwijs

ik vind het belangrijk dat je de school mag kiezen die bij je past?

eens

oneens

ik vind dat mensen met een bepaald geloof hun eigen school mogen kiezen

eens

oneens

ik vind dat er alleen maar 1 soort school mag zijn: openbaar onderwijs

eens

oneens

ik vind dat als je naar een katholieke, protestante of islamitische school wil je dit zelf moet betalen

eens

oneens

ik vind dat religie niet thuis hoort op een school

eens

oneens

Openbaar Onderwijs

Openbare scholen

Onderwijs volgens vaste staatsregels

Staat betaalt wel

Bijzonder Onderwijs

Katholieke en protestante scholen

Onderwijs volgens regels eigen godsdienst 

Staat betaalt niet

schoolstrijd

de overheid betaalt niet alleen het openbaar onderwijs maar ook het bijzonder onderwijs

noem 1 aspect/factor waardoor de ongelijkheid veranderde eind 19e en begin 20e eeuw

KEIHARD AAN HET WERK

Afmaken paragraaf 2

Begrippen uit deze les

• Liberalisme
• confessionelen
• socialisme
• censuskiesrecht
• caoutchouc artikel
• districtenstelsel
• emancipatie
• verzuiling
• schoolstrijd

Personen uit deze les

• Thorbecke
• Abraham Kuyper
• Herman Schaepman
• Domela Nieuwenhuis
• Pieter Jelles Troelstra

Jaartallen uit deze les

• 1848
• 1879
• 1887

Schrijf 1 ding op wat je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen