11.1 eigenschappen en chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

11.1     

        en 

        eigenschappen

11.1 leerdoelen

• Wat zijn erfelijke eigenschappen
• Kan het fenotype veranderen
• Waar zit de informatie voor je eigenschappen
• Hoe zitten de eigenschappen op de chromosomen
• Hebben alle organismen evenveel chromosomen

11.1 Begrippenlijst

• eigenschappen-erfelijke eigenschappen-fenotype 
• aanleg
• chromosomen-DNA-chromosomenkaart-geslachtschromosomen
• Gen-genotype
• genoom

Erfelijke eigenschappen (DNA) liggen in chromosomen

Kijk eens naar elkaar!

• Welke eigenschappen zie je?
  
• Eigenschappen zijn kenmerken die bij een soort hetzelfde zijn (die alle mensen hebben)
  
• Er is variatie in eigenschappen: verschillende
    verschijningsvormen of fenotype 
           
  Iemands fenotype voor haarkleur is bijvoorbeeld bruin
            Of mijn fenotype voor oogkleur is bruin 

Michael Jackson:

zelfde genotype, maar zijn fenotype verandert

cel-celkern-chromosomen-DNA-gen

Meisje of jongen?

• 46 chromosomen

• 22 paar chromosomen even lang

• Het 23e paar chromosomen   

     vormt de geslachtschromosomen

• 2 gelijke =                   XX= meisje
• 1 groot + 1 klein =      XY= Jongen

 chromosomenkaart /  karyogram

Chromosomen

• Eigenschappen kunnen worden doorgegeven met DNA. 
  
•  DNA zit in je chromosomen in de celkern van elke cel
• 46 chromosomen bij de mens in lichaamscellen.
  
• Altijd in paren van twee in lichaamscellen (2n)
  
• In geslachtscellen 23 chromosomen, niet in paren (n)
  

Gen

• Een gen is een stuk van het DNA dat de informatie bevat
  
•   voor 1 eigenschap.
  
• Op een chromosomenpaar zitten dezelfde genen
  
• Alle genen op alle chromosomen samen noem je het genotype
  
• Het genoom van een organisme zijn alle chromosomen en
  
•   genen bij elkaar
  

Aan het werk

Maak opdracht 2,5,7,9,11,14,16,17,19,20,24