2. Stofeigenschappen start voeding leerling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Welkom vandaag 

Planning vandaag

• Vragen?
• Huiswerk inleveren opdracht 1. Witte stoffen uit de supermarkt
• Herhalen theorie stofeigenschappen
  
• Voorbereiding voor practicum
  
• Voedingsstoffen
• Aan de slag met de poster
• Huiswerk

Neem plaats  volgens de plattegrond

Nodig pen en papier

Ingeleverd door  (er missen best veel!)

Stofeigenschappen

Gezond, lijkt op....

Let op stofeigenschappen zijn uniek, 

ze veranderen niet!

Stofeigenschappen

Herhaling en nieuw stof

Onderwerpen en opdrachten

Opdracht in duo's

	Opdracht	Inleveren	Datum
Stofeigenschappen	Witte producten uit supermarkt	Tabel met daarin de uitwerking van opdracht 1, aangevuld met de stofeigenschappen uit opdracht 2.	vrijdag 1 maart
Voedingsstoffen	Poster van mond tot kont	Zie ItsLearning	woensdag 13 maart
Snelheid	Meetbrief snelheid	Zie ItsLearning	Woensdag 27 maart
Afsluitend	Toets

Planning 1t

In de ene fles zit water in de andere fles benzine

Vraag 1. Noem een eigenschap die ze beide hebben.

Vraag 2. Noem een eigenschap waarin ze verschillen

Denk eerst zelf na, overleg dan met je buur. 

Wanneer de timer afloopt geeft de spinner 

iemand de beurt. Buur mag helpen!

Welke eigenschappen hoort bij welke stof?

a. Ijzer	1. Bruin, geleidt geen stroom, niet brandbaar
b. zand	2. doorzichtig, brandbaar, niet breekbaar
c. water	3. smaakloos, kleurloos, doorzichtig
d. olie	4. glimmend, geleid stroom, grijs
e. plastic	5. geel doorzichtig, brandbaar, heeft smaak

Minuutje nadenken dan geef ik de beurt

Welke eigenschappen hoort bij welke stof?

a. Ijzer	4. glimmend, geleid stroom, grijs
b. zand	1. Bruin, geleidt geen stroom, niet brandbaar
c. water	3. smaakloos, kleurloos, doorzichtig
d. olie	5. geel doorzichtig, brandbaar, heeft smaak
e. plastic	2. doorzichtig, brandbaar, niet breekbaar

Stofeigenschappen

De eigenschappen waaraan je een stof kan herkennen noemen we stofeigenschappen.

Ze zijn specifiek vóór die ene stof! Op basis daarvan kunnen stoffen worden onderscheiden.

Stofeigenschappen:

• Brandbaarheid
• Geur
• Kleur
• Smaak
• Fase (bij Tk)
  

• Geleiding van elektriciteit
• Dichtheid
• Kookpunt
• Smeltpunt
• Oplosbaarheid in water
  

Stofeigenschappen veranderen niet

Geen stofeigenschappen

Vorm/ massa                                                        Volume

Dichtheid

Herkennen stoffen

Zodat:

Weten waarvoor ze geschikt zijn

Gebruiken voor een ontwerp veiligheid

Mogelijke gevaren

Elke stof heeft een unieke combinatie van eigenschappen

Vaak meerdere eigenschappen nodig om stof te herkennen

Practicum

1. Oplosbaarheid in water
2. Indicatoren: stoffen waarmee een andere stof kan worden aangetoond
3. Chemische reactie(s)

(Water) oplosbaarheid 

Thee is een heldere oplossing

Een suspensie is een troebel mengsel van een vaste stof in een vloeistof.

Helder: thee                               Troebel:  sinaasappelsap, verf, melk

Indicatoren

pH of zuurgraad

Endotherme en exotherme reactie

Endotherme reactie: energie nodig. Het kost energie om de reactie op gang te houden

Voorbeeld, ijsblokjes in frisdrank. De frisdrank wordt koud, geeft energie af, deze wordt opgenomen door ijsblokjes die smelten.

Het wordt koud.

Exotherme reactie: als het eenmaal draait geen extra energie nodig.
Branden hout, kernsplijting van uranium; vaak ontstaat warmte.

Chemische reactie

Krijtpoeder met azijn levert gasbelletjes op

Practicum

Werk veilig, lang haar in een staart, labjas en bril

Spatelpuntjes        Toevoegen oplosmiddel: 2 vingers hoog                  Zwenken

1 keer indicator toevoegen:

2 druppels joodoplossing of

10 druppels rode koolsap of

Lees goed!

1t: 27 februari

1y: 29 februari

TOM1: 1 maart

Voedingsmiddelen en vertering

Leerdoelen voedingsstoffen

Je leert

• wat het verschil is tussen voedingsmiddelen en voedingsstoffen
  
• de zes voedingsstoffen 
• welke functies de verschillende voedingsstoffen hebben
  
• in afbeeldingen de verschillende organen herkennen die betrokken zijn bij de vertering
  
• de algemene functie van het spijsverteringstelsel

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

Voedingsstoffen zijn hele kleine stukjes uit ons voedsel wat ons lichaam voor verschillende doeleinden gebruikt.
Ze zitten in voedingsmiddelen, die je hier rechts ziet.

Plantaardig of dierlijk ?

Plantaardig of dierlijk ?

Check besproken stof

                               Hand omhoog                       Handen over elkaar

Vraag

Een fles cola is een voorbeeld van een...

Hand omhoog	Voedingsstof
Handen overelkaar	Voedingsmiddel

Vier groepen voedingsstoffen

Er zijn vier hoofdgroepen voedingsstoffen.

1. Bouwstoffen
2. Brandstoffen
3. Reservestoffen
4. Beschermende stoffen. 

Route

• Mondholte 

• Slokdarm 

• Maag 

• 12-vingerige darm 

• Dunne darm 

• Dikke darm

• Endeldarm

Maak een digitale poster

Beschrijf de weg van 'mond tot kont' die de door jou gekozen lunch aflegt.

De informatie verwerk je in een digitale poster. 

Bepaal welke bruikbare voedingsstoffen het lichaam uit de door jou gekozen voedingsmiddelen kan halen, hoe en waar deze worden afgebroken en opgenomen.

Zie ItsLearning

Eisen aan de poster

• Je leerdoelen biologie moeten herkenbaar zijn in de poster
  
• Gebruik/maak duidelijke afbeeldingen
  
• Benoem welke voedingsstoffen er in je lunch zitten en waar je lichaam deze voor gebruikt. 
• Verwerk hierbij de ‘tabel voedingsstoffen’ in de poster, deze is te vinden bij de bronnen.
  
• Geef informatie over de volgende verteringsorganen:
  
• mondholte, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, endeldarm
• Benoem wat de lever en de alvleesklier met de spijsvertering te maken hebben 

Zie ItsLearning

Huiswerk

Voorbereiden practicum van donderdag 29 februari.

Lezen, leren en oefenen stofeigenschappen met bijbehorende bronnen.

Lezen, leren en oefenen stofeigenschappen en voedingsstoffen

Werken aan opdracht van mond tot kont

Bouwstoffen en Brandstoffen

Bouwstoffen zorgen voor groei, herstel en ontwikkeling.

sporters en bodybuilders gebruiken dit veel om meer spieren te krijgen. Of pubers in de groei!

Brandstoffen gebruik je om energie van te krijgen. Jouw lichaam verbrandt deze stoffen zodat je kunt bewegen of leren.

Reservestoffen en beschermende stoffen

Reservestoffen worden opgeslagen in jouw lichaam totdat deze het nodig heeft. 

Beschermende stoffen zorgen ervoor dat je lichaam gezond blijft. 

Zes groepen voedingsstoffen

Er bestaan zes soorten voedingsstoffen.

Deze zijn allemaal te plaatsen in de verschillende groepen die we net behandeld hebben.

Eiwitten

Eiwitten dienen als bouwstoffen en brandstoffen. 

Ze zitten veel in vlees, vleesvervangers en eieren.

Koolhydraten

Koolhydraten dienen als brandstof, maar worden soms gebruikt als bouwstof of reservestof.

Vetten

Vetten zijn een hele goede brandstof, maar worden snel opgeslagen als reservestoffen.

Water

Water is de belangrijkste bouwstof voor het lichaam en water speelt een belangrijke rol bij het vervoeren van andere stoffen in het lichaam.

Mineralen

Mineralen in ons lichaam zijn vooral bouwstoffen en beschermende stoffen. Het zijn zouten, bijvoorbeeld Calcium (voor je botten) of Natrium.

Vitaminen

Vitaminen zijn de belangrijkste beschermende stoffen. 

Er zijn er erg veel en zorgen dus dat je gezond blijft.

Een overschot aan reservestoffen zorgt ervoor dat je...

1. Dikker wordt
2. Dunner wordt

Koolhydraten zijn een voorbeeld van...

1. Voedingsstoffen
2. Voedingsmiddelen

Druiven zijn een voorbeeld van...

1. Voedingsstoffen
2. Voedingsmiddelen

Welke van de volgende voedingsstoffen zijn een voorbeeld van beschermende stoffen?

1. Mineralen
2. Koolhydraten
3. Vitaminen
4. Eiwitten

Welke van de volgende voedingsstoffen zijn een voorbeeld van bouwstoffen?

1. Mineralen
2. Water
3. Vitaminen
4. Eiwitten

Welke voedingsstof zorgt ook voor het vervoer van andere stoffen door het lichaam?

1. Eiwitten
2. Koolhydraten
3. Vitaminen
4. Water

Wat zijn de belangrijke voedingsstoffen?

1

2

3

4

5

6

Energie

Opbouw nieuwe cellen

Belangrijke voedingsstoffen

1. Koolhydraten (zetmeel en suikers)

2. Vetten

3. Eiwitten

4. Water

5. Vitaminen

6. Mineralen

Energie

Opbouw nieuwe cellen