2. Stofeigenschappen start voeding 6 7 maart

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Welkom vandaag 7 maart

Planning vandaag

• Planning
• Testen kennis/huiswerkcheck
• Verder met stofeigenschappen

Neem plaats  

Nodig pen en papier

Een stofeigenschap

Géén stofeigenschap

Kleur

Geur

Massa

Smaak

Hardheid

Dichtheid

Volume

Vorm

Dezelfde eigenschap die water en benzine hebben is

Verschillende eigenschappen van water en benzine is

Je kunt een stof herkennen aan bepaalde eigenschappen. Alleen niet elke eigenschap is een stofeigenschap.

Maak de zinnen kloppend.

In de supermarkt kun je suiker kopen. Een pak suiker weegt één kilo en smaakt zoet. Het gewicht van het pak suiker is .................... stofeigenschap en de zoete smaak is .................... stofeigenschap.

geen

wel een

Maak de zin kloppend.

........................................ is een stofeigenschap, omdat 

........................................ per eenheid van .........................................

altijd hetzelfde is.

volume

de massa

dichtheid

Leg uit!
Waarom is massa geen stofeigenschap?

In de ene fles zit water in de andere fles benzine

Vraag 1. Bedenk een eigenschap die ze beide hebben.

Vraag 2. Bedenk een eigenschap waarin ze verschillen

Invullen op de volgende dia's

Geen stofeigenschappen

Vorm/ massa                                                        Volume

Volume

600 g

Wat heb je aan deze kennis?

Leerdoelen: je leert

• wat een indicator is
• het verschil tussen zuur en zuur
• voorbeelden van indicatoren: rode koolsap voor de zuurgraad en joodoplossing voor zetmeel
• wat een oplossing en wat een suspensie is
• dat er bij reacties gas kan ontstaan
• het verschil tussen een endotherme en exotherme reactie

Herkennen stoffen

Zodat:

Weten waarvoor ze geschikt zijn

Gebruiken voor een ontwerp veiligheid

Mogelijke gevaren

Elke stof heeft een unieke combinatie van eigenschappen

Vaak meerdere eigenschappen nodig om stof te herkennen

Practicum

1. Oplosbaarheid in water
2. Indicatoren: stoffen waarmee een andere stof kan worden aangetoond
3. Chemische reactie(s)

(Water) oplosbaarheid 

Thee is een heldere oplossing

Een suspensie is een troebel mengsel van een vaste stof in een vloeistof.

Helder: thee                               Troebel:  sinaasappelsap, verf, melk

Indicatoren

pH of zuurgraad

Endotherme en exotherme reactie

Endotherme reactie: energie nodig. Het kost energie om de reactie op gang te houden

Voorbeeld, ijsblokjes in frisdrank. De frisdrank wordt koud, geeft energie af, deze wordt opgenomen door ijsblokjes die smelten.

Het wordt koud.

Exotherme reactie: als het eenmaal draait geen extra energie nodig.
Branden hout, kernsplijting van uranium; vaak ontstaat warmte.

Chemische reactie

Krijtpoeder met azijn levert gasbelletjes op

Check

Indicatoren.
Met de rode kool sap kun je de zuurgraad bepalen

1. Waar
2. niet waar

Bij een exotherme reactie is warmte nodig.

1. Waar
2. niet waar

Krijtpoeder in water is een voorbeeld van een suspensie

1. Waar
2. niet waar

Wanneer een joodoplossing aan zetmeel wordt toegevoegd wordt de oplossing rood

1. Waar
2. niet waar

Huiswerk

voor donderdag, 13 maart

Bestuderen [M3] Wat zijn stoffen op ItsLearning

Boekje Herkennen van stoffen blz 11 t/m 15; blz 16 bekijken,

deze gaan we 7 maart samen maken.

En

Bedenk 3 witte stoffen met stofeigenschappen waarop ze getest kunnen worden. 

Doorlezen 

                                                                                                                               en alle bronnen!

Welkom vandaag 14 maart

Planning vandaag

• Planning
• Testen kennis/huiswerkcheck
• Stofeigenschappen 
• voorbereiding praktijk (morgen)
• Voedingsmiddelen

Neem plaats  

Nodig pen en papier

stofeigenschap

geen stofeigenschap

volume

massa

dichtheid

smeltpunt

poeder

elastisch

goed oplosbaar in water

temperatuur

fase bij kamertemperatuur

kleur

geur

Zijn onderstaande eigenschappen wel of geen stofeigenschap?

Stofeigenschap

Geen stofeigenschap

Smaak

Geur

Vloeibaar

Brandstof

Oplosbaarheid

Plastic

Practicum

Werk veilig, lang haar in een staart, labjas en bril

Spatelpuntjes        Toevoegen oplosmiddel: 2 vingers hoog                  Zwenken

1 keer indicator toevoegen:

2 druppels joodoplossing of

10 druppels rode koolsap of

Lees goed!

14 maart

Nooit 2 keer of vaker

Voedingsmiddelen en vertering

Leerdoelen voedingsstoffen

Je leert

• wat het verschil is tussen voedingsmiddelen en voedingsstoffen
  
• de zes voedingsstoffen 
• welke functies de verschillende voedingsstoffen hebben
  
• in afbeeldingen de verschillende organen herkennen die betrokken zijn bij de vertering
  
• de algemene functie van het spijsverteringstelsel

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

Voedingsstoffen zijn hele kleine stukjes uit ons voedsel wat ons lichaam voor verschillende doeleinden gebruikt.
Ze zitten in voedingsmiddelen, die je hier rechts ziet.

Plantaardig of dierlijk ?

Plantaardig of dierlijk ?

Vier groepen voedingsstoffen

Er zijn vier hoofdgroepen voedingsstoffen.

1. Bouwstoffen
2. Brandstoffen
3. Reservestoffen
4. Beschermende stoffen. 

Route

• Mondholte 

• Slokdarm 

• Maag 

• 12-vingerige darm 

• Dunne darm 

• Dikke darm

• Endeldarm

Bouwstoffen en Brandstoffen

Bouwstoffen zorgen voor groei, herstel en ontwikkeling.

sporters en bodybuilders gebruiken dit veel om meer spieren te krijgen. Of pubers in de groei!

Brandstoffen gebruik je om energie van te krijgen. Jouw lichaam verbrandt deze stoffen zodat je kunt bewegen of leren.

Reservestoffen en beschermende stoffen

Reservestoffen worden opgeslagen in jouw lichaam totdat deze het nodig heeft. 

Beschermende stoffen zorgen ervoor dat je lichaam gezond blijft. 

Zes groepen voedingsstoffen

Er bestaan zes soorten voedingsstoffen.

Deze zijn allemaal te plaatsen in de verschillende groepen die we net behandeld hebben.

Eiwitten

Eiwitten dienen als bouwstoffen en brandstoffen. 

Ze zitten veel in vlees, vleesvervangers en eieren.

Koolhydraten

Koolhydraten dienen als brandstof, maar worden soms gebruikt als bouwstof of reservestof.

Vetten

Vetten zijn een hele goede brandstof, maar worden snel opgeslagen als reservestoffen.

Water

Water is de belangrijkste bouwstof voor het lichaam en water speelt een belangrijke rol bij het vervoeren van andere stoffen in het lichaam.

Mineralen

Mineralen in ons lichaam zijn vooral bouwstoffen en beschermende stoffen. Het zijn zouten, bijvoorbeeld Calcium (voor je botten) of Natrium.

Vitaminen

Vitaminen zijn bouwstoffen en de belangrijkste beschermende stoffen. 

Er zijn er erg veel en zorgen dus dat je gezond blijft.

Een overschot aan reservestoffen zorgt ervoor dat je...

1. Dikker wordt
2. Dunner wordt

Koolhydraten zijn een voorbeeld van...

1. Voedingsstoffen
2. Voedingsmiddelen

Druiven zijn een voorbeeld van...

1. Voedingsstoffen
2. Voedingsmiddelen

Welke van de volgende voedingsstoffen zijn een voorbeeld van beschermende stoffen?

1. Mineralen
2. Koolhydraten
3. Vitaminen
4. Eiwitten

Welke van de volgende voedingsstoffen zijn een voorbeeld van bouwstoffen?

1. Mineralen
2. Water
3. Vitaminen
4. Eiwitten

Welke voedingsstof zorgt ook voor het vervoer van andere stoffen door het lichaam?

1. Eiwitten
2. Koolhydraten
3. Vitaminen
4. Water

Wat zijn de belangrijke voedingsstoffen?

1

2

3

4

5

6

Energie

Opbouw nieuwe cellen

Belangrijke voedingsstoffen

1. Koolhydraten (zetmeel en suikers)

2. Vetten

3. Eiwitten

4. Water

5. Vitaminen

6. Mineralen

Energie

Opbouw nieuwe cellen