H4-TH3-BS hh

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica

Basisstof 5

Speciale mannieren van overerven

Vandaag

Gaan we je kennis op halen over kruisingsthema's:

• monohybride overerving
• X-chromosomale overerving
• meerdere allelen (bloedgroepen) overerving

Gaan we verder met speciale manieren van overerving

• letale factoren
• gekoppelde overerving

Huiswerk was 

kijk ter herinnering even naar de onderstaande filmpjes: 

• monohybride overerving
  
• bloedgroepen overerving = meerdere allelen
  
• X-chromosomale overerving
  

Verkort stappenplan

1. Lees de vraag goed! -> Bepaal over welke eigenschap het gaat.
   
2. Check het type vraagstuk: monohybride, X-chromosomaal, meerdere allelen, letale factor, etc. 
3. Wat is dominant en welke recessief? 
4. Welke genotype van welke individuen weet je?
5. Check de vraag!
6. Maak het kruisingsschema en berekeningen.
7. Check de vraag en beantwoord deze. 

Wat is een typisch kruisingsschema voor een monohybride overerving?

1. 
2. 
3. 
4. 

monohybride overerving

• overerving van 1 eigenschap
  
• 1 betrokken genenpaar

X-chromosomale overerving

• Overerving van genen eigenschappen die op het geslachtschromosoom liggen.
  

Meerdere allelen overerving

• Overerving met 1 gen maar meerdere varianten van het gen, bijvoorbeeld bloedgroepen.
  

Wat voor type overerving is dit?

Bij fruitvliegjes is het allel voor een rode oogkleur X^a en een witte oogkleur X^A.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde

Wat voor type overerving is dit?
Een bruine labradorreu (bb) en zwartharige labradorteef (BB) krijgen 2 zwarte labradorpuppies.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde

Wat voor type overerving is dit?
Een man met bloedgroep O verwekt een kind bij een vrouw met bloedgroep AB.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde

Thema 3 Genetica

overerven

Vraag 57? (vraag vorige les)

Voor het begrip eerst even een filmpje over letale factoren. 

Vraag 57? (vraag vorige les)

De acteur Peter Dinklage (zie de afbeelding) heeft de erfelijke aandoening achondroplasie (dwerggroei). Daardoor is hij slechts 1,35 m lang. Door een gestoorde kraakbeenvorming en groeischijf in de lange pijpbeenderen heeft hij gedrongen ledematen en een normale rompgrootte. Achondroplasie erft autosomaal dominant over en is letaal bij embryo’s die homozygoot zijn voor de eigenschap.

Een man en een vrouw, beiden met de aandoening achondroplasie, krijgen samen een kind.

a) Hoe groot is de kans dat dit kind geen achondroplasie heeft?

b) Hoe groot is de kans dat het kind de aandoening heeft?

c) Hoe groot is de kans op een miskraam?

Verkort stappenplan

1. Lees de vraag goed! -> Bepaal over welke eigenschap het gaat.
   
2. Check het type vraagstuk: monohybride, X-chromosomaal, meerdere allelen, letale factor, etc. 
3. Wat is dominant en welke recessief? 
4. Welke genotype van welke individuen weet je?
5. Check de vraag!
6. Maak het kruisingsschema en berekeningen.
7. Check de vraag en beantwoord deze. 

vragen? 

Gekoppelde overerving

overerving van 1 eigenschap waarbij 2 genen zijn betrokken

zelfde chromosoom -> gekoppelde genen

verschillende chromosomen -> onafhankelijke overerving

huiswerk:

opdracht 58-60 

lees basisstof 5

leerdoelen opdracht  

feedback formulier

Tot donderdag!