Muziek Cultuur van het Moderne

Moderne muziek
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
KunstMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4-6

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 6 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Moderne muziek

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat weet je nog over het expressionisme in de beeldende kunst?

Slide 2 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Leerdoelen aan het eind vd les weet je:
o Weet je aan de hand van welke begrippen je muziek kan beschrijven;
o Kan je kenmerken noemen van muziek voor 1900 (zodat je weet hoe kunstenaars breken met de traditionele kunstregels)
o Ken je een aantal moderne componisten;
o Kan je kenmerken noemen van moderne muziek;
o Kan je uitleggen wat atonaliteit,
o Je kent de volgende begrippen: atonaliteit, (twaalftoonsmuziek), 

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 4 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Dit laatste schilderij van Mondriaan werd in 1997 gekocht, mbv de Nederlandsche bank, voor 37 miljoen dollar van eigenaar 
S. Newhouse, New York. Tegenwoordig hangt het in het Kunstmuseum in Den Haag.

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat weet jij over
moderne muziek?

Slide 6 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

Wat zijn de
muzikale middelen?

Slide 7 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

Muzikale middelen:
Toonhoogte
Toonduur (maat/ritme)
Tempo
Dynamiek
Klankkleur
met deze vormgevingsmiddelen creëren componisten muziekstukken, composities.

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De muziek aan het begin van de 20e eeuw was erg vernieuwend ten opzichte van muziek uit de periode vóór 1900...

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Moderne muziek
1900-1950
Muziek
vóór 1900
Tonale muziek
veel dissonanten
atonaliteit
duidelijke harmonie en melodie
1
2
3
4

Slide 10 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 11 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Voor 1900
----------------------------------
Tonale muziek/Tonaliteit 
(er zit een grondtoon in de muziek die voor samenhang zorgt)

Er is een duidelijke melodie en harmonie in de muziek 
(je herkent de structuur in de muziek, het voldoet aan je verwachtingen)
1900- 1950
----------------------------------
Het tonale systeem werd losgelaten...vernieuwing!
- Veel dissonanten
- Atonaliteit
- Melodie kent geen logisch verloop/ grote sprongen/ fragmentarisch
-Klankkleur: andere 'instrumenten' of bijzondere combinatie
- 12 toonsmuziek 
- Jazzmuziek

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Introductie op vraag
De stroming van het expressionisme ontwikkelt zich vooral in Duitsland ook in de muziek. De componist Arnold Schönberg is een belangrijke vertegenwoordiger. De gedichtencyclus Pierrot Lunaire van Albert Giraud zet hij op verzoek van de sopraan Albertine Zehme op muziek. 

Bekijk de video: Enthauptung uit Pierrot Lunaire 
van Arnold Schönberg. 
>>>

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 14 - Video

Deze slide heeft geen instructies

De term expressionisme wordt gebruikt voor muziek met bijzondere kenmerken.
Noem voor zowel tekst als muziek twee kenmerken die terug te vinden zijn in het videofragment.

Slide 15 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

In dit fragment wordt gebruik gemaakt van 'Sprechgesang', een veelgebruikte zangvorm in expressionistische muziek. Deze zangvorm lijkt wel op spreken, waardoor komt dat?

Slide 16 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Er moet zeer vaak gerepeteerd worden voor dit stuk, tot 200x zelfs. Ook dat garandeert niet dat er geen fouten in de uitvoering zitten. Ook voor de zangeres is het een moeilijk stuk.

Geef twee redenen waarom het ook voor de zangeres een moeilijk stuk is.

Slide 17 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Welke twee kenmerken horen bij jazzmuziek?
A
Blue note
B
Dissonanten
C
Improvisatie
D
Atonaliteit

Slide 18 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 19 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Hoe noem je in de blues/jazz een noot die onzuiver begint en naar de juiste hoogte glijdt?
A
dissonant
B
blue note
C
syncope
D
grondtoon

Slide 20 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat is het effect van een syncope in de jazzmuziek?
A
het klinkt somber
B
er kan hierdoor geïmproviseerd worden
C
je kan het makkelijker meezingen
D
Door verschuiving van ritmische accenten gaat het swingen

Slide 21 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 22 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Veel avant-gardekunstenaars voelen zich verwant aan jazz en de jazzmusici. Dat heeft niet alleen te maken met de muziek die verfrissend nieuw is, maar ook met hun visie op ‘echte’ kunst.

Geef, buiten de muziek, hiervoor een verklaring. Noem vier zaken.
Bekijk videofragment 1. Jazzmuziek ontstaat in New Orleans en heeft verschillende bronnen.
Noem drie bronnen van de jazzmuziek.

Slide 23 - Open vraag

Antwoord
Jazz is direct wat veel expressionisten aanspreekt: jazz wordt als regel niet uitgeschreven. De musici zijn veelal autodidact en niet academisch geschoold. Jazz en aanverwante muziek hebben deels hun wortels in Afrika. Afrikaanse kunst is in die tijd een inspiratiebron voor veel expressionisten en kubisten. Jazzmuziek komt deels tot stand door te reageren op medemusici. Er is veel improvisatie. De muziek heeft lak aan academische regels. De ‘blue note’, een kenmerk van jazz, is bijvoorbeeld een bewust ingezette valse noot. Jazz en ragtime hebben een bedenkelijke reputatie bij de conservatieve, burgerlijke bourgeoisie. Juist tegen die groep zet de avant-garde zich sterk af.
Antwoord
: Jazz is een combinatie van:
- West-Afrikaanse ritmes;
- Vroege blues/hollerin’;
- Ragtime ;
- Negrospirituals;
- Franse marsmuziek.

Slide 24 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Bron
Rond 1900 komen klassieke musici in verzet tegen de oplaaiende ragtime rage die de V. S. overspoelt. Ze voelen zich bedreigd. "De dagen van ragtime zijn geteld[. . . ] we betreuren het dat ook maar iemand zich verbeeldt dat ragtime ook maar van het geringste muzikaal belang is. Het was een populaire beweging in de verkeerde richting. 

"Dit schrijft een Amerikaans muziektijdschrift. De Amerikaans Federatie van Musici geeft zijn leden het advies geen ragtime te spelen: "De musici weten wat goed is en als de mensen dat niet weten, dan moeten we ze het leren. 

"Ook in Europa is ragtime een rage. Jazz en charleston, de bijbehorende dans zijn ongekend populair bij de jeugd, tot ontzetting van ouders en opvoeders. Nederlandse musici en componisten scharen zich achter de Amerikaanse visie: jazz is rotzooi en rommel uit de achterbuurt.
Naar De Wilde jaren: een eeuw jeugdcultuur, Utrecht 2000.

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bekijk videofragment 2 en lees de brontekst.

Jazz en ragtime hebben in die tijd een zeer bedenkelijke reputatie bij de burgerij. Pas na de Tweede Wereldoorlog worden beiden in Europa echt geaccepteerd. Ook de bijbehorende dansen worden als onfatsoenlijk beschouwd.
Geef daarvoor twee redenen.



Slide 26 - Open vraag

Antwoord
Jazz en ragtime ontstaan in de achterbuurten van grote steden. Jazz en ragtime worden vooral gespeeld in bordelen en kroegen. Het is ‘zwarte’ muziek en daar moet de burgerij niets van hebben. De dansen zijn voor die tijd erg lichamelijk en tamelijk wild, wat ongepast wordt gevonden.
Antwoord


Het naziregime vindt jazz ook een ongewenste vorm van muziek en een vorm van ‘entartete Kunst’, maar dat om andere redenen.
Geef een reden waarom de nazi’s jazz verboden.

Slide 27 - Open vraag

Jazz is niet cultuureigen voor het Duitse volk/geen ‘Blut und Boden’, maar van Afrikaanse origine. Jazz wordt gezien als een uiting van een primitieve cultuur.