4 H Thema 7 Ecologie B 1 & 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7: Ecologie

Basisstof 1 & 2: Ecoloog aan het werk 

De organisatie niveaus van ecologoie

www.youtube.com

Waar denk jij aan bij het woord ecologie?

Leerdoelen

Je kan uitleggen:

Wat het verschil is tussen biotisch en abiotisch

Welke biologische niveaus worden bestudeerd

Wat emergente eigenschappen zijn

Ecologie

De relaties tussen organismen en hun milieu

- Milieu heeft invloed op organismen

- Organismen hebben invloed op milieu en andere organismen

Ecologie

Voorbeelden van relaties:

Planten hebben zonlicht nodig

Een wolf eet een prooi

Milieufactoren

In 2 groepen in te delen:

Biotische factoren: invloeden uit de levende natuur

Abiotische factoren: invloeden uit de levenloze natuur

Abiotische en biotische factoren van invloed op een watervlo

Dynamiek van een ecosysteem 

In een ecosysteem is er sprake van dynamiek.

Dit betekent dat de aantallen van de aanwezige soorten sterk kan wisselen doordat de abiotische factoren ook wisselen. Denk maar aan de temperatuur.

Als er sprake is van een evenwicht dan schommelen de waardes tussen vaste punten

Een ecosysteem kan ook van karakter veranderen; bijvoorbeeld een sloot dat een bos wordt.

Er kunnen ook twee stabiele evenwichten mogelijk zijn.

De relatie tussen twee evenwichten

De relatie tussen twee evenwichten wordt vaak aangeduid met een balletje

In een dal ligt het balletje stabiel. 

Een klein duwtje brengt het balletje in beweging maar het komt altijd weer terug in het dal.

De relatie tussen twee evenwichten

Lieveheerstbeestje eet bladluis

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Lieveheerstbeestje drinkt water

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Voortplanting lieveheerstbeestje

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Lieveheerstbeestje vliegt

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Lieveheerstbeestje weggejaagd door mieren

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Sluipwesp legt eitjes in lieveheerstbeestje

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Lieveheerstbeestje legt eieren

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Overwinteren lieveheerstbeestje (lage temperatuur)

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Schimmelinfectie op lieveheerstbeestje

1. BIOTISCH
2. ABIOTISCH

Organisatieniveaus

Organismen zijn levend.

Dankzij allerlei organen in hun lichaam.

Organen zijn bestaan uit groepen levende cellen.

Het is maar op welk niveau je kijkt!

Organisatieniveaus

Biologen kijken op verschillende niveau's hoe organismen werken.

4 = organisme

Eronder zit:

5= orgaanstelsel

6= orgaan

7= weefsel

8= cel

9= celorganel

10= molecuul

Niveaus ecologie

1. Individu

2. Populatie

3. Levensgemeenschap

4. Ecosysteem

Emergente eigenschappen

• ‘Het geheel is meer dan de som der delen’ Aristoteles (384-322 v.Chr.)
  
• Emergente eigenschappen = eigenschappen, welke op een hoger organisatieniveau verschijnen en op het een daaronder liggend niveau niet te zien zijn.
  

Emergente eigenschappen

• Lopen / zingen kun je wel waarnemen bij een organisme. Maar niet op een kleiner niveau. Bijvoorbeeld op celniveau/ orgaanstelselniveau.
• De meiose kun je waarnemen op het niveau cel, maar niet op het niveau populatie.
  
• Klimaatverandering kun je waarnemen binnen een ecosysteem, maar niet op niveau van de celorganel; bladgroenkorrel

Videovraag

Bekijk de video over het jagen van dolfijnen op de volgende dia

en beantwoord daarna een open vraag over de video.

Het samen jagen op vis is een emergente eigenschap bij dolfijnen.
a. Tot welk organisatieniveau hoort deze eigenschap?
b. Waarom is het een emergente eigenschap?

Begrippen

Levengemeenschap: Verschillende populaties in een gebied

Biotoop:

Alle abiotische factoren

Individu

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem