Stijlfiguren en perspectief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Stijlfiguren

Vertelinstanties

De theorie vind je terug in de reader.

Deze theorie moet je kunnen toepassen op een gedicht. De theorie kan ook terugkeren in het examen (beeldspraak/stijlfiguren herkennen in teksten en effect ervan benoemen). 

Stijlfiguren

Maken een tekst mooier, fraaier;

Bepaalde manier van iets zeggen/iets uitdrukken;

LET OP: GEEN stijlfouten!

Eufemisme, understatement, hyperbool

Eufemisme: verzachtende uitdrukking (om een pijnlijke situatie te verzachten, of om te voorkomen dat je iemand kwetst).

• 'Een deel van het personeel zal moeten afvloeien.' of 'Hij moest zijn hond laten inslapen.'

Understatement: afzwakking die versterkt door de context (geschreven) of de toon (gesproken).

• 'Kijk naar die dikke auto. Zij heeft wel een paar centen' (je bedoelt: 'Zij is rijk'.)

Hyperbool: overdrijving om iets nadruk te geven.

• Ben je er eindelijk: ik heb uren op je staan wachten!

Spot: ironie, sarcasme, cynisme

Ironie: milde spot. Je wilt mensen niet met opzet kwetsen. Je zegt het tegengestelde van wat je bedoelt. Je merkt aan de overdreven toon dat de spreker het niet ernstig, maar ironisch meent.

• 'Ach, gaan jullie maar voor', zei de oude man vriendelijk, toen de jongens hem raakten toen ze hem enthousiast voorbij snelden.

Sarcasme: hardere vorm van spot: je kwetst iemand opzettelijk. 

• Docent die een leerling weer een onvoldoende voor een toets terug geeft: 'Je moet vooral zo doorwerken, dan kom je er wel.'

Cynisme: harde vorm van spot, zwarte humor; je kunt twijfelen aan de goede bedoelingen van de spreker. 

• De beul tegen de terdoodveroordeelde die het schavot op loopt: 'Let op dat je je nek niet breekt over het trapje.'

Gisteren hebben we opa naar zijn laatste rustplaats gebracht.

1. Hyperbool
2. Understatement
3. Eufemisme

Welke stijlfiguur?

1. ironie
2. eufemisme
3. understatement
4. hyperbool

Antithese, paradox, repetitio

Een antithese  is een tegenstelling. Het gaat om twee verschillende zaken.

Mooi lijkt immers mooier naast lelijk, goed beter naast slecht.

• Zij steunden elkaar door dik en dun.

Een paradox is een schijnbare tegenstelling.

• Kalm aan en rap een beetje. /  Je beste vriend kan je ergste vijand zijn.

En repetitio is een herhaling van woorden.

• Het is zo druk, druk, druk.
• Nee, nee en nog eens nee. 

Welk stijlfiguur?

1. paradox
2. ironie
3. antithese
4. repetitio

Welke stijlfiguur?

1. repetition
2. eufemisme
3. antithese

De dagen verstrijken in een lichte waas, we worden dronken zonder ook maar een druppel te drinken.

1. Ironie
2. Understatement
3. Hyperbool
4. Paradox

We kunnen hier lang of kort over praten, maar je gaat dit sowieso doen.

1. Paradox
2. Hyperbool
3. Antithese
4. Eufemisme

Retorische vraag

Retorische vraag: je stelt een vraag waar je geen antwoord op verwacht. Het antwoord zit in (de toon) van de vraagstelling.

• Denk je nou echt dat ik hier nog zin in heb?

Welke stijlfiguur?

1. Hyperbool
2. Ironie
3. Eufemisme
4. Woordspeling

Welke stijlfiguur?

1. woordspeling
2. allusie
3. antithese
4. retorische vraag

Wat houdt een 'alwetend/ auctoriaal perspectief' in ?

1. Dat de personages alles weten
2. Dat er een verteller is die alles weet

Wat houdt een 'alwetend/ auctoriaal perspectief' in ?

1. Dat de personages alles weten
2. Dat er een verteller is die alles weet

Lezen: gedicht 1.1a en 1.1b

Je maakt de opdrachten bij gedicht 1.1b

--> bespreking gedicht 1.1b

Klaar? Tekstverklaring 1.2: tekst lezen en opdrachten maken + woordenschat