Thema 1 stofwisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

stofwisselingsprocessen

• opbouwend: assimilatie: organische moleculen worden opgebouwd uit kleinere moleculen
• afbrekend: dissimilatie: organische stoffen worden afgebroken óf in kleinere organische stoffen óf in anorganische stoffen

organische stoffen en anorganische stoffen

• organische stoffen bevatten én C én H én O
• hoe meer C-atomen en hoe groter het molecuul, hoe meer chemische energie in het molecuul zit
• anorganische stoffen zijn stoffen waarvoor dat niet geldt
• zijn vaak kleinere moleculen en bevatten minder energie

Energie

In moleculen is chemische energie vastgelegd door de binding tussen atomen.

Verbreek je die binding, dan komt de chemische energie vrij, soms als beweging van een molecuul, soms als warmte, soms als licht. 

autotroof en heterotroof

• autotroof betekent zelfvoedend
• kan uit anorganische moleculen organische moleculen maken: toetsantwoord!
• hebben daarvoor chloroplasten nodig
• hebben ook mineralen als N en P nodig voor eiwitsynthese
• heterotroof betekent dat een ander nodig is om organische stof te krijgen, moet dus organische stoffen opnemen

ATP

• ATP is een soort accumolecuul
• Door een P-groep van ATP af te splitsen ontstaat ook ADP en energie
• Als energie bij een ander proces vrijkomt, kunnen ADP en P weer binden tot ATP
• Dit proces heet fosforylering

Aerobe dissimilatie betekent

1. afbraak
2. afbraak met zuurstof
3. afbraak zonder zuurstof
4. opbouw met zuurstof

anorganische stoffen zijn stoffen die

1. kleine moleculen zijn
2. C én H én O bevatten
3. veel energie bevatten
4. niet C, H én O bevatten

fosforylering is

1. ATP splitsen in ADP en P
2. P aan ADP koppelen
3. een fosfor koppelen

Dissimilatie

• het omzetten van grote organische moleculen in kleinere moleculen. Bij deze reactie komt energie (ATP) vrij.
  
• meestal wordt glucose verbrand mbv zuurstof
• hierbij ontstaan de anorganische moleculen CO2 en H2O
• verbranding zonder zuurstof heet anaerobe verbranding, dit levert minder energie op dan aerobe verbranding

Aerobe dissimilatie van glucose

In alle cellen vindt verbranding van glucose plaats, meestal aeroob (met zuurstof). Het organel waar dit gebeurt is het mitochondrion. In mithochondriën wordt tijdens verbrandingsprocessen ADP + P omgezet in ATP. 

reactievergelijking aerobe dissimilatie

Dissimilatie van vetten en eiwitten

Vetten kunnen ook aeroob gedissimileerd worden. Dit is een minder toegankelijke bron van energie, maar

per gram vet komt bij aerobe dissimilatie meer energie vrij dan per gram koolhydraten of eiwitten!

Dissimilatie van vetten en eiwitten in tabel 82G

Experiment

Inleiding: theorie mbt onderzoek

Probleemstelling: onderzoeksvraag

eisen: open vraag, via experiment te bepalen

Hypothese: de uitkomst die jij verwacht

Matriaal en methode: benodigdheden en exacte uitvoering

Resultaten: uitkomsten van het experiment

Conclusie: antwoord op de onderzoeksvraag

Een open vraag is een vraag die begint met 'wie', 'wat', 'wanneer', 'hoe', 'waar' en 'waarom'. Het antwoord is niet met 'ja' of 'nee' te beantwoorden.

In 'materiaal en methode' wordt uitgebreid aangegeven welke materialen gebruikt zijn, evt zelfs met bedrijf waar product gekocht is. De uitvoering is onpersoonlijk geschreven en zó uitgebreid dat het exact herhaald kan worden door iedereen.

In een verslag wordt bij de conclusie ook aangegeven of de hypothese juist of onjuist was.

Grafiek maken: kijk naar onderzoeksvraag wat op X=as en wat op Y-as moet: de invloed van ... op ....; woord na 'van' op X-as, woord na 'op' op Y-as

Controle

Experiment beantwoordt een vraag

Invloed van factor onderzocht, dus twee groepen bij experiment:

één met factor, één zonder factor

overige omstandigheden gelijk

 

Aerobe dissimilatie

• Bestaat uit 4 processen:

1. Glycolyse: glucose wordt 2 pyrodruivezuur, kost 2 ATP
2. vorming acetyl-coA + citroenzuur + NADH uit pyrodruivezuur + coA + NAD+
3. citroenzuurcyclus: citroenzuur + 6NAD+ + FAD A + ADP wordt afgebroken tot CO2 + 6NADH+ FADH2 + ATP

gebeurt 2 keer per glucosemolecuul

4. oxidatieve fosforylering: per NADH 3 ATP gevormd, per FADH2 2 ATP gevormd 

Binas 68A en 68B

www.meneerspoor.nl

Anaerobe dissimilatie

gisting:

• glucose wordt pyrodruivezuur
• pyrodruivezuur wordt alcohol plus CO2

melkzuurgisting

• pyrodruivezuur wordt melkzuur
• Binas 68B