H5.4 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe en waardoor Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst.

KA: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Maak de quizziz.

Havo 4  5.4 De Nederlandse Opstand

Het ontstaan van de Opstand

Sinds de 15e eeuw hadden de gewesten in de Nederlanden één landsheer.

--> Géén eenheid; ieder gewest (Staten) en steden eigen bestuur.

Karel V landsheer van de Nederlanden van 1515 - 1555

Kritiek op Karel V:

- Karel V versterkte het centrale bestuur (Brussel).

- Karel V vervolgde de protestanten

- Karel V hief hoge belastingen voor de vele oorlogen die hij voer.

Gevolg:​

-wantrouwen bij hoge edelen die de macht dreigden kwijt te raken aan ambtenaren​.

- steden en gewesten zagen maatregelen als bedreiging voor hun privileges​.

- veel bestuurders hadden door hun humanisme bedenkingen bij de kettervervolgingen​

Karel V

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Het ontstaan van de Opstand

--> 1555 Fillips II volgt Karel V op.

Onvrede werd nu nog groter;

- Verliet Brussel en verbleef permanent in Madrid.

- Vertrouwelingen buiten Nederland kregen hoge posities --> zette de Nederlandse adel zo buiten spel.

- Vroeg wederom hoge belastingen voor oorlog tegen Frankrijk.

- Zet vervolging protestanten voort           

Fillips II en Willem van Oranje hadden in eerste instantie een goede verstandshouding. --> benoemd Willem tot stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht.

Fillips II koning van Spanje en landsheer van de Nederlanden.

Willem van Oranje Nassau

Bekijk de video tot minuut 03:02

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Het ontstaan van de Opstand

Filips stelde Margaretha van Parma aan als landvoogdes. 

Oranje en andere edelen pleitten voor meer godsdienstvrijheid. ​

                    

   

Ce ne sont que des gueux": 'Vrees niet mevrouw, het zijn maar bedelaars."

1566--> Margaretha besloot de geloofsvervolgingen te matigen --> hagenpreken.

 

Na de Beeldenstorm trad Alva (de IJzeren hertog) als nieuwe landvoogd keihard op tegen de calvinisten en de bestuurders. Oranje vluchtte naar Duitsland. In 1568 viel hij met legers de Nederlanden binnen, het begin van de Tachtigjarige Oorlog.​

https://npokennis.nl/longread/7867/waren-de-geuzen-terroristen-of-vrijheidsstrijders

Bekijk de video vanaf 4:18 tot 7:49.

1.A Beschrijf in het kort het bestuur in de Nederlanden in 1500. Gebruik de begrippen landsheer, stadhouder en Staten.

1.B Noem twee maatregelen van Karel V die tot wantrouwen leidden bij de hoge adel, steden en gewesten.

1.C Noem vier redenen voor toenemende onvrede over het beleid van Fillips II in de Nederlanden.

Zet de zinnen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

7

Na een hagenpreek vernielt menigte in Vlaanderen het interieur van een klooster.

Calvinisten houden hagenpreken.

In de rest van de Nederlanden worden ook vernielingen aangericht in kloosters en kerken (Beeldenstorm).

Op verzoek van 400 lage edelen matigt Margaretha de geloofsvervolgingen.

Fillips is woedend en vervangt Margaretha door de hertog van Alva die keihard optreedt in de Nederlanden.

Veel Nederlanders vluchten naar Engeland en Duitsland.

Willem van Oranje wijkt uit naar Duitsland en keert in 1568 terug met een leger: het begin van de Opstand.

Juist

Onjuist

De Beeldenstorm vergrootte de tegenstelling tussen Fillips II en het Nederlandse volk.

De onvrede in de Nederlanden begon toen Fillips II landsheer werd.

Willem van Oranje begon de Opstand tegen Fillips II.

Werk uitgebreid het leerdoel uit:
Leg uit hoe en waardoor Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst.