Begeleiding 2, les 5: Verbindende Communicatie: De Vier Fundamenten

• Begeleiding
• MBO
• Studiejaar 1

Verbindende Communicatie: De Vier Fundamenten

Begeleiding 2, les 5

Leerdoel

Aan het einde van de les begrijpen en passen de studenten de vier fundamenten van verbindende communicatie toe.

Introduceer het leerdoel van de les en benadruk het belang van geweldloze communicatie.

Lesplan

• Les
• Zelfstandig aan het werk
• Individuele gesprekken

Wat weet je al over verbindende communicatie?

Wat is verbindende communicatie?

Verbindende communicatie is een communicatiemethode die empathie, begrip en effectieve samenwerking bevordert.

Empathie is voor een verzorgende en verpleegkundige een belangrijke waarde. Dit staat ook beschreven in de beroepscode van V&VN. 

Definieer geweldloze communicatie en leg uit hoe het verschilt van traditionele communicatie.

Fundament 1: Waarneming

Waarneming is het eerste fundament van verbindende communicatie. Het gaat om het objectief beschrijven van wat er feitelijk gebeurt (zonder oordeel). 

- wat doet en zegt de ander

- het gedrag wat je ziet

- onze waarneming

Leg uit wat waarneming inhoudt en geef voorbeelden van objectieve beschrijvingen.

Fundament 2: Gevoelens

Gevoelens zijn het tweede fundament van verbindende communicatie. Het gaat om het bewust worden en uiten van emoties; wat voel je bij hetgeen je hebt waargenomen?

- onze emotionele reactie

- onze ervaringen

- onze gevoelens

Beschrijf het belang van het herkennen en uiten van gevoelens in communicatie.

Fundament 3: Behoeften

Behoeften zijn het derde fundament van verbindende communicatie. Het gaat om de universele menselijke behoeften die aanwezig zijn in elke situatie. (Wat heb je nodig?)

- onze behoeften

- wat is belangrijk voor je?

- wat we denken en evalueren

Leg uit wat behoeften zijn en hoe ze van invloed zijn op communicatie en relaties.

Fundament 4: Verzoek

Een verzoek is het vierde fundament van verbindende communicatie. Het gaat om het duidelijk en respectvol uiten van wat je graag zou willen.

- wat we graag zouden willen

- wat kan de ander doen?

- onze wensen

Beschrijf hoe het stellen van verzoeken bijdraagt aan effectieve communicatie en samenwerking.

Voorbeeld

Nu heb je mijn sportbroek (weer) niet gewassen. (Interpreteren: je broek ligt niet op zijn plek, je denkt dat dat komt omdat je je broek niet kunt vinden)

Je neemt me gewoon niet serieus (Oordeel/conclusie ipv gevoel): het lijkt of het of het over je gevoel gaat maar het is een oordeel)

Je weet toch dat ik hem elke woensdag nodig heb? Aan jou heb ik ook niks. (Een manier om je behoefte te vervullen verwarren met de behoefte zelf). Je hebt behoefte aan vertrouwen (dat je ergens op kunt rekenen) zou vervuld zijn als je sportbroek op zijn plek lag. Maar er zijn nog zoveel andere manieren om vertrouwen te ervaren.

Wat moet ik nu doen? De ander moet nu met een oplossing komen. Het verschil tussen een vraag en een eis is dat je bij een vraag ‘nee’ kunt horen en bij een eis alleen maar tevreden met een ‘ja’.

Interactieve Oefening

In groepen van twee, oefen met het toepassen van de vier fundamenten van verbindende communicatie in een gespreksscenario.

Casus: Je loopt stage bij een verzorgingshuis. Je wordt gevraagd om met mevrouw de Vries te praten. Zij is al een paar dagen erg stil en teruggetrokken, en het verpleegkundig team maakt zich zorgen over haar emotionele toestand.

Instrueer de studenten om in tweetallen te werken en een gesprek te voeren met behulp van de vier fundamenten.

Gesprek mevrouw de Vries

Bereid je voor op het gesprek. 

Tijdens het gesprek moet je de volgende elementen toepassen:

a. Empathie tonen: Toon begrip voor mevrouw de Vries' gevoelens en zorgen.

b. Actief luisteren: Luister aandachtig naar wat ze zegt en val haar niet in de rede.

c. Vragen stellen: Stel open vragen om haar gedachten en gevoelens te verkennen.

d. Reflecteren: Herformuleer soms wat ze zegt om te bevestigen dat je haar begrijpt.

Gesprek mevrouw de Vries

Deel de medische informatie op een begrijpelijke manier en beantwoord eventuele vragen die mevrouw de Vries heeft. Let erop dat je haar geen valse hoop geeft, maar wel realistische informatie verstrekt.

Sluit het gesprek af door te benadrukken dat je beschikbaar bent voor verdere vragen en dat het ziekenhuisteam er is om haar te ondersteunen. Bedank mevrouw de Vries voor het open gesprek.

Reflecteer na het gesprek op wat goed ging en wat verbeterd kan worden in je communicatie.

Reflectie

Hoe vond je het gesprek met mevrouw de Vries gaan? 

-Wat heb je gedaan?

-Hoe kijk je erop terug? Wat ging er goed? Wat ging er minder goed?

-Waarom deed je wat je deed? Wat was het doel van je gedrag?

-Wat zou je de volgende keer anders willen doen?

-Hoe en wanneer ga je dat uitproberen. 

Betrek de studenten bij de les door hen te laten reflecteren op hun eigen ervaringen met geweldloze communicatie.

Toepassing in de Praktijk

Hoe zou je de vier fundamenten van verbindende  communicatie kunnen toepassen in verschillende situaties, zoals op school, thuis of op het werk? Beschrijf dit. 

Stimuleer de studenten om na te denken over hoe ze geweldloze communicatie kunnen gebruiken in hun dagelijks leven.

Hoe pas je de 4 peilers toe?

1. Benoem wat er gebeurd is.

2. Zeg hoe je je daarbij voelt.

3. Vraag wat de ander wil.

4. Vertel wat jij wil.

5. Vraag wat je nodig hebt op een niet eisende manier.

Wat zijn volgens jullie de voordelen van verbindende communicatie?

Wat zijn de 4 fundamenten van Verbindende communicatie?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.