3HV - Les 8 Formatief SO

• Spaans
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Formatief SO

• Voca Unidad 3 NL-SP
  
• hay/estar/ser
  
• Presente (wederkerende) regelmatig en onregelmatige ww
  
• Perfecto
  
• Gerundio
  
• Futuro próximo
  
• Gustar /Doler/ Interesar/ encantar

Voca

Unidad 3

NL-SP

Quizlet

HAY - ESTAR - SER

Hay/ser/estar (zijn)

Bij 'zijn' altijd de top 3 volgen:

1. Hay (staat er letterlijk 'er is' of 'er zijn' in de zin?)

2. Estar (kun je 'zijn' vervangen door 'zich bevinden'?)

3. Ser (in de overige gevallen). 

Let op: je kunt je ook in een tijdelijke emotionele staat bevinden. Bijv. verdrietig, boos, verliefd etc. Ook dan gebruik je 'estar'.

HAY

Hay kent maar één vervoeging en dat is 'hay'. 

Hay gebruik je zodra je kan zeggen 'er is/ er zijn'. 

Bijv. er zijn veel leerlingen in de klas - hay muchos alumnos en la clase.

Zodra je een nummer (1, 2, 3, etc.), een onbepaald lidwoord (un/unos, una/ unas), een hoeveelheidswoord (mucho/ poco/ demasiado, etc) ziet staan, dan gebruik je ook het werkwoord hay.

MAAK: Opdracht 1 - kiezen uit ser, estar, hay

Estar

Estar wordt gebruikt bij plaatsbepaalingen. Bijv. ik ben in Nederland. Eigenlijk zeg je dan, ik bevind mij in Nederland. Zodra je het werkwoord 'zijn' kan vervangen door 'bevinden' dan weet je dat je estar moet gebrijken.

Bijv. ik ben op school - ik bevind mij op school.

Let op: dit werkwoord draagt accentjes ;)

MAAK: Opdracht 1

Ser

Ser wordt gebruikt bij vaste eigenschappen. 

Bijv. Ik ben blond, jij bent Nederlander of zij heet Daphne. 

Er wordt van uitgegaan dat dit eigenschappen zijn die eigenlijk niet kunnen veranderen. 

MAAK: Oefening 1

Presente REGELMATIGE WW

Regelmatige werkwoorden

                                                    - AR                                       -ER                                   -IR

                                                  bailar                                     comer                             vivir

(yo)                                          bailo                                       como                              vivo

(tú)                                           bailas                                    comes                            vives

(él, ella, usted, ..)                baila                                      come                               vive

(nosotros/-as)                     bailamos                            comemos                     vivimos

(vosotros/-as)                     bailáis                                  coméis                           vivís

(ellos, ellas, ustedes, ..)   bailan                                   comen                           viven

Regelmatige ww op -ar

De stam van een werkwoord vind je altijd door -ar/-er/-ir weg te halen. 

Vervolgens plak je er een andere letter achter (zoals het voorbeeld hiernaast, dit gaat altijd in vaste volgorde: ik - jij - hij/zij/het/u - wij - jullie - zij/u meervoud).

Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Regelmatige ww op -er

De stam van een werkwoord vind je altijd door -ar/-er/-ir weg te halen.

Vervolgens plak je er een andere letter achter (zoals het voorbeeld hiernaast, dit gaat altijd in vaste volgorde: ik - jij - hij/zij/het/u - wij - jullie - zij/u meervoud).

Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Regelmatige ww op -ir

De stam van een werkwoord vind je altijd door -ar/-er/-ir weg te halen.

Vervolgens plak je er een andere letter achter (zoals het voorbeeld hiernaast, dit gaat altijd in vaste volgorde: ik - jij - hij/zij/het/u - wij - jullie - zij/u meervoud).

Opdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3 (ww -er/-ir)

Llamarse

Het werkwoord 'llamarse' is een wederkerend werkwoord. Zo een ww kun je herkennen aan de 'SE' achter het woord. Denk hierbij aan het NL - ik was mij, jij wast jou, etc.

'SE' haal je van het ww af en plaats je helemaal naar voren en zet je in de persoon waarin je wil praten. Vervolgens ga je de stam maken door ar/er/ir van het woord af te halen. Het enige wat je dan nog hoeft te doen is het ww in de juiste persoon te zetten door er de juiste uitgang aan vast te plakken.

Opdracht 1 Invulopdr - met ww peinarse (zelfde vervoegingen als bij llamarse)

Opdracht 2

Opdracht 3 Zoek de uitdaging en leer meer over wederkerende werkwoorden!!

Presente ONREGELMATIGE WW

Cerrar

De rode ww ken je al

stappenplan ww met klinkerwisseling

1.  Voorbeeld: dormir (o>ue)
2. neem de stam van het ww (bv. dormir - dorm)
   
3. kijk naar de uitgang (bv -ir) en pas de vervoeging toe voor een ww op -ir
4. vervang bij de vervoeging overal in de stam de klinker -o door -ue, BEHALVE bij de nosotros en vosotros- vorm
5. Je hebt een ww met klinkerverandering vervoegd

LET OP: Als er meerdere klinkers zitten in de stam, dan verandert de klinker direct vóór de uitgang -ar, -er of -ir. Bijv. preferir (e>ie)

LET OP

Alle ww die eindigen op -ecer/-ocer/-ucir hebben bij ik-persoon c --> zc

  

Conocer --> conozco

Parecer --> parezco

Conducir --> conduzco

PERFECTO

AR - ADO            ER/IR - IDO

Perfecto uitzonderingen

romper --> roto

abrir --> abierto

escribir --> escrito

poner --> puesto

ver --> visto

decir --> dicho

volver --> vuelto

hacer --> hecho

freír --> frito

morir --> muerto

ser --> sido

ir --> ido

Perfecto

Gaat ALTIJD samen met het hulpwerkwoord HABER en kan dus nooit alleen staan!!!! 

vb. HE hablado, HAS hablado, HA hablado, etc.

Als het ww 2 klinkers naast elkaar heeft, dan komt er een accentje op de í bij ído:

vb. LEER - leído, TRAER - traído

Bij wederkerende ww komt het wederkerende deel vooraan het werkwoord te staan!! 

vb. Ducharse - Me he duchado

Klik HIER om extra te oefenen met de perfecto!

Oefen HIER met het hulpwerkwoord haber!

GERUNDIO

Gerundio

Vervoeging van het werkwoord ESTAR + gerundium

AR --> ando , IR/ ER -->  iendo .

Er zijn een aantal onregelmatige ww (zie volgende slide)

Bij wederkerende ww komt het wederkerende deel (in de juiste persoon vervoegd) voor of achter het werkwoord te staan!!
vb. Ducharse - Me estoy duchando 

Uitzonderingen Gerundio

Decir - diciendo

Dormir - durmiendo

Ir - yendo

Venir - viniendo

Morir - muriendo

Leer - leyendo

Pedir - pidiendo

Creer - creyendo

Reír - riendo

Vestir - vistiendo

Oír - oyendo

Traer - trayendo

FUTURO PRÓXIMO

Toekomende tijd

vervoeging van het ww IR + A + HELE WW

DOLER/ GUSTAR/ INTERESAR/ ENCANTAR

GUSTAR

= Houden van / leuk vinden                                       

                                                                                                

Gusta - zelfstandig nw ENKELVOUD                      

Gusta - werkwoord

Gustan - zelfstandig nw MEERVOUD

Gustan - waneer er 2 of meer zelfstandige nw staan

ME, TE, LE, NOS, OS, LES - staat ALTIJD voor het ww gustar

NO - staat altijd voor de persoon (NO me gusta, NO te gusta..)

A mí, A tí, A él, etc - nadruk geven aan de persoon.

Ik vind het heel leuk, jij vind het heel leuk...

A mí me gusta el chocolate                     

Gustar/ Doler/ Encantar/ Interesar

		DOLER	ENCANTAR	INTERESAR
a mí	me	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)
a tí	te	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)
a él,ella ud.	le	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)
a nosostros	nos	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)
a vosostros	os	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)
a ellos, ellas	les	DUELE(N)	ENCANTA(N)	INTERESA(N)

Succes op de formatieve toets :)