Gezondheid (deel 4)
1 / 30
Lesduur is: 100 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Wat tot nu toe gezien?
- Algemene principes van gezondheid (deel 1): wat is gezondheid? gezondheidsvaardigheden en -bevordering?
- Algemene principes van gezondheid (deel 2): modellen om gezondheid in kaart te brengen (model van Lalonde, ICF-schema, gezondheidspatronen van Gordon)
- Modellen om gezondheidsgedrag aan te passen (Gedragswiel)
Slide 4 - Tekstslide
Oranje = context
Bruin = competenties
Grijs = drijfveren
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Het model dat Prochaska en DiClemente hebben ontwikkeld heeft verschillende benamingen (zeker als je het op google opzoekt).
Voor mij is het belangrijk dat je weet dat het model van Prochaska en DiClemente is én dat dit het transtheoretisch model wordt genoemd.
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
De verandering van gedrag gaat niet altijd lineair van de ene fase naar de volgende. Mensen kunnen ook terugvallen naar eerdere fases en daarna opnieuw stappen zetten. Elke fase vraagt om een andere aanpak. Zo kun je mensen in de contemplatiefase ondersteunen door hen te informeren over de voordelen van verandering, terwijl mensen in de voorbereidingsfase juist geholpen kunnen worden bij het opstellen van een plan.
Slide 10 - Tekstslide
In deze fase is de persoon zich niet bewust van een probleem of ontkent het probleem. Er is geen intentie om het gedrag te veranderen. Een voorbeeld is iemand die rookt en zegt: “Ik geniet ervan, en ik ben nog jong. Het is niet slecht voor mijn gezondheid.”
Wanneer men zich in de voorbeschouwingsfase bevindt, is het vanuit de ondersteuning belangrijk om te gaan motiveren zonder weerstand op te roepen.
Slide 11 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning in de precontemplatie-fase:
- Informatie en bewustwording: Help de zorgvrager het probleem te herkennen door feitelijke informatie te geven over de gevolgen van het gedrag.
- Empathie tonen: Zorg voor een niet-veroordelende houding, zodat de zorgvrager zich niet aangevallen voelt.
- Motiverende gespreksvoering: Stel open vragen die de zorgvrager helpen om na te denken, bijvoorbeeld: “Wat weet u over de gevolgen van roken op de lange termijn?”
Slide 12 - Tekstslide
De persoon begint na te denken over de voor- en nadelen van het gedrag en de mogelijkheid om te veranderen, maar heeft nog geen actie ondernomen. Dit kan iemand zijn die denkt: “Misschien is roken toch niet zo goed voor me; ik zou er iets aan kunnen doen.”
Slide 13 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning in de contemplatiefase:
- Voordelen en nadelen afwegen: Help de zorgvrager om de voordelen van verandering en de nadelen van het huidige gedrag te verkennen. Gebruik eventueel een lijstje om de gedachten te ordenen.
- Motiverende vragen stellen: Vraag bijvoorbeeld: “Wat zou het voor u betekenen als u zou stoppen met roken?”
- Bemoedigen en bevestigen: Moedig de zorgvrager aan om na te denken over de positieve veranderingen die mogelijk zijn, zonder druk uit te oefenen om direct te veranderen.
Slide 14 - Tekstslide
In deze fase wil de persoon binnen korte tijd actie ondernemen. Hij of zij begint plannen te maken voor verandering, zoals het opstellen van een strategie of het zoeken van steun. Bijvoorbeeld: “Ik ga stoppen met roken. Volgende maand begin ik.”
In tegenstelling tot de vorige fases is de voorbereiding vaak van korte duur. In deze tijdspanne naar aanloop van de stopdatum is het belangrijk om hindernissen en barrières goed voor te bereiden.
Slide 15 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning in de voorbereidingsfase:
- Stel een actieplan op: Help de zorgvrager om concrete stappen en doelen te formuleren, zoals een startdatum en manieren om moeilijke momenten aan te pakken.
- Zoek steunbronnen: Bespreek welke steun beschikbaar is, zoals een rookstopcoach, familieleden of vrienden die kunnen helpen.
- Probleemoplossende technieken: Bespreek strategieën voor potentiële obstakels. Voorbeeld: “Wat zou u kunnen doen als u in een situatie komt waarin u normaal zou roken?”
Slide 16 - Tekstslide
De persoon begint met het uitvoeren van de gedragsverandering. Dit is de fase waarin het gedrag daadwerkelijk veranderd wordt, bijvoorbeeld door te stoppen met roken of meer te sporten.
Als dit goed verloopt, zal het gevoel van eigenwaarde toenemen. Dit is echter een erg onstabiele fase waarbij vaak sprake is van terugval.
Slide 17 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning in de actiefase:
- Regelmatige opvolging: Plan vaste momenten om de zorgvrager te spreken en bij te houden hoe het gaat.
- Complimenteren en bemoedigen: Erken de inspanningen en het doorzettingsvermogen. Bijvoorbeeld: “Ik zie dat u al een week gestopt bent; dat is een geweldige prestatie!”
- Copingstrategieën bespreken: Help de zorgvrager om om te gaan met verleidingen en stressmomenten, zoals het vermijden van situaties waarin de kans op terugval groter is.
Slide 18 - Tekstslide
Na een gedragsverandering is het belangrijk om dit vol te houden. In deze fase probeert de persoon terugval te voorkomen en het nieuwe gedrag te integreren in zijn/haar leven. Dit is bijvoorbeeld iemand die al een paar maanden gestopt is met roken en zich richt op manieren om het vol te houden.
De kans op terugval is vaak kleiner omdat men het toch al enige tijd volhoudt en men meer vertrouwen heeft in zichzelf. Er zijn drie situaties te onderscheiden die de kans op terugval toch groter kunnen maken:
- situaties van emotioneel onbehagen
- positieve situaties
- momenten van hevig verlangen
Slide 19 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning in de behoud-fase:
- Identificeer succesfactoren: Bespreek wat goed heeft gewerkt en help om die positieve gewoonten te versterken.
- Motiverende ondersteuning bieden: Laat de zorgvrager reflecteren op de voordelen van het nieuwe gedrag en moedig hem/haar aan om deze vast te houden.
- Voorbereiden op moeilijke momenten: Bespreek mogelijke risico’s en manieren om hiermee om te gaan. Stel de vraag: “Wat zou u doen als u weer in een stressvolle situatie komt?”
Slide 20 - Tekstslide
Terugval is normaal en vaak onderdeel van het proces. Veel mensen vallen terug in hun oude gewoontes voordat ze het nieuwe gedrag echt kunnen behouden.
Deze terugval kan zich in elke fase voordoen en betekent niet dat alle vooruitgang verloren is; het kan een kans zijn om te leren en sterker terug te komen.
Slide 21 - Tekstslide
Mogelijkheden voor ondersteuning bij terugval:
- Normaliseer terugval: Laat de zorgvrager weten dat terugval deel kan uitmaken van gedragsverandering. Bied een luisterend oor en toon begrip.
- Reflecteer op triggers: Bespreek wat de terugval heeft veroorzaakt en wat geleerd kan worden voor de toekomst.
- Nieuwe doelen stellen: Help de zorgvrager om opnieuw doelen te stellen en moedig hen aan om verder te gaan zonder zich schuldig te voelen.
Slide 22 - Tekstslide
Deze visuele weergave is EEN voorbeeld van hoe zo'n gedragsverandering zou kunnen lopen.
Met wat ik jullie daarnet heb verteld over terugval, denk je dat dit er dan altijd zo zal uitzien?
Nee (zie volgende slides)
Slide 23 - Tekstslide
Vaak wordt het transtheoretisch model als een cirkel voorgesteld, maar eigenlijk past dit niet helemaal. En dit om 3 redenen:
- Terugval is inderdaad eerder regel dan uitzondering, maar geen essentiële stap!
- Terugval kan op elk moment (dus in elke fase) plaatsvinden
- Terugval wilt niet zeggen dat men helemaal opnieuw moet beginnen, vaak brengt dit ons terug in een eerdere fase
Slide 24 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Hoe zou jij het transtheoretisch model visueel voorstellen?
Slide 25 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 26 - Tekstslide
Om het model beter te begrijpen, gaan we enkele situaties analyseren waarin mensen zich in een bepaalde fase van gedragsverandering bevinden. In de gezondheidszorg en hulpverlening kan het herkennen van de juiste fase helpen om de zorgvrager beter te ondersteunen.
Schrijf 2 dingen op die jij vandaag geleerd hebt.
Slide 27 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
In welke mate heb je het gevoel dit dit deel te begrijpen?
😒🙁😐🙂😃
Slide 28 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Na deze les,
wil ik...
de uitleg nog 1 keer horen
meer voorbeelden krijgen
meer oefeningen maken
de leerstof thuis nog even bekijken
overgaan naar nieuwe leerstof
nog meer te weten komen over de leerstof
niet meer te weten komen over de leerstof
nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)
Slide 29 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Nog iets anders, namelijk...
Slide 30 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
